Dijitalleşen Çağda Yayıncılık

Yanıt 1990'lardır.

İnternet 1960’lı yıllarda fikir olarak ortaya çıkmış ve ABD Savunma Bakanlığı tarafından temelleri atılmıştır. 1969’da ARPANET yani Amerikan Gelişmiş Savunma Araştırmaları Dairesi Ağı kuruldu. Amerika Birleşik Devletleri’nde askeri temelli araştırmalar için geliştirilen ağlar, 1990’larda internet adını aldı ve bu ağlar sivil toplumun kullanımına açıldı. Halkın kullanımına açılmasıyla internetin kullanımı dünyada hızlı bir şekilde yayılmaya başladı. Günümüzde dünyayı birbirine bağlayan bu ağlar toplumsal hayatın vazgeçilmez iletişim ağı haline gelmiştir.

Yanıt 1993'tür.

Türkiye’de internet bağlantısı ilk kez 1993 yılında Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nde gerçekleştirilmiştir. Daha sonra 1994 yılında Ege Üniversitesi, 1995 yılında Bilkent ve Boğaziçi Üniversitesi, 1996 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi internete bağlanmıştır. İnternet teknolojilerinin gelişmesiyle bugün hayatın her alanı internet ağlarına bağlanmış durumdadır. Telgraf, telefon, film, radyo-televizyon ve devamında internetin hayatımıza dâhil olmasıyla iletişim alanı büyük bir dönüşüm yaşamıştır. Özellikle akıllı telefon ve tablet teknolojilerinin gelişmesiyle insanlar her an her yerde internete erişme imkânı bulmuştur.

Açılımı World Wide Web olan, internette birbirleriyle ilişki halindeki belgelerden oluşan ve bu dokümanlara erişme imkânı tanıyan bilgi sistemidir. Herhangi bir web sitesine erişim sağlamak için web tarayıcılarına ihtiyaç duyulur. Kullanıcılar bu tarayıcılar aracılığıyla resim, video, metin, doküman gibi içerikleri görüntüleyebilirler ve diğer web sayfalarına geçiş yapabilirler.
Yukarıdaki tanımda bahsedilen dokümanların her birisi Web sayfası adıyla nitelendirilir

Web 3.0
Devrim olarak nitelendirilen Web 3.0, internetin bir veri kaynağı olarak kullanıldığı bir teknoloji olarak kullanıcıları pasif kullanıcı konumundan üretici konumuna getirmiştir. Kullanıcılar Web 3.0 ile içeriği okumakta, yazmakta, içeriği değiştirmekte, yorumlamakta ya da yeni içerik oluşturarak aktif katılım sağlamaktadır. Web 1.0 ve kısmen Web 2.0 sürümlerinde, daha çok uzmanlar yüksek kalite içerik üretirken, Web 3.0 ile birlikte kullanıcılar da kaliteli içerik üretebilme imkânı bulmuştur. Bu durum interneti bir veri tabanına dönüştürmekte ve uygulamaları, kullanıcıların amaçlarına ve isteklerine göre değiştirme imkânı da sunmaktadır.

Yanıt Portal sitelerdir.

Web siteleri çeşitleri ise ilgili sitenin içeriğine göre ele alınmaktadır:

Kurumsal web siteleri: Firma, marka ürün/hizmet tanıtım siteleri.

E-ticaret siteleri: Satış siteleri.

Rezervasyon siteleri: Hotel, restoran vb. siteler.

Kişisel siteler: Kişi tanıtım ve CV siteleri.

İlan / emlak siteleri: Konut, arsa, araba kiralama veya satma, iş arama ve bulma siteleri.

Haber siteleri: Anlık, günlük, güncel olayların aktarıldığı siteler.

Portal siteler: Turizm, sağlık vb. özel bir amaca yönelik fonksiyonel siteler.

Mobil siteler: Mobil kullanıcılarına özel hazırlanan site ve uygulamalar (http://www.demircitasarim.com/, Erişim Tarihi: 10.04.2020).

Birçok farklı amaç için oluşturulan blog türleri olmakla birlikte günümüzde yaygın olarak kullanılan blog türlerine aşağıda yer verilmiştir.

Kişisel bloglar, internet üzerinde kişinin belli bir amaç ve istek doğrultusunda oluşturulan belli bir odak noktası, hedef kitlesi olan blog çeşididir. Çok fazla tecrübe gerektirmeyen ve rahatlıkla oluşturulabilen bu blog türü, yazarın bireysel olarak gündemi, olay ya da olguyu kendi duygu ve düşünceleriyle yorumlayarak, okurlarıyla paylaşmasına imkân tanır.
Temasal bloglar, belirli bir alan ya da konuda daha özgün, alanlarında uzman olan insanların
oluşturdukları içeriklerin meydana getirdiği bloglardır. Özellikle son yıllarda moda, yemek ve pazarlama blogları sayı ve tercih olarak dikkat çekecek çoğunluktadır.
Topluluk blogları, üyelik ile gerçekleştirilen ve bu üyelerin paylaştıkları içerik ile oluşan bloglardır. Komite de denilen bu blogların birçoğu kendi sunucularındaki blog yazılımını kullanmaktadır.

Kurumsal bloglar, şirketlerin kendileri ile ilgili haber ve duyurularını hedef kitlelerine ilettiği ve geri bildirim aldıkları bloglardır. Bu tür bloglar giderek önem kazanmaktadır. Hatta çoğu kurum ve kuruluş bu alanda aktif olarak faaliyet göstermek için bu alanda uzman kişilerle çalışmakta, blog da dâhil birçok sosyal medya platformlarının yönetimini bu kişilere bırakmaktadır.
Medya blogları, köşe yazarları ve medya çalışanlarının gündemde olan olay, olgu veya yayınlanan haberleri kurumun web sitesinde ya da başka bir blog adresinde değerlendirdikleri ortamlardır.Bu tür bloglar, okuyucu ve yazar arasındaki iletişimi arttırmakta ve aktif katılımı desteklemektedir.

Yanıt Mikro Bloglar'dır.
Mikro blog, geleneksel bloga göre içerik ve dosya büyüklüğü bakımından daha küçüktür. Mikro
bloglar kullanıcılara belli sayıda sınırlandırılmış kelimelerle cümle kurdurmakta ve ayrıca fotoğraf,
video linkleri paylaşma imkânı sunmaktadır.

Yanıt Linkedin'dir.
Diğer sosyal ağlara göre daha resmi bir tasarımı ve görünümü olan, CV hazırlanmasına imkân tanıyan profesyonel bir sosyal iş ağıdır. İnsanların yetenek ve kariyerlerinin ön plana çıktığı bu ağ, benzer kariyere sahip insanların birbirleriyle iletişim kurmasını sağlamaktadır. Ayrıca kişinin yeteneğine uygun iş fırsatlarını da kullanıcıya bildirim olarak haber vermekte, bu alanda yetkin kişilerle bilgi alışverişini sağlamaktadır.

Yanıt Swarm'dır.

Bulunduğu yeri Check-in (yer bildirimi) yapan kişiye, bildirimi yaptığı yer hakkında yapılan bilgi ve yorumlar gösteren, aynı programı kullanan ve yer bildirimi yapılan yerde bulunan diğer insanlarla sohbet etmeye ve arkadaşlık kurmaya imkân tanıyan interaktif bir uygulamadır. Bu uygulama sayesinde ayrıca etiketlenen yerde fotoğraf paylaşımı da yapılmakta ve kullanıcıların beğeni ve yorumuna sunulmaktadır.

Yanıt Dijital ortam'dır.

Dijital ortam, verilerin üzerine kaydedildiği ve saklandığı ortamlara denilmektedir.

Sosyal medya

• Sürekli güncellenebilir.
• Sınırsız gerçek zamanlı, yorum imkânı sunmaktadır.
• Anında takipçi listeleri sunmaktadır.
• Arşivlere ulaşım açıktır.
• Bütün medyalar kullanılabilir.
• Bireysel yayıncılar
• Sınırsız
• Paylaşım ve katılım desteklenir.
• Özgürdür.

Dijitalleşmeyle birlikte yeni medya ortamları gazete, radyo, televizyon, sinemanın da içinde olduğu geleneksel medyadan farklı olarak kullanıcılar arasında eş zamanlı ve geniş katılımla daha hızlı, yer ve zaman kısıtlaması olmadan interaktif bir yayıncılık gerçekleştirmektedir. İnternetin sağladığı web siteleri, sosyal medya araçları sayesinde insanların bilgiye erişimi bir tık kadar uzaklıktadır.

Şüphesiz günümüzde bu içerik sağlayıcıların başında, yeni iletişim teknolojileri ve bilhassa sosyal medya yer almaktadır. İnsanlar artık varlıklarını bu ortamlarda göstermekte, bu ortamlardan kendi karakter özelliklerini sergilemekte ya da istediği insan imajını ortaya koymaktadır. Hatta yakınlarının ölüm haberlerini (fotoğrafını paylaşarak), hasta olduğunu, hayvan sevgisini, sevgilisi olduğunu ya da evlendiği haberini, toplumsal veya siyasi olumlu olumsuz her türlü tepkisini bu ortamlardan paylaşarak kullanıcılara duyurmaktadır.

Ying (2012:25) başlıca etik dışı davranışları şu şekilde sıralamaktadır:
• Kişisel bilgileri izinsiz kopyalamak ve dağıtmak
• Kişisel bilgilere zarar vererek tahrip etmek
• Ticari firmaların sırlarını ifşa etmek
• Sahte içerik hazırlayarak bu ortamlardaki insanları kandırmak
• Reklam ve sponsorluk gibi çıkarlar ile manipüle edici, yönlendirici içerik hazırlamak ve yayınlamak
• Telif haklarını göz ardı etmek
• Ahlak dışı içerik oluşturarak bu içerikleri yaymak
• Sahte blog açarak firmaları zarara uğratmak
• Kaynak vermeden içerik hazırlamak
• Tüketicileri manipüle etmek için kurumların ücret karşılığında içerik hazırlatması.

Yeni iletişim teknolojilerinin televizyon teknolojisine eklenmesiyle uzaklık kavramı ortadan kalkmış,
olay, olgu ve bilgiye erişim artmış, iletişimin hızındaki artış, interaktif iletişimi güçlendirmiştir.
Dijitalleşmenin televizyon yayıncılığına sağladığı kazanımlar şu şekilde sıralanabilir:
• Haber kaynağında ve haber kaynağına ulaşmada artış
• Habere erişimin hızlanması
• Olay yerinden canlı yayın imkânı
• İnteraktif iletişim ve etkileşimin artması
• Zaman ve mekân sınırının ortadan kalkması
• Geçmiş zamanlı içeriğe erişim
• İnternet aracılığı ile daha fazla izleyiciye ulaşma imkânı
Dijital dünyada meydana gelen değişim ve gelişim, yukarıda sıralanan kazanımlardan da anlaşılacağı
üzere, klasik televizyon yayıncılığını farklı bir formata taşımıştır. Teknolojide meydana gelen gelişimleri
sürekli takip etmek ve uygulamak durumunda olan bu yeni yayıncılık sistemi, zaman ve mekana olan
bağımlılığı da kısmen ortadan kaldırmıştır. Öyle ki içinde bulunduğumuz günlerde tüm dünyayı etkisi
altına alan Coronavirüs pandemisi nedeniyle neredeyse tüm dünya halkı evlerine kapandı. Uzaktan erişimle işlerini evlerinden çözmeye çalışanların yardımına yine teknoloji koşmaktadır. Televizyon yayıncılığı da stüdyo ortamına gitme zorunluluğu olmadan yayınlarına devam etme şansı bulmaktadır. Aşağıda, Coronavirüsün neden olduğu olayların tartışıldığı Haber Türk televizyon kanalında yayınlanan Gerçek Fikri Ne? adlı tv programının çekildiği stüdyo görselleri, teknolojinin televizyon yayıncılığına sağladığı katkıyı örneklemesi açısından önemlidir.

İnternet üzerinden terör propagandası yaparak, insanları manipüle etmek, yönlendirmek ya da örgütlemek, cinsel istismar, pornografik içerik yayınlamak, insanları kandırmak, dolandırmak, küfür ya da aşağılayıcı girişimde bulunmak, kişisel ve kurumsal bilgilerin çalınması ya da zararlı yazılımlarla saldırılması, sahte hesaplar açarak farklı amaçlara hizmet edilmesi internetin insan ve toplum hayatının bütünlüğünü etkileyen dezavantajlarıdır.

Teknolojinin akıl almaz gelişimi ve hayatın hemen her alanında kullanılması birçok kolaylığı beraberinde getirmiş fakat bütün bu olumlu gelişmelerle birlikte ulusal ve uluslararası güvenliği tehdit edecek
büyük bir güç haline gelmesine neden olmuştur. Devletlerin bilgi ağlarının internete entegre olması, milli bilgilerin farklı güçlerin eline geçmesini ve istenilen hedef doğrultusunda kullanılmasını mümkün hale getirmiştir. Üstelik yeni iletişim teknolojilerinin toplumsal bir konu üzerine halkın genelini etkileyebilecek yönlendirici enformasyonun, toplu eylemlere yol açtığı da bilinmektedir.

Özellikle mahremiyet konusunda, özel hayatın gizliliğinde yaşanan saldırı, toplumun aile ve akraba bütünlüğüne zarar vererek toplumsal çözülmenin de temellerini atmıştır. Günümüzde birçok ailenin boşanma sebebi, yeni iletişim ortamlarında yaşadıkları olay ve olgulardan kaynaklanmaktadır.

İnternetin hızlı bir şekilde gelişimi hukuksal sürece entegre olmasını zorlaştırmaktadır. Tehlikelerine dair ülkemizde hala birçok açık söz konusudur. Üstelik bu alanlara dair işlenen suçların katı bir şekilde uygulanması fikir özgürlüğü ve demokratik sürecin toplum içindeki algılanışına ve devamlılığına zarar verici bir hale gelmektedir. Ayrıca bu ağlarda gerçekleşen bazı suçların kanıt niteliğindeki bilgiye erişimi, üretici firma ve sahiplik yapısından dolayı bazı güçler tarafından engellenmektedir. Gerekçe kişisel bilgilerin gizliliği ve güvenliği gösterilirken, bu gizlilik suçun tespitinde bir dezavantaj oluşturmaktadır.

Yanıt Sunspring'dir. 

Yapay zeka ürünü olan makineler resim yapmaya, müzik besteleri oluşturmaya başlarken, sinemaya da
el atarak yapay zeka ürünü senaryolar ortaya koymaya başlamışlardır. Bu anlamda bilinen ilk örnek
“Sunspring” adlı kısa filmdir. Filmin senaryosuna hayat veren dijital teknoloji, yayılımına da etki etmiş ve internet üzerinden izleyicilerle buluşmuştur.

 Yanıt green box (yeşil perde) uygulaması'dır.

Dijital teknolojinin sinemanın yapım sırasında sağladığı katkıyı sadece görüntüleri elde etmekte kullanılan kamera ve benzeri yardımcı ekipmanlar kapsamında düşünmek yanlıştır. Günümüzde filmlerde
yer alan karakterlerin oluşumunda ve sahnelerin tasarlanmasında da yine dijital teknoloji geniş imkanlar
sunmaktadır. Aşağıda yer verilen fotoğraflarda “Avatar” filmindeki karakterlerden birisinin oluşumunda,
dijital teknolojinin izlerini görmek mümkündür.

Resim 1.8 “Avatar” Filminde Karakter Tasarımı
Kaynak: https://digitalsynopsis.com/design/movies-before-after-green-screen-cgi/Erişim Tarihi: 05.04.2020

Bir filmin yapım sırasındaki önemli aşamalardan birisi olan kurgu, gelişen dijital teknolojinin en yoğun
biçimde kullanıldığı aşamalardandır. Çekim sırasında, kurgu aşaması düşünülerek gerçekleştirilen ve yukarıda 1.8 ve 1.9’da yer alan fotoğraflara konu olan green box (yeşil perde) uygulaması, kurgu teknolojileriyle mümkün olabilmektedir. Özel olarak tasarlanan After Effects ve benzeri programların içerisinde yer alan keying teknikleriyle yukarıda yer alan green box çekimler keylenmektedir. Böylelikle hem zaman hem de harcama giderleri azalmakta ve filmin duygusal evreni güçlenmektedir.

Yanıt Lumiere Kardeşler' dir.

Dijital Çağ ve Sinema
Ortaya çıkışını ve gelişimini teknolojiye borçlu olan sinema sanatı, günümüzde de bu bağını korumaktadır. “Bir Trenin Gara Gelişi” serüveniyle başlayan sinema-teknoloji ilişkisi, günümüzde bir kısmı masa başında tamamlanan ve büyük hasılat yapan birbirinden ilginç filmlerle devam etmektedir. Lumiere Kardeşler’in kullandığı teknoloji ile şu anki dünya sinema sektörünün kullandığı teknoloji arasında büyük uçurumlar olsa da işin özünde hep sinema-teknoloji birlikteliği olmuştur.

Yanıt Netflix, Amazon Prime Video, BluTV, puhutv, TV+ ve Digiturk Play gibi ulusal ve uluslararası platformlardır.

Dijital yayıncılık teknolojilerinde meydana gelen gelişmeler bir yandan izleyiciler için alternatif seyirlik alanı oluştururken bir yandan da film üreticileri için alternatif bir pazar ve dolaşım ağı haline gelmiştir. Netflix, Amazon Prime Video, BluTV, puhutv, TV+ ve Digiturk Play gibi ulusal ve uluslararası platformlar, izleme alışkanlıklarını farklı bir formata dönüştürmüştür. Zaman ve mekân kısıtlamalarının ortadan kalktığı bu yeni sistemde hem klasik hem de popüler film içeriklerine ulaşmak mümkündür.

Yanıt- Bu ifade verilecek hizmetin şu an için gerçekleştirilemeyeceği ve sistemin düzelmesiyle hizmetin devam edeceği anlamını taşımaktadır.

Yeni dijital çağ, zaman ve mekân kavramını ortadan kaldırırken, insanı yeni iletişim teknolojilerine bağlı ve bağımlı hale getirmiştir. Günümüzde “ağ çöktü” kavramı açıklama gerektirmeyen bir kabulleniş haline gelmiştir. Bu ifade, verilecek hizmetin şu an için gerçekleştirilemeyeceği ve sistemin düzelmesiyle hizmetin devam edeceği anlamını taşımaktadır.

Fotoğraf Paylaşım Siteleri
Fotoğraf paylaşım siteleri içerisinde EyeEm, Flickr, 500px, Gurushots gibi siteler ve uygulamalar olmasına rağmen Instagram ve Snapchat, günümüzde en popüler olanlardır.