DİN VE TOPLUM - Deneme Sınavı - 5

İspanya, Fransa, Almanya ve Hollanda gibi ülkeler din ile devlet arasındaki ilişkiyi ayrılık modeline göre düzenlemişlerdir.

Laiklik, genel olarak dinle devletin birbirinden ayrılmasını öngören sistemdir. Siyonizm, Tevrat’ta Yahudiler için vaat edilen topraklarda başkenti Kudüs olan bir Yahudi devletini kurmayı amaçlayan uluslararası siyasi bir harekettir. Feodalizm Orta Çağ Avrupasında beşinci ve on altıncı yüzyılları arasında yaşanmış olan toplumsal, ekonomik ve siyasi düzene verilen addır. Teokrasi ise ruhani liderlikle, siyasal liderliği birleştiren bir yapıyı ifade eder.

Feodalizm, Orta Çağ Avrupası’nda beşinci ve on altıncı yüzyılları arasında yaşanmış olan toplumsal, ekonomik ve siyasi düzene verilen addır. Teokrasi, ruhani liderlikle, siyasal liderliği birleştiren bir yapıyı ifade eder. Fundamentalizm, dinin aslına dönmeyi savunan bir yaklaşımdır. Laiklik ise genel olarak dinle devletin birbirinden ayrılmasını öngören sistemdir.

El-Kaide, Sovyetlerin Afganistan’ı işgaline karşı kurulan; ancak daha sonra ABD ile savaşmaya başlayan terörist bir örgüttür. Taliban, Afganistan’da bulunan Sünni İslamcı bir gruptur. Hamas, Filistin’de İsrail’e karşı silahlı mücadele veren bir harekettir. Müslüman Kardeşler ise İngilizlerin Mısır’ı işgaline karşı kurulan din temelli bir örgüttür.

“Demesne” adı verilen, sadece imtiyazlı sınıfa ait olan toprak parçaları köylüler tarafından işlense de geliri tamamıyla imtiyazlı sınıfına aittir.

Tamamıyla bütüncül bir feodal toplumsal yapı ortaya çıkardığı “Feodal Toplum” adlı eserinde, orta çağlarda hakim olan bir çok unsuru birden işin içine katarak, hayli geniş bir “feodalizm” tanımı yapan tarihçi Marc Bloch’dur.

Hristiyanlğı yayma gayesiyle çeşitli mektuplar yazan ve mektupları Hristiyan teolojisinin ana kaynaklarından kabul edilen, Hristiyanlığın asıl kurucusu olarak kabul edilen din adamı Pavlus’dur.

Sadece günahsız olanların kiliseye Kabul edilmesi gerektiğini ileri süren, püriten bir inancı yaymaya çalışan topluluk Donatilerdir.

Reform Hareketi incilin Latince dışındaki yerel dillere çevrilmesini, eğitimin sekülerleşmesini, kiliselerin denetimlerinin seküler yöneticilere devredilmesini savunan bir harekettir.

Toplumsallaşmanın ürettiği değerleri geri dönüşü olmayan bir süreç olarak tanımlayan ve buna “demir kafes” adını veren sosyolog Max Weber’dir.

Kalvinizime göre her bireyin kurtuluşu ve helakı Tanrı tarafından önceden belirlenmiştir. Kişinin çabaları bu kaderi değiştirmeye yetmez.

İslami dünyayı bir çile yeri olarak görmekten ziyade dünyanın nimetlerinden olabildiğince istifade etmeyi meşru gören bir din olarak değerlendiren sosyolog Max Weber’dir.

Feodalitede, Hristiyanlık Kilisesi de kimi zaman imtiyaz dağıtabiliyor ve kimi zaman da kendisi toprak üzerinde imtiyaz kazanabiliyordu.

Tek tanrılı dinler arasında kurucu merkezinden başka bir merkez edinen tek din Hristiyanlıktır.

Arazilerin üç ayrı parçaya ayrıldığı Roma dönemindeki sistem manoryalizmdir. Latifundium da ise, rekabet gücü olmayan köylülerden araziler Romalı yöneticiler tarafından alınıyor, kölelerce işletiliyordu. Böylece zeytin, üzüm ve tahıl benzeri ürünler yetiştiriliyordu. Latifindium ile topraklar daha da genişletiliyor ve vergi sistemi de denetime sokuluyordu.

Barbar istilaların başlaması ile iç isyanların artması, toprağın kölelik anlayışından ziyade emek gücü ile işlenmesi, Roma’nın gücünü yitirmesi ile merkezi gücün zayıflaması feodalitenin doğuşuna sebep olmuştur.

Feodalite, toprağa dayalı ve toprağa sahip olan imtiyazlı kişilerin bulunduğu bir sistemdir. Vassal ve üst sınıflar da bulunmaktadır ancak feodalite temelde toprağı olan imtiyazlı bir grup ve toprağı işleyen köylüleri ifade etmektedir. En net anlatımla “koruyan-korunan” ilişkisine dayanan bir sistemdir.

Pagan, yerel halktan tek tanrılı olmayan ve kültüre dayalı inançlarına verilen bir addır. Kimi zaman Tanrıları soyut olabilse de genel anlamda putperestliğe benzetilmektedir.

Orta Çağ’da kırsal kesimin Hristiyanlaşmasında iki önemli olayın rolü vardır. Birincisi, “koruyan-korunan” ilişkisi ile sürdürülen feodal yönetici kırsal kesim ilişkisidir. Bu ilişkide, imtiyazlı sınıf olan feodaller pagan adetlerinin yerine kilise fikirlerini önemseyerek kırsal kesimin de önemsemesini sağlamışlardır. İkinci önemli unsur ise şıklarda olmayan manastırlar ve bu manastırların faaliyetleridir.

Hristiyanlaşmış Roma, bu döneme modernus adını vermiştir. Modernus kelimesi, düşünce anlamında Yunan değerlerin aktarılmasını ve Romalı tecrübesini içeren bir terim olması bakımından seçilmiştir.