DİJİTAL MEDYA VE TÜKETİCİ - Deneme Sınavı - 4

Yalnızlık (Solitude), gizliliğin en yoğun yaşandığı hâlidir. Bireyin diğer kişilerden ayrı olması ve gözetimden uzaklaşması durumunu ifade eder. Yalnızlık hâlinde kişi yine fiziksel uyaranlara (örn: gürültü) maruz kalabilir ya da gizlice gözetlendiğini düşünebilir. Ancak tüm bu fiziksel ve psikolojik müdahalelere rağmen ulaşılan en eksiksiz gizlilik durumudur.

Anonimlik (Anonymity), özel ve samimi ilişkiler dışında kalan kamusal alanlarda kişinin kendisi hakkında bilgi paylaşması durumunda oluşur. Kişi tanınmadığı bir ortamda daha rahat kendini ifade edebilir ya da fikirlerini kimliğini saklı tutarak paylaşma yolunu seçebilir. Özellikle internet kullanımında kendi ismini kullanmak yerine takma ad kullanmak bu gizlilik durumuna örnek olarak verilebilir

Ayrıca gizliliğin; kişisel özerklik, duygusal rahatlama, öz değerlendirme ve sınırlı-korumalı iletişim olarak dört işlevi vardır.

Gizlilik tanımını kontrol üzerinden yapan bir diğer araştırmacı ise Irwin Altman’dır. Altman gizliliğe; birey, grup ve davranış boyutuyla odaklanır. Çevrenin gizliliği düzenleyen bir unsur olduğunu ifade eder. Altman gizliliği, kendine veya grubuna erişimin seçici kontrolü şeklinde tanımlar. Gizlilik düzenlemesinin beş özelliği vardır

Gizliliğin kavramsallaşması üzerine bir diğer çalışma Petronio’nun (2002) iletişim gizliliği yönetim
modelidir. Teori Altman’ın düzenleme teorisini temel alır. Altman gizlilik düzenleme teorisinde sosyal
ilişkilerde kişisel bilgileri açıklama üzerine dururken Petronio özel bilgileri açıklamada gizlilik sınırlarını tartışır.

Tüketici gizliliğine ilişkin üç  farklı perspektif vardır:
1. Kurumsal perspektif,
2. Aktivist perspektif
3. Merkezci perspektif

Çerezi yükleyen taraf olarak birinci ve üçüncü taraf olmak üzere iki temel çerezden bahsedilir. Birinci taraf çerezler, ziyaretçisi olunan internet sitesi tarafından tanımlanan ve sadece bu site tarafından okunabilen çerezlerdir. Üçüncü taraf çerezler ise ziyaretçisi olunan internet sitesi dışındaki organizasyonlarla tanımlanan ve tanımlandığı hizmete dair siteye raporlama yapılmasını sağlayan çerezlerdir.

Süperçerezler: İzleme çerezlerini kaldırma teknikleri geliştikçe daha kalıcı çerezler üretme yollarına gidilir. En göze çarpan süper çerezlerden biri, web sayfalarına gömülü Flash uygulamaları adına
Adobe Flash eklentisi tarafından tutulan “Flash çerezi” dir. İnternet üzerindeki ses ve görüntü içeriklerini etkileştirmek için kullanılır. Bu çerez dosyaları tarayıcının kontrolü dışında depolandığından, web tarayıcıları geleneksel olarak bu çerezleri görüntülemek, yönetmek ve silmek için bir ara yüz sağlamaz.

Tüketicilerin belirtilen gizlilik tercihleri ile gerçek davranışları arasındaki bağlantıyı anlamak için yaygın olarak gizlilik paradoksu kavramı kullanılır. Gizlilik paradoksu, bireylerin kişisel bilgileri açıklama niyetleri ile gerçek kişisel bilgileri açıklama davranışları arasındaki ilişki olarak tanımlanır.

Bir içeriği hikâye ya da bir hikâyeyi daha iyi bir hikâye yapan çok sayıda farklı unsurdan söz edilebilir. Ancak hikâyenin olmazsa olmaz iki temel özelliği kronoloji ve nedenselliktir. Çünkü, hikâye temel olarak belirli bir zaman içerisinde gelişen olaylardan oluşur ve birtakım çıkarımlara varmak için nedensel ilişkileri kullanır. Buna göre klasik anlamda hikâyenin, bir başlangıcı, ortası ve sonu olur; belirli bir zaman dizgesinde ilerleyen olay örgüsü, anlaşılır bir neden sonuç ilişkisi ortaya koyar. Ancak bu sayede hikâye, alıcısına anlamlı bir çıkarım sunabilir.

“Olay örgüsü” (plot) hikâye karakterlerinin yaşadığı olayları nedensellik bağı ile ortaya koyan hikâye unsurudur.

Hikâye anlatımı bir tür iletişim süreci olarak değerlendirildiğinde, kaynak olan hikâye anlatıcısının hitap ettiği, hikâye alıcısı kişi ya da kitleden de söz etmek gerekir. İngilizce kaynaklarda karşımıza çıkan “audience” kavramı; dinleyici, izleyici, okur gibi tüm hikâye alıcılarını kapsamaktadır. Dijital hikâyeler söz konusu olduğunda bunlara “kullanıcı” (user) kavramının da eklenmesi gerekir.

Her insanın sevgiye, dostluğa, aileye, mutluluğa, kötülüğe, hırsa, kıskançlığa, çaresizliğe vs. ilişkin önceki deneyimleriyle oluşturduğu zihinsel yapıları mevcuttur.  Anlatılan hikâyelerde her insanın kendine dair yanlar bulması bu zihinsel yapılar ile açıklanabilir.

Hikâye ve keyif kavramları, işlevleri açısından hikâyelerle ilgili bir başka önemli kavramı daha gündeme getirir. Bireylerin birtakım etkinlikleri gerçekleştirirken kendilerini bu etkinliğe kaptırarak ondan keyif almaları durumunu “akış” kavramı ile açıklamış; bu deneyimi yaratan etkinlikleri ise “akış etkinlikleri” olarak adlandırmıştır. Bu etkinliklerin akışa yol açmasının nedeni ise kişiyi günlük yaşamın gerçekliğinden uzaklaştırması ile açıklanır. Bu noktada kapılma ve akış olgularının birtakım farklılıklara rağmen benzer bir deneyimi tarif ettiği belirtilebilir.

Advergame, markalar tarafından tasarlanıp kullanıma sunulan, bir yönüyle reklam bir yönüyle oyun olan özel bir uygulamadır. Genellikle markanın ürün ya da hizmetiyle bir biçimde ilişkili olan bu oyunlarda marka mesajları oyun hikâyesi aracılığıyla tüketiciye aktarılır. Bu sayede hem oyun hem hikâyenin gücünden yararlanılarak bir ikna etkisi yaratılacağı düşünülebilir.

Dijital hikâyenin temel özelliklerinden biri de etkileşimli olmasıdır. Etkileşimli olmak, kullanıcının hikâyeyi kontrol etmesi ya da içeriği üzerinde belirleyici olmasını ifade eder.

Dijital mecralarda söz konusu olan etkileşim türleri: Uyaran ve Tepki, Gezinme, Nesneler üzerinde kontrol, Bilgi alışverişi, iletişim ve kazanımdır.  Kazanım: Kullanıcıların; bilgi toplaması, gerçek ürünleri satın alması ya da oyun biçimli içeriklerde sanal varlıklar edinmesi bu kapsamda değerlendirilebilir.

Hikâye dünyası ve ince ayarlar aşamasında; Hikâyede kurduğunuz dünyanın merkezi neresidir? Zaman (geçmişte, gelecekte, bugün) ve mekân (coğrafya, ortam, doğa, zorluklar, tehlikeler gibi) özellikleri nelerdir? Sorularına yanıt verilmelidir?

Hikâye öncelikle zihinde tasarlanmalı; beyin fırtınası ve çağrışımlar ile anlamlı ve yaratıcı bir zemine oturtulmalıdır. Yapım öncesi planlama aşamasında gerekli tüm detaylara karar verildikten sonra; yapım ve yaratım, yani projenin (hikâyenin) medyada görüneceği biçimde üretilmesi aşamasına geçilir. Dördüncü aşamada hikâye artık dijital platformlarda dolaşıma girmiştir. Bu bir anlamda hikâyenin sosyal bir varlık olarak hayat bulmasıdır. Artık hikâye, insanlara dokunur, etkileşimler alır ve yoluna devam eder. Hikâyenin yaşamını, insan yaşamına benzetecek olursak, beşinci ve son aşama ölümden sonrasıdır. Her fani gibi dijital hikâyelerin yaşamı da bir biçimde son bulacaktır. Etkileşim artık bitmiş, oyun oynanmaz olmuş ya da dosya biçimi kullanılmayacak kadar eskide kalmış olabilecektir.