DİN EĞİTİMİ VE DİN HİZMETLERİNDE REHBERLİK - Deneme Sınavı - 10

Din eğitiminin temelleri:
· Psikolojik Temel
· Sosyolojik Temel
· Kültürel Temel
· Felsefi Temel
· Evrensel Temel
· Hukuki Temel
· Ekonomik Temel

Varoluşla ilgili sorulara en tatmin edici cevabı din vermiştir. Birkaç örnek verecek olursak, bütün peygamberlere sorulan sorular,
· Ruh
· Kıyametin kopuş vakti
· Öldükten sonra dirilme meselesi olmuştur.

Laiklik, -kelime ve terim anlamı ile tarihi süreci bir tarafa bırakılırsa- toplumsal düzenlemede dinin referans alınmaması anlamına gelmektedir.

Kelime manası itibariyle hak, “gerçek, uygunluk, doğruluk, münasip durum, aslına uygun, makul, sahih” demektir.

Ekonominin, “kıt kaynakların sınırsız ihtiyaçlar karşısında adaletli bir şekilde dağıtımıdır” anlamına geldiğini hatırlayalım. Dolayısıyla burada işin içine öncelikle “adâlet” girmektedir. Adaletin de her şeyden önce bir ahlâkî kavram olduğu unutulmamalıdır. Tüm dinlerde ahlâkın mutlaka dinin kurallarına dayandığı
düşünülürse, ekonominin gündeme geldiği yerde, din eğitiminin de rahatlıkla geleceği aşikârdır.

Bu soruya cevap bulmak için tasarladıkları deneyi gerçekleştirmişlerdir. Ancak çocuğun, yalnız bırakıldığı odanın küçük penceresinden sızan ışığa yönelerek duaya benzer bir davranış sergilediğine şahit olmuşlardır.

İbni Haldun’un dediği gibi, insan doğuştan sosyal bir varlıktır. Onun fıtratında, birlikte yaşamaya ve yardımlaşmaya karşı bir meyil vardır. Çünkü hiç kimse, başkasına muhtaç olmadan, tek başına hayatın üstesinden gelemez. “İnsanlar ister köylü olsun, ister kentli. Farkında olmasalar da birbirlerinin hizmetçisidirler.”sözü de bu gerçeğe işaret etmektedir.

Öncelikle ifade etmeliyiz ki, İslâm, iyi insan yetiştirmeyi hedefler. Bu aynı zamanda iyi vatandaş da demektir. Bu tip bir insanın özelliklerini şöyle sıralayabiliriz:

Elinden ve dilinden kimseye zarar gelmez.

Düşenin dostudur.

Bencil (egoist) değildir.

Emaneti ehline verir.

Görüldüğü üzere, E şıkkı örnek davranışlar arasında yer almaz.

Latince bir kelime olan kültür (culture), “ekme, yetiştirme, üretme” anlamına gelmektedir. Terim anlamı ise, “bir toplumun ya da milletin, inanç, fikir, sanat, âdet ve gelenekleri, maddî ve manevî değerlerinin bütünüdür”. Osmanlı Türkçesi’nde bu kelime “ hars ” olarak ifade edilmektedir.

En eski tarihî kalıntılarda, iletişim aracı olarak kullanılan resim, yazı ve dilde mutlaka karşımıza dinî bir unsur çıkmaktadır. Sıradan gibi görülen törenlerin arkasında, musikilerde, atasözleri ve deyimlerde, mimari eserlerde, bir şekilde dinî motife rastlanmaktadır. Sanata bakılırsa, onda da çoğu görüntü dinîdir. Çünkü sanat, her ne kadar toplumdan topluma ya da hayat anlayışlarına göre izafilik arz etse de, asıl itibariyle güzelliği ve tenasübü aramaktır.

Türklerin İslamiyet'i kabul ettikten sonra, ilk yazılı eser olma özelliğini taşıyan Yusuf Has Hacib’in, Kutadgu Bilig isimli kitabı, önemli bir örnektir. Çünkü eser, Doğu Karahanlı Hükümdarı Tabgaç Buğra Han (Ebu Hasan bin Süleyman Arslan) için kaleme alındığından dolayı bir Siyasetname sayılır. Tamamen rumuzlar ve sembollerle yapılan bir anlatım tarzı benimsendiği için alegoriktir. Öğretmeyi hedef aldığı için de didaktiktir.

Felsefe kavramı, sevgi anlamına gelen Yunanca “phileo” kelimesiyle, bilgi anlamına gelen “sophia” kelimelerinden meydana gelmiştir. Buna göre felsefe (filosofia), “bilgi sevgisi” ya da “bilgiyi sevmek” demektir. Pythagoras, kendisini tanıtırken, “Ben bir philosophos’um” dermiş. Bununla, bilginin ve bilgeliğin tutkunu olduğunu anlatmak istermiş.

Kaşgarlı Mahmud tarafından 1072-1074 yılları arasında yazılan Divân-ıLügati’t-Türk, gerek önsözündeki ifadelerinde ve gerekse tespit ettiğiatasözlerinde, İslâmî değerlere yer vermektedir.

İman konusunda zorlamanın olamayacağını, Kur’an bütün açıklığı ile bildirmektedir (Bakara 2/256). Bu noktada, herkesin dini anlayışı kendisine aittir (Kafirûn 109/6).İslâm hiç kimsenin ırkına, bölgesine, soyuna ve sülalesine eleştiri getirmez (Hucurat 49/12). Çünkü bunların hiçbirini, insan kendi iradesiyle belirlemez. Dolayısıyla sorumlu da tutulamaz. Hz. Peygamber’in de bu konuda şöyle bir ikazı vardır:v“Herkes Hz. Âdem’in neslindendir. O da topraktan.” (Tirmizi, Tefsir-iSure, 50)İslâm’da üstünlük imanda ve Allah’a kulluk bilincine (takva) sahip olmadadır. Bunu gerçekleştirme noktasında ise herkes eşittir.

Din eğitimcileri ve din hizmeti sunanlar için şu ilkeleri belirlemek mümkündür: Hiçbir zaman ümitsizliğe kapılmamalı. Hidayetin, Allah’ın elinde olduğunu bilmeli. Karamsar olmadan, iyi niyet, hoşgörü ve sabırla görevlerine odaklanmalı. Yaptıklarının karşılığını, sadece Allah Teâlâ’dan beklemelidirler.

Bir dinin ya da fikrin, maddî ve manevi boyutlarda, hayata yansıtılmasına medeniyet denir.

Medeniyetin belirli bir toplumda aldığı şekle ise kültür denir.

Atabetü’l Hakayık, Edip Ahmed Yükneki’nin eseridir.

Divan-ı Hikmet Hoca Ahmed Yesevi’nin eseridir.

İyi bir insanın niteliklerinden biri de hiç ölmeyecek gibi dünya, yarın ölecekmiş gibi de öteki dünya için çalışır.