DİN EĞİTİMİ VE DİN HİZMETLERİNDE REHBERLİK - Deneme Sınavı - 11

Allah Teâlâ, ilahî kitapları insanlar düşünüp öğüt alsınlar diye göndermiştir. Kur’an’ın gönderiliş sebebi olarak da, insanları karanlıklardan aydınlığa çıkarmak, dalaletten hidayete ulaştırmak ve doğru yola iletmek olduğu belirtilir. Peygamberlerin gönderilişlerinin de aynı amaca yönelik olduğu görülür.

Eğitim öğretim sürecinde, öğrenme olayını gerçekleştirmek amacıyla başvurulan tüm yollara da öğretim yöntemleri denir. Öğretim yöntemleri, eğitim hedeflerinin gerçekleştirilmesinde ve eğitim durumlarının düzenlenmesinde çok önemli bir yere sahiptir. Uygun öğretim yöntemleri kullanılması durumunda, öğrenmeler daha kısa sürede ve daha kolay bir şekilde gerçekleşir, daha kalıcı olurlar.

Sunuş yoluyla öğretim stratejisi, açıklayıcı, yorumlayıcı bir yaklaşımla kavram ve genellemelerin öğretildiği, konunun öğretmen tarafından öğrenmeye en uygun şekilde organize edilerek sunulduğu, öğretmen-öğrenci arasında yoğun bir etkileşimin yaşandığı bir öğretim stratejisidir. Sunuş yoluyla öğretme yaklaşımında, öğretmen öğrencilerin derse aktif bir şekilde katılımını sağlamaya çalışır.

Eğitim-öğretim faaliyetlerinde kullanılabilecek yöntemlerin seçiminde bazı faktörlerin rol oynadığı bilinen bir gerçektir. Bu aynı zamanda eğitim öğretimin başarıya ulaşması için eğitimci tarafından gözetilmesi gereken bir husustur. Bu hususta 4 faktör etkilidir ve bunlar ; A,B,C ve D şıklarında verilmiştir. E şıkkındaki faktör doğru değildir.

Gösterip yaptırma, bilgi kazandırmak, ilgi uyandırmak, göze ve kulağa aynı anda hitap etmek suretiyle işin nasıl yapıldığını göstermek için başvurulan bir öğretim yöntemidir. Bir işin, hareketin veya davranışın en uygun biçimde ve ustaca nasıl yapılabileceğini göstermesi bakımından önemli bir öğretim yöntemidir. Gösteri veya demonstrasyon yöntemi olarak da anılan bu yöntem, bir yeteneği, ortaya koymaktan veya bir şeyin nasıl yapılacağının süreçlerini göstermekten öte, onun ilkelerini de ortaya koyar.

Gözlem gezisi yöntemi, bir dersin özel veya genel amaçlarını gerçekleştirmek üzere, önceden hazırlanan bir plan çerçevesinde belli olayların, nesnelerin ve durumların, gerçek mahallinde izlenmesi, gözlenmesi ve incelenmesine yönelik öğretim amaçlı faaliyetlerdir. Gözlem yoluyla öğrenciler, olayları, nesneleri gerçek biçimiyle görmeyi öğrenir, doğrudan tecrübe edinir ve içinde yaşadıkları çevreyi daha iyi öğrenirler. Gözlem gezisi yoluyla elde edilen bilgiler daha anlamlı ve kalıcı olur. Öğrenilen bilgiler gerçek hayatla ilişkilendirilir.

İnsan, inandığı gücün önünde eğilir. Aynı zamanda bu saygıdan itaat ve kulluk doğar.
· En ilkel kabul edilen bir dinde ve toplumda bile, bu inanca dayalı bir hayat felsefesi ve sistemi oluşur.
· Karşılaşılan problemler, bu inancın penceresinden bakılarak resmedilir.
· Kutsal günler, törenler ve yasaklar ihdas edilir.
· Bu bağlanmaya bağlı olarak yeni sosyal ilişkiler ve ahlâkî değerler meydana gelir.
· Zamanla dinin kültür ve medeniyete etkisi olur.

Teolojik safhada evren, insan iradesine benzer
iradelerle yönetilmektedir. Olayların sebepleri tabiatüstü varlıklardır. Bu süreç içerisinde ayrıca üç devre daha vardır. Bunlar:
· Fetişizm: Her şeyin canlı olduğu inancı.
· Politeizm: Olayların görünmez varlıklar tarafından meydana getirildiği inancı.
· Monoteizm: Varlıkların tek ve büyük bir iradedir. tarafından yönetildiği inancı.

Manevi unsurlar ihtiva etmez, ama gelmiş geçmiş dinlerin tecrübelerinden yararlanarak onların ilerisine geçmeyi hedefler.
· Tanrısı insanlık, peygamberi bilim adamları, mucizeleri ise icatlar ve keşiflerdir.
· İnsanlara, müşahede edilen âlemin gerisindeki gücü fark etmelerini engellemek için, “niçin”leri değil, olay ve olguları (deney sonuçlarını) düşündürtmek esastır. Çünkü tek hakikat (gerçek bilgi), deney ve tecrübe sonucu elde edilen yasalar ile toplumda üretilen değerlerdir. İnsanları irşat etmek için başka mürşide gerek yoktur.
· İbadeti, insanlık yararı ve gelişimi için gayret etmek ve kendisini insanlığa feda etmektir. Gelişmek, değişmek ve dünyayı kurtarmak temel ilkedir.

Bir konferansında, İslâm’ın bilime ve hikmete yer vermediğini de gündeme getiren Renan’ın söz konusu iddialarına Namık Kemal, “Renan Müdafaanamesi” isimli eserinde cevap vermiş; tam aksine, İslâm’ın bilimi
teşvik ettiğini ispat etmeye çalışmıştır.

Bu metotla şu sorular sorulur:
- Tümevarım metodunu kullanmış mı?
- Yasa ve genellemelere ulaşılmış mı?
- Evrensel mi?
- Nesnel mi?
- Doğrulanabilme özelliği var mı?
- Akıl ve mantık ilkelerine uygun mu?
- Uygulanabilir mi?
- Değişebilme ve kendini yenileme özelliğine sahip mi?
- Tekrarlanma özelliği var mı?
- Ölçülebilir mi?

Din eğitiminin gerçekleştirilmesi konusunda farklı yaklaşımlar söz konusudur. Bunlardan birisi Teolojik, yani İlâhiyat eksenli yaklaşımdır. Bu anlayışa göre, kim hangi dini anlatıyorsa, o dine inanarak ve tüm görüşlerini savunarak anlatması gerekir.

Kelime anlamı itibariyle “İslâm”, “barış ve teslim olmak” anlamına gelir. Allah, bu teslimiyeti bütün benliği ile yapanlardan övgüyle bahsetmektedir:
“…Kim muhsin olarak (iyilik ederek, işini güzel yaparak) özünü Allah’a teslim ederse onun mükâfatı Rabbi katındadır. Onlara korku yoktur, onlar üzülecek de değillerdir.” (Bakara 2/112) İslâm’ın terim anlamı ise “Allah’ın, peygamberler vasıtasıyla göndermiş
olduğu emirleri inanarak, düşünerek ve severek kabul edip uygulamaktır.”

İslâm dini ile deneysel araştırmaların bir problem söz konusu değildir. Bilakis, bu araştırmalar ve sonuçları, Kur’an’daki gerçeklerin açığa çıkmasına ve anlaşılmasına hizmet etmiş olur. Allah Teâlâ da zaten bunu istemektedir.

Din eğitiminde dinin aslı ile hayata yansıma şekli olan kültür ve medeniyeti de birbirinden ayırmak gerekir. Fakat aralarındaki irtibat da sürekli canlı tutulmalıdır.
Özden uzaklaşmamak kaydıyla dinin, farklı coğrafya, kültür ve medeniyetler içerisinde farklı yansımaları olabilir. Bu çerçevede pek çok mezhebin, tarikatın ve cemaatin ortaya çıkmasında bir mahzur yoktur.
İnsanoğlunun farklı düşünce ve anlayışlarla yaratıldığı gerçeğinden hareketle bu sosyal gerçeklik objektif olarak kabullenilmelidir.

Din Arapça bir kelime olup, “Sahip olma,
rıza ile boyun eğme, inanma, şeriat, millet, âdet, mezhep, karşılık, hüküm verme, yönetme, tedbir alma (idare etme, tasarlama, plân yapma, düzenleme), zorlama, galip gelme, hesaba çekmek, borçlu ve alacaklı olma” gibi anlamlara gelir.

Bilindiği gibi psikoloji, insan ve hayvan davranışlarının sebeplerini inceleyen bir bilimdir. İnsan davranışlarının temelinde dinî bir güdü (motive) var mı,
yok mu? sorusuna cevap bulmak adına, tarih boyunca yaşanan olay ve olgularla ilgilenir.

Kur’an-ı Kerim’de, “Elest Meclisi” diye bir antlaşmadan (ahitten) bahsedilmektedir. Buradan anlaşılıyor ki, tüm ruhları yarattığı esnada, Allah Teâlâ, insanın fıtratına varlığını sezme ve algılama yeteneği yerleştirmiştir. Ardından, “Sizin rabbiniz Ben değil miyim?” diye sormuş; onlar da hep birden, “Evet, bizim rabbimiz Sensin” diye cevap vermişlerdir. Sonra da onları bu hadise konusunda birbirine şahit tutmuştur. Bunun da sebebi, kıyâmet gününde, yaptıkları bu sadakat yeminini hatırlamaları içindir.

İslama göre iyi insanın bazı özellikleri şöyledir:
· Elinden ve dilinden kimseye zarar gelmez.
· Düşenin dostudur.
· Gerektiğinde başkalarını kendisine tercih eder.
· Küçüklerin de büyüklerin de hakkını korur.
· İyi ve güzel olanın yanında, kötü olanın da karşısındadır.
· Sadece iyilik ve güzellikte yardımlaşır.
· Başkaları tarafından kendisine hak olarak bir şey verilse bile, vicdanında bunun tekrar hesabını yapar..
· Kendisi için istediğini başkaları için de ister.
· Allah’tan korkar, kuldan utanır.

Bir dinin ya da fikrin, maddî ve manevi boyutlarda, hayata yansıtılmasına medeniyet denir. Bunun oluşmasında başka toplum ve kültürlerin de katkısı vardır.