DİL FELSEFESİ - Deneme Sınavı - 8

Kripke 1970 yılında daha sonra kitap olarak da basılmış olan Adlandırma ve Zorunluluk (Naming and Necessity) adlu meşhur üç seminer konuşmasında Betimlemeci Gönderim Kuramına karşı bir çok argüman geliştirir.

Örneğin “Aristoteles” adı ile Antik çağın meşhur bir filozofuna gönderme yapabilmemiz için bu adı belirli bir bağlamda kullanmamız ile o meşhur filozofun ilk adlandırılması arasında bir nedensellik bağı olmalıdır. Bu zincir tarihsel bir süreci kapsadığı için bu kurama bazıları “Tarihsel Gönderim Kuramı” da der. Doğru cevap B'dir.

Özel ad ya da zamir ile gönderme yap›lan bir insanın, ya da bir masanın önermenin parçası olduğu türde önermeler vardır bu kurama göre. Bu tür önermelere, yani bir adın göndergesinin doğrudan önermenin parçası olduğu türde önermelere günümüzde “tekil önerme” (singular proposition) adı veriliyor.

A priori ile a posteriori arasındaki ayrım bizim bilme biçimlerimize dair bir ayrımdır; yani epistemik bir ayrımdır.

A priori ile a posteriori arasındaki ayrım bizim bilme biçimlerimize dair bir ayrımdır; yani epistemik bir ayrımdır. Ancak zorunlu ile olumsal doğrular arasındaki ayrım ise metafizik bir ayrımdır.

Kripke bir özel adın hiçbir durumda betimsel içeriğe sahip olamayacağını söylemez. Doğru cevap A'dır.

Doğru cevap D'dir.

D'dir.

...

Çağdaş felsefede birçok filozof bir dilin içerdiği “kavramsal çerçeve”nin o dili kullananların varlığa dair görüşlerini belirlediğini ve dünyayı nasıl algıladığımızı belirleyen bir dünya görüşünün oluşumuna katkıda bulunduğunu söyler. Bu filozoflar arasında ilk kez “dilsel çerçeve” terimini geliştiren Rudolf Carnap’tır

Doğru ya da yanlış bir bildirimde bulunan bir tümceyi dile getirdiğimizde, söylediğimize bir anlam yükleriz ve bu sayede bir şeye gönderme yaparak onun hakkında bir bildirimde bulunuruz.

Dil oyunu durağan bir şey değildir, kuralları zamana ve bağlama göre değişir. Wittgenstein’ın kendi örneğine bakalım. “Metrik sistemde ölçüm yapma” bir dil oyunudur. Bu dil oyununun oluşması için “metre” denen uzunluğun bir tanımının verilmesi gerekir. Wittgenstein bu örneği verdiğinde Pariste özenle saklanan ve özel bir metal alaşımdan yapılmış bir çubuğun uzunluğuna bir “metre” denirdi. Bu metrenin tanımını verdiği için bu çubuğa da “standart metre çubuğu” denirdi. Wittgenstein metrik sistemde ölçüm yapma dil oyunu açısından bu standart metre çubuğunun önemini vurgular. Standart metre çubuğu bu dil oyunun kuralını oluşturuyordu o dönemde. Bu kuralı benimsedikten sonra bir nesnenin uzunluluğunu metre cinsinden dile getirebiliriz.

On dokuzuncu yüzyılın sonlarında gelişip yirminci yüzyıla damgasını vurmuş olan ve felsefe tarihinde “dile dönüş” adıyla anılan dönemin en belirgin özelliği dilsel çözümleme yönteminin felsefe sorunlarının tartışılmasında merkezi bir konuma getirilmesidir. Çoğu geleneksel felsefe probleminin dilin yanlış kullanımından kaynaklandığını savunan bazı filozoflar, kavramsal çözümlemeyi felsefenin en temel yöntemi olarak görürler.

Doğru bir önerme, Wittgenstein’a göre bir “resim”dir; dünyanın bir olgusunu resimler. Bu şekilde dil dünyayı açıklar, onu betimler, ve gerçekliği bize yansıtır. Bu görüş o dönem yaygın kabul gören pozitivist akımın bir uzantısı olarak da görülebilir. Nitekim Wittgenstein’ın başını çektiği Viyana Çevresi filozoflarının kurduğu akım Mantıkçı Pozitivizm olarak anılır.

Carnap deneyci felsefe açısından sorun yaratan sayı, önerme, anlam, nitelik gibi soyut şeylerin varlığına bir açıklama getirmeye çalışırken felsefe tarihinde ilk kez dilsel çerçeve kavramını geliştirir.

Kuhn’a göre her bilimsel kuram parçası bir “paradigma” içinde ortaya çıkar.

Bilimsel paradigmaların en temel öğelerine Kuhn önce “leksikon” daha sonra da “kavramsal çerçeve” der.

Soru sormak Austin’e göre bir “söz edimi” Wittgenstein içinse bir “dil oyunu”dur.

soru sormak Austin’e göre bir “söz edimi” Wittgenstein içinse bir “dil oyunu”dur.

Yanıt A. İlk kez “dilsel çerçeve” terimini geliştiren Rudolf Carnap, farklı dillerin farklı “önkabulleri” olduğunu savunan Collingwood, bilimsel devrimlerin sonucu “paradigma”ların değişimiyle kavramsal çerçevelerin de değiştiğini gösteren Thomas Kuhn'dur.