DİJİTAL YAYINCILIK - Deneme Sınavı - 3

Dijital Medya hiperteks özelliği ile haberler
arası bağlantıların kurulduğu, telekomünikasyon
ve internet özelliği ile de herkesin her yerden erişim
sağlayabildiği, içeriğin sayısallaştırılabildiği iletişim
platformu şeklinde genel bir tanıma sahiptir.

Televizyon geleneksel medya araçlarından biridir.

“Yavaş Gazetecilik” (Slow Journalism) kavramını değerlendirenler
hız olgusunun habercilik açısından dijital medya zemininde bir takım sorunlar meydana getirdiğini belirtmektedir. Doğruluk, mahremiyet, editöryal denetimin sınırlı olması veya hiç olmaması, içerik ve kaynak güvenilirliği bu sorunlardan bazılarıdır.

Dijital medya kullanımında mutlaka medya şirketleri ile çalışmak zorunluluğu bulunmamaktadır.

Drone’ların gazetecilik alanında neden tercih
edildiği sorusu avantajlar ve dezavantajlar dikkate
alındığında dört başlık altında toplanmaktadır

Avantajlar:
1. Haber toplama faaliyetini kolaylaştırıp,
güçlendirmesi
2. Haber içeriğinin kuvvetlendirilmesi ve haber
anlatımına dair sunduğu imkânlar
3. Alternatif medya ve gazetecilik deneyimlerine
yeni kanallar eklemek
4. Ekonomik olması

Dezavantajlar:
1. Drone’ların görüntülemeyi havadan yapması
nedeniyle görüntüleme alan ve erişim
kapasitesinin sınırlı olabileceğine yönelik
riskler

2. Ulusal güvenlik riski
3. Kamu sağlığı ve güvenliği riski
4. Özel yaşamın korunması riski
5. Bilgi alma özgürlüğünün, basın özgürlüğünün
ve ifade özgürlüğünün korunabilmesi
riskleri

Haberciliğe dair mevcut sorunlar:
1. Kâğıt maliyetleri ve dijitaldeki sınırsız olanaklar
2. Doğrulama süzgecinden geçirilmeden sunulan
haberler
3. Hükümetlerin medya sektörü üzerindeki
etkisi
4. Mahremiyet ihlâlleri
5. Şeffaf olmayan algoritmalar
6. Medyanın giderek ticarileşmesi ve bunaltıcı
sayıda reklam içeriği
7. Bütçe kesintileri yüzünden işini kaybeden
gazeteciler

Yapay zekâ haberciliği, endüstri-sonrası haberciliğin
ortaya çıkardığı bir olgudur. Yapay zekâ
algoritması insani müdahaleden bağımsız şekilde
verileri toplarken, bu verileri bir taraftan analiz etmekte
ve sonrasında otomatik olarak haber metnini
yazmaktadır.

Otomatik gazetecilik, dijital şekilde
oluşturulmuş verilerin veri kümesinden metin temelli
gazeteciliğin oluşturulmasını mümkün kılan
doğal dil üretme (NLG) teknolojisine dayanmaktadır.
Bu sayede NLP, bilgisayarların insan dilinden
akıllıca ve faydalı olacak şekilde anlam çıkarmasıdır
denebilir.

Doğruluk Payı, medyada başta siyasi konularda
olmak üzere, ekonomik, sosyal, eğitsel ve kültürel
konularda insanların doğru şekilde bilgilendirilmelerini
sağlamak için geliştirilen bir dijital medya
platformudur. Uluslararası Haber Doğrulama Ağı
(IFCN)’nda imzası bulunmaktadır.

Gazeteci Mustafa Kuleli ve akademisyen Sarphan
Uzunoğlu 2015 yılında ‘gazeteciler için bir
dergi’ çıkarmaya karar vermişlerdir. Gazetecilerin
dayanışması ve gönüllü katkılarıyla yola çıkan ve
ücretsiz olarak dağıtılan Journo dergisi medya merkezlerinde
ve de işsiz gazeteciler arasında ilgi ile

karşılandı. Journo gazetecilere, medya çalışanlarına
ve gazeteci adaylarına yönelik bir internet yayını
sunmaktadır. Journo’nun temaları arasında haber
üretim teknolojileri, gazetecilerin sorunları, medya
ekonomisi ve medya gelir modelleri öncelikli olarak
yer almaktadır. Site, Avrupa Birliği’nin hibe
desteklerinden faydalanırken diğer taraftan TGS
sahipliğinde ve editoryal bağımsızlığa sahip, özerk
bir yayın konumundadır. Site, işsiz ya da serbest
gazetecilerin içeriklerine telif de ödemektedir.

Bilgisayar teknolojisine koşut ilerleyen dijital fotoğraf teknolojisinin başlangıcı televizyon teknolojisi sayesinde ortaya çıkmıştır. İlk dijital fotoğrafmakinesi ise Kodak ta mühendis olarak çalışan Steven Sasson ve asistanları tarafından 1975 yılında üretilmiş, ticari olarak piyasaya sürülen ilk dijital fotoğraf makinesi ise Fujifilm tarafından piyasaya sürülmüştür.

Klasik fotoğraf tekniğinde bir varlığın görüntüsünü sabitleyip kaydedebilmek için ışığa karşı  duyarlı bir yüzey (film) ve bu görüntünün pozitif somut çıktısını almak içinse yine ışığa duyarlı bir kağıt yüzeye ihtiyaç duymaktaydık. Işığa duyarlı
yüzey üzerine düşürüp kimyasal yollarla film rulosuna sabitlediğimiz görüntüler artık değişken bir skala içerisinde foto- kimyasal işlemlerle değil dijital teknolojiler vasıtası ile kaydedilmekte başka depolama alanlarına aktarılıp saklanabilmekte  ve görüntü üzerinde sınırsız işlemsel müdahaleler yapılabilmektedir. Fotoğraf makinelerinin görüntü üretme ve kaydetme mantığı değişmese de dijital
dönüşüm fotoğrafçılığa yeni bir ivme kazandırmıştır. ... Dijital fotoğrafı analog fotoğraftan ayıran en önemli dönüşüm ışığa duyarlı yüzey yani filmin yerini bilgisayar teknolojisinin ürünü olan algılayıcılara bırakmış olmasıdır. Film, film banyosu, kart, karanlık oda ekipmanları ve fotoğraf kimyasallarının yerini ışığa duyarlı elektronik algılayıcılar, bilgisayar ekranları ve photoshop vb işlemsel uygulamalar almıştır ve böylelikle fotografik görüntüye ulaşma kaydetme ve çoğaltma pratiklerimiz hız kazanarak
daha kolay ulaşılabilir bir hale gelmiştir. Teknolojik alanda yaşanan gelişmelerle analog fotoğraftaki karanlık oda süreçlerinin ortadan kalkarak fotografik görüntüye ulaşmanın hız kazanması, 36 kare filmin bitmesini beklemek gibi bir sürecin ortadan
kalkması ve çekilen görüntüye anında müdahale edilip tekrarlanabiliyor olması tüm bu işlemlerin amatörden profesyonele kadar her kesimden kullanıcının kolaylıkla yapabiliyor olması ve maliyetlerin düşmesi dijital fotoğrafı yaşamın her alanına taşımış ve fotoğrafçılığın her alanında kullanılabilir hale getirmiştir. Dijital fotoğraf reklam ve tanıtım fotoğrafçılığı, belgesel fotoğrafçılık, makro fotoğraf, basın fotoğrafçılığı, stok fotoğrafçılık, sokak fotoğrafçılığı, doğum fotoğrafçılığı, yemek, gezi, mimari fotoğrafçılık gibi pek çok
alanda yaşamımızın içine girmiştir.

Film üzerindeki görüntünün oluşmasını sağlayan ışığa duyarlı en küçük tanecik olan grenin yerini dijital fotoğrafçılıkta algılayıcı üzerindeki piksel adını verdiğimiz ışığa duyarlı hücreler almış ve geleneksel fotoğrafın en küçük yapı taşı olan gren dijital teknolojide yerini piksele bırakmıştır. Analog fotoğrafçılıkta fotoğrafımızı oluşturan grenlerin yoğunluğu fotoğrafımızın görüntü
kalitesini belirlerken, dijital fotoğrafta yerini çözünürlüğe bırakmıştır. Dijital bir fotoğrafı oluşturan piksellerin toplamı fotoğrafın çözünürlüğünü belirlemektedir. Dijital fotoğrafın kalitesini etkileyen bir diğer faktör renk derinliğidir. Renk derinliği görüntü üzerindeki renk sayısını ifade ederken, renkli görüntüleri oluşturmak ve kaydetmek için rgb renk modeli kullanılır.

Analog ve dijital (sayısal) her iki fotoğraf üretme yönteminin temelindeki amaç ışığa duyarlı yüzey üzerine görüntüyü kaydetmektir. Dijital fotoğrafı analog fotoğraftan ayıran en önemli dönüşüm ışığa duyarlı yüzey yani filmin yerini bilgisayar teknolojisinin ürünü olan algılayıcılara bırakmış olmasıdır. Film, film banyosu, kart, karanlık oda ekipmanları ve fotoğraf kimyasallarının
yerini ışığa duyarlı elektronik algılayıcılar, bilgisayar ekranları ve photoshop vb işlemsel uygulamalar almıştır ve böylelikle fotografik görüntüye ulaşma kaydetme ve çoğaltma pratiklerimiz hız kazanarak daha kolay ulaşılabilir bir hale gelmiştir.

Dijital fotoğraf makineleri haricinde de farklı teknolojik aletlerde (cep telefonu, kamera, tablet vb) kullanılabilen CMOS algılayıcılar ise küçük bir yüzeysel alana sahip olmaları ve az enerji tüketimine ihtiyaç duydukları için CCD sensörlere göre özellikle giriş
seviyesindeki dijital fotoğraf makinelerinde tercih edilmektedir. Işığın az olduğu ortamlarda CCD algılayıcılar kadar kaliteli görüntü vermeyen CMOS algılayıcıların üretim ve maliyeti CCD algılayıcılara göre daha düşüktür.

Piksel ve çözünürlük kavramları görüntü kalitesi üzerinde belirleyicidir. Düşük çözünürlükteki bir makine ile
çekilen görüntülerdeki pikseller gözle görülebilir. Piksellerin görsel olarak algılanabildiği fotoğraf düşük çözünürlüklü olarak ifade edilir. Çözünürlük kavramı görüntü kalitemiz için önem teşkil etmekle beraber elde ettiğimiz fotografik görüntüyü ne
kadar büyütebileceğimizi de belirler. Aynı koşullar altında çekilmiş 2 ve 4 megapiksel lik kamera ile çekilmiş iki fotoğraf arasında şöyle bir değerlendirme yapmamız mümkündür: İki fotoğrafta 10x15 cm boyutlarında basılacaksa iki görüntü arasında çok
bir fark olmayacaktır. Fakat bu görüntü 13x18 cm boyutunda büyütülmek istenirse 2mega piksellik çözünürlükle çekilmiş olan görüntünün fotoğraf kalitesi düşecek netsizlik, pikselleşme ve piksellerin gözle görünür hale gelmesi artacak ve renk geçişleri bozulacaktır.(İkizler:2005;65) Rakamsal olarak çözünürlük değeri arttıkça örneğin 14 megapiksel vb, piksellerin boyutu küçülür, çözünürlük değeri düştükçe 2megapiksel, 4megapiksel vb, piksellerin boyutu büyür ve büyük boy baskı almak istediğimizde görüntü kalitemiz düşer.

Dijital fotoğraf makinelerinin üstünde AF otomatik netleme modundan başka netleme seçenekleri de bulunmaktadır. Otomatik
netleme modu olan AF modu kendi içerisinde üç farklı seçenek barındırır.
Tekil Servo: Hareket içermeyen durağan konular (portre, manzara,) ve sabit nesneleri çekerken bu netleme modu seçilir. Deklanşörümüze yarım bastıktan sonra fotoğraf makinemiz odaklanma yapıldığına dair yanıp sönen noktacıklar ve bip sesi
ile işaret verir. Bu işaret geldikten sonra deklanşöre tam basılır ve fotoğrafımız çekilmiş olur. Bu tek çekimlik otomatik netleme modunda odaklanma sabit bir nokta üzerindedir. Objektifin yönü değiştiğinde ya da sabit duran nesne veya modelimiz
hareket ettiğinde netlemenin yine yarım deklanşör yapılarak tekrarlanması gerekir.

Uzaktan Kumanda Düğmesi
Makro veya teleobjektif isteyen özel çekimlerde, hareketli konuların çekimlerinde elimizin makinayı titretmesinden kaynaklanan flu görüntülere sebep olan sonuçları engellemek amacıyla fotoğraf makinesine temas etmeden çekim yapmak için makineye kablo aracılığı ile bağlanan bir düzenektir. Yıldız, ay, manzara fotoğrafları ve düşük enstantane fotoğrafları çekerken tercih sebebidir.

Dijital fotoğraf makinelerimizin çözünürlükleri megapiksel olarak ifade edilip değerlendirilir. 1 megapiksel ifadesi: 1milyon tane piksele karşılık gelirken, 12 megapiksel 12 milyon tane piksele karşılık gelir. Baskı aşamasında çözünürlük genellikle ppı ve dpı kavramları ile nitelendirilir. 1 inç başına düşen piksel sayısının yoğunluğu (1 inç: 2.54 cm ) ppı (piksel per inc) olarak ifade edilir. Ppı genel
olarak dijital ekran, monitör ve bilgisayarlar için kullanılan ekran çözünürlük birimidir ve dijital baskıda önem arz eden dpı ile karıştırılmaktadır.
Dpı ise 1inç (2.54cm) kareye düşen nokta sayısı demektir. Baskı cihazlarının 1 inç kareye vurdukları nokta sayısının yoğunluğunu dpı değeri belirler. İnç karedeki nokta sayısı ne kadar fazla olursa baskı kalitemizde o oranda kaliteli olacaktır. Dpı değerimiz ne kadar büyük olursa nokta sayısı da o kadar çok olur ve net baskılar elde etmiş oluruz.

ISO: Dijital fotoğraf makinelerimizde bulunan sensörlerin ışığa duyarlılık derecelerini ifade eder. Analog makinelerde Asa veya DIN olarak ifade edilen bu değer dijital makinelerde ISO (Uluslararası Standartlık Örgütü) adını almıştır.