DİJİTAL MEDYA VE TÜKETİCİ

Bulmaca (Puzzle) oyunları: Problem çözme esasına dayanır. Kelimelerden, sayılardan ve birçok değişkenden oluşabilir. Mantık, sözel ve sayısal beceriler gibi farklı noktaların gelişimine katkı sağlar.

Rol yapma oyunları: Bir oyuncunun bir oyundaki karakteri üstlenerek oynamasını kapsayan oyunlardır. Strateji, problem çözme, müzakere yapma, işbirliği yürütme ve sosyal etkileşim gibi alanların gelişimini sağlar

Nişancı oyunları: Bu temadaki oyunların temel amacı, oyuncunun silahı ile rakiplerini yenmesidir. Çok oyunculu olarak sıkça oynanan bu oyun, ileriye dönük planlama, strateji geliştirme ve takım çalışmasına yatkınlık gibi becerilerin edinilmesinde fayda sağlar.

Spor oyunları: Bu oyunlar tıpkı fiziksel sporlarda olduğu gibi taktik geliştirme, hızlı düşünme ve hızlı karar verme becerilerini iyileştirebilmektedir

. Strateji oyunları: Senaryoya dayalı stratejik kararlar alınan, belirli bir sorunu çözme veya seviye tamamlamayı amaçlayan oyunlardır. Strateji oyunları; plan yapma, yönetme, karar verme, varsayımlar oluşturma ve test etme, stratejik düşünme gibi becerileri geliştirir.

Dijital oyuna dayalı öğrenmenin sunduğu bazı avantajlar şunlardır:
a. Bilişsel gelişim ve dijital okuryazarlık,
b. Sosyal-duygusal gelişme ve sosyal becerilerin gelişimi,
c. Eleştirel düşünmeyle beraber karar verme ve problem çözme becerinde gelişim,
d. İşbirliği ve çevreyle iletişimi geliştirme,
e. Olumlu bir rekabet ortamı oluşturma,
f. Deneme-yanılma ile aşamalı öğrenme,
g. İlerleme ve başarı hissi,
h. Geri bildirime dayalı ve öğrenci merkezli öğrenme.

Oyun oynama bozukluğu ve bağımlılığa ilişkin psikolojik belirtileri Amerikan Psikiyatri Birliği (2018) şu şekilde belirtmektedir:
• Zihinsel olarak oyunla meşgul olmak,
• Oyundan uzaklaşıldığında üzüntü, kaygı ve sinirlilik hâli,
• Dürtüleri tatmin etmek için oyun oynamaya daha fazla zaman ayırma ihtiyacı,
• Oynamayı azaltamama, oyunu bırakmaya yönelik başarısız girişimler,
• Diğer faaliyetlerden vazgeçmek, önceden
keyif alınan aktivitelere ilgi duymamak,
• Sorunlara rağmen oyun oynamaya devam etmek,
• Oyun oynama süreleri konusunda aile üyelerini ve çevredeki insanlara yalan söylemek,
• Suçluluk ve umutsuzluk gibi olumsuz ruh hâllerini azaltmak için oyun oynamak,
• Oyun nedeniyle bir işi, ilişkiyi veya arkadaşlığı tehlikeye atmak veya kaybetmek.

Davranışsal belirginlik: Etkinlik kişinin hayatına hükmeder.

Coşku: Etkinlik sırasında inanılmaz bir haz yaşanır.

Tolerans sınırı: Hazzı yaşamak için kademeli olarak davranış artırılır

Geleneksel oyunlarda; gerçek etkinlikler, doğal materyaller, doğrudan temas, fiziksel temas, rekreasyon, spor ve kültürel miras özellikleri vardır. Dijital oyunlarda ise sanat faaliyetler, özel araçlar, dolaylı temas, sanal temas, bağımlılık, çatışma, savaş ve özgün özellikler taşımaktadır.

Dijital oyun tarihçesine bakıldığında bazı dönemler olduğu görülmektedir. Bunlar

Erken Dönem (1985’ler ve Öncesi)

Büyüme Dönemi (1985 - 1995 Arası)

Gelişim Dönemi (1995 - 2000 Arası)

Olgunlaşma Dönemi (2000 - 2005 Arası)

İlerleyen Dönem (2005 - Günümüz)  şeklindedir.

Niteliklerine göre oyunlar farklılaşmaktadır. Etkileşim türü oyunlar, oyuncunun aksiyonuna bağlı olarak oyunun gidişatını etkileyebildiği oyun türüdür.  Oyuncunun aksiyonuyla değişen oyun, oyuncuya bir sonraki aşamadaki aksiyonuna karar verirken kullanabileceği geri bildirim sunar.200

FarmVille (2009), sosyal ağ oyunlarının ilk örnekleri arasında yer almaktadır ve ilgili yıllarla birlikte oyun sektörü büyük bir atılım içine girmiştir. Örneğin, Zynga tarafından geliştirilen FarmVille,2010 yılında 76 milyon aylık aktif kullanıcıya sahip olarak Facebook’un en popüler oyunu hâline gelmiştir.

Sabit oyun içi reklamcılık: Oyunun içine entegre edilmiş reklamları içeren türdür. Reklamlar, oyunun geliştirme aşamasında ilgili alanlara eklenir. Televizyon, radyo veya gazete reklamları gibi kitlesel bir hedefleme söz konusudur.

Araştırmalara göre 2,5 milyarı aşan dijital oyun tüketicilerinin %72’si 18 yaş ve üstü grupta yer almaktadır. Tüm oyuncuların yaş ortalaması ise 34’tür. Oyuncuların neredeyse yarısı kadındır. Ebeveynlerin %67’si çocuklarıyla haftada en az bir kez oyun oynamaktadır. Lise ve üzeri eğitime sahip kullanıcılar oyun satın almaya daha çok eğilimlidir. Oyun satın almanın %79’u dijital ortamda gerçekleşmektedir. Oyun tüketicileri, her hafta ortalama 6 saat20 dakika oyun oynamaktadır. Bu ortalama 26-35 yaş arasında 7,5 saate çıkarken, 60 yaş üzerinde 4,7 saate kadar düşmektedir. Oyun oynama süreleri oyun platformlarına göre ayrıldığında ise en yüksek süre 2.27 saat ile mobil telefonlara aittir.

Oyun Kâşifleri: Her türlü oyunu oynamayı sevseler de aksiyon ve bulmaca oyunlarını daha çok yönelirler. Daha az sosyaldirler. Oyunları genellikle uygulama mağazalarındaki en çok indirilen oyunlar sayfasından, reklamlardan veya YouTube’da yer alan oyun videolarından bulurlar. Erkek oyuncular ağırlıktadır.

Bağlı Meraklılar ile Oyun Kâşifleri daha çok erkelerin yer aldığı oyuncu profilini oluşturur. Geçici Takipçiler, Pasif Oyuncular ve Etkilenen Oyuncular ise kadınların ağırlıklı olarak yer aldığı görülmektedir.

Oyuna dalma bileşeni: Keşfe dayalı veya görevlerle bölümlenmiş oyunlarda bir sonraki aşamanın ne olduğunun bilinmemesi oyuncuda merak uyandırır. Gerçek hayatta olmak istediği kişiliği oyun karakterine yansıtarak sanal bir benlik inşa eder ve onunla kendini diğer oyunculara sunar. Oyun, fiziksel hayatın stres ve kaygılarını bir kenara bırakmasını sağlar. Oyun, olumsuz düşüncelerden kaçınmak için bir yol olarak ortaya çıkar.

“Oyundaki görevleri tamamlayınca kendimle gurur duyarım.”,“Oyun oynadıktan sonra kendimi daha iyi hissederim.”,“Kendimi oyun oynarken güvende hissederim.”,“Oyun oynamadan günlük hayatın stresiyle baş edemem.”,“Bir oyunu tamamladığımda veya o oyunda ileri seviye olduğumda kendimi iyi hissederim” tarzındaki ifadeler, oyun oynama bozukluğunun altında yatan bilişsel faktörlerden Oyuna dayalı özsaygı içerinde yer alır.