DİN EĞİTİMİ VE DİN HİZMETLERİNDE REHBERLİK - Deneme Sınavı - 6

Öğretim stratejileri, “nasıl öğretelim?” sorusuna cevap vermek için uygun yöntem ve tekniklerin seçilmesine öncülük eder. Bu bağlamda, diyebiliriz ki, sunuş yoluyla öğretim stratejisi, buluş yoluyla öğretim stratejisi ve araştırma yoluyla öğretim stratejisi insanlık tarihi boyunca başvurulan belli başlı öğretim stratejilerindendir.

Sunuş yoluyla öğretim stratejisi, açıklayıcı, yorumlayıcı bir yaklaşımla kavram ve genellemelerin öğretildiği, konunun öğretmen tarafından öğrenmeye en uygun şekilde organize edilerek sunulduğu, öğretmen-öğrenci arasında yoğun bir etkileşimin yaşandığı bir öğretim stratejisine Sunuş yoluyla öğretim stratejisi denir.

”Her öğretim metodu her derse ve her konuya uygun olmayabilir“ bilgisi çerçevesinde değerlendirildiğinde ”inanç esaslarının öğretimi“ için en uygun öğretim yöntemi Anlatım ve Soru-Cevap Yöntemidir.

Örnek olay incelemesi yöntemi, bir olayı ya da sorunu yazılı veya sözlü, görsel veya işitsel araçlarla öğrencilerin dikkatine sunarak, söz konusu olay hakkında değerlendirme yapma, neden-sonuç ilişkisi kurma ve çözüm önerileri sunmaya dayalı bir öğretim yöntemidir.

Gösterinin yapılacağı mekâna öğrencilerin yaklaşık 2 saat önceden gelmesi sağlanması gerekli olmayan bir durumdur.

Paragrafta bahsedilen yöntem Gösterip Yaptırma yöntemidir. Gösterip yaptırma, bilgi kazandırmak, ilgi uyandırmak, göze ve kulağa aynı anda hitap etmek suretiyle işin nasıl yapıldığını göstermek için başvurulan bir öğretim yöntemidir.

Öğrencilerin yanlış çözümlemelere gitmeleri önlenmelidir.

Hz. Peygamber, “Her çocuk fıtrat üzere doğar. Sonra anne babası onu ya Yahudi, ya Hıristiyan, ya da Mecusi yapar. Eğer anne babası Müslüman iseler, çocuk da Müslüman olur.” (Müslim, Kader, 22, 25) buyurarak insanın belli bir dinî gelişim potansiyeli ile dünyaya geldiğini, daha sonradan çevrenin etkisiyle farklı dinî inançlara yöneldiğini ifade etmiştir. Söz konusu hadisin çeşitli varyantlarından ve devamında verilen örnekten de anlaşılacağı gibi, “insanın dinî gelişimi için gerekli öz” anlamındaki fıtrat hali, çocuk konuşmaya başlayıncaya kadar devam eder. Bu da yaklaşık 2 yaş civarıdır.

Genellikle 2-6 yaşları arası ilk çocukluk dönemi olarak kabul edilir. Yürüme ve konuşma gibi özgürlük ve güç duygusu veren başarıların yaşandığı 2. yaş, çocuk için âdeta bir mutluluk çağıdır. Çevresindeki her şey, artık onun ilgisini çeker, merakını uyandırır. Bu çağda en çok kullanılan sözlerden biri “görmek istemek” olur. Yaklaşık 2,5-3 yaşlarında çocuklar dinî sorularla ilgilenmeye başlar. 4-5 yaşlarına doğru bu ilgi doruğa ulaşır. Bazen, yetişkinlerin cevap vermekte zorlandıkları sorular sorarlar.

İlk çocuklukta, yaşanılan dünyaya olan ilgi ve bu dünyanın sırlarını merak duygusu oldukça güçlüdür. Çocuk, nereden ve nasıl geldiğini düşünür ve sorar. Kendi varoluşuna dair bilgi sahibi olmak çocukta adeta vazgeçilmez bir duygudur. Bu dönemde Allah, melek, peygamber, cennet, cehennem, şeytan kavramları henüz sırlarla örtülüdür; fakat çocuk bunlar üzerindeki sır perdesinin kalkmasını içten içe ister ve tatmin edici bir cevap bulamamanın rahatsızlığını hisseder.

Çocukta ahlâk ve adalet duygularının gelişmesinde de anne baba tutumlarının büyük etkisi vardır. Bedensel ihtiyaçları yanında çocuğun sevgi, şefkat ve ilgi gibi ruhsal ihtiyaçlarının karşılanmasında en etkin rolü üstlenmiş olan annenin disiplin anlayışı, çocuğun vicdanının şekillenmesinde derin izler bırakır. Bunun yanında babanın disiplin ve otoritesinin, güç ve aktivitesinin de çocuğun vicdan gelişiminde, annenin rolünü bütünleyici bir etkisi bulunmaktadır. Ailede ana-baba tutumları, çocuğun kişilik ve benlik gelişimini etkileyen önemli çevre faktörlerindendir.

Çocuk gelişimi ile ilgili eserlerde ortalama olarak 6 ile 11-12 yaşları arası Son Çocukluk Dönemi olarak tanımlanır. Bilişsel gelişimleri açısından bu dönemi, orta çocukluk (7-9) ve ileri çocukluk (10-12) olmak üzere farklı aşama halinde ele almak da mümkündür.

Gelişim psikolojisi açısından insan, bülûğ ile başlayan ergenlik döneminde, akıl ve kavrama gücü bakımından, sorumluluğu kabul edebilecek asgari olgunluğa ulaşır. Özellikle din ve ahlâk gelişimi itibariyle çocuk, yaklaşık on iki yaşlarında dini anlamaya ve ona yakın ilgi göstermeye başlar. Onun için bu yaşlar, psikolojide “dinî uyanış” veya “dinî gelişim çağı” gibi ifadelerle tanımlanmaktadır. Çocukta soyut kavramları anlama kapasitesi de bu yaşlarda gelişip olgunlaşmaya başlar. Bunun yanında olayları birleştirme ve onlar hakkında bir sonuca ulaşma kabiliyeti ancak, ortalama olarak çocuk 15 zekâ yaşını tamamladığında açıkça görülür.

Gençlik, kendisinden başlayarak var olan her şeyin sorgulandığı, eski bir deyimle “künhüne vâkıf olma” duygusunun güçlü bir şekilde hissedildiği bir dönemdir.

Yetişkinlik dönemi, gelişim özellikleri bakımından ilk yetişkinlik, orta yetişkinlik ve son yetişkinlik (yaşlılık) olmak üzere üç safhada incelenir. Bunların her birinin kendine has birtakım hususiyetleri vardır.

Genç yetişkinlik olarak da isimlendirilen bu dönem 18-22 ile 35-40 yaşları arasını kapsar. İnsan hayatının pek çok açıdan en yoğun olduğu bir dönemdir. Birey, evlenme, iş sahibi olma, yuva kurma vb. geleceğini etkileyen ve belirleyen önemli kararları bu dönemde alır.

Dini konular, soyut bir anlatım tarzında sunulmak yerine örnekler, hikayelerle daha somut bir hale getirilmelidir. Benimsenmelidir. Yetişkinlerin değer ve anlam duyguları beslenmelidir. Öğretim zamanı ve süresi konusunda esnek davranılmalıdır. Yetişkinlerin dinî etkinliklere katılımları teşvik edilerek, özellikle ileri yaşlarda toplumsal ilişkileri canlı tutulmaya çalışılmalıdır. Özellikle yaşlı bireylerin, değişime ayak uydurmada zorlandıkları gerekçesiyle eğitim etkinliklerine katılma fırsatları engellenmemeli, aksine motive edilmelidir. Yetişkinlerin ölüm bilinci kazanmalarına yardımcı olunmalıdır. İbadet her dönemde çeşitli mekanlarda yapılabilir.

Çocukta ahlâk ve adalet duygularının gelişmesinde de anne baba tutumlarının büyük etkisi vardır.

“insanın dinî gelişimi için gerekli öz” anlamındaki fıtrat hali, çocuk konuşmaya başlayıncaya kadar devam eder. Bu da yaklaşık 2 yaş civarıdır.

Genellikle 2-6 yaşları arası ilk çocukluk dönemi olarak kabul edilir