Dijital Kültür Sosyolojisi

Dijital Kültür Sosyolojisi internet, yeni medya, dijital teknolojiler ve bu araçların günümüz toplumlarında kültür, siyaset, sanat, ekonomi ve gündelik hayatın parçalarının oynadığı roller çalışan bir disiplindir.

Bir anlatıyı/hikayeyi izleyiciye, dinleyiciye ya da okuyucuya anlatmak için birden çok mecranın kullanılması ve hikayenin ancak kullanılan mecraların hepsinin tüketimiyle elde edilmesinin mümkün olmasıdır.

Bu yaklaşımlar teknolojik materyalizm; sosyal konstrüktivizm ve teknolojik olanaklardır.  

Katılımcı kültür

Medya yakınsaması

Transmedya

Oyunlaştırma

Teknolojinin yarattığı koşulların; insanların çalışma ve haberleşme biçimlerini veya siyasete katılım biçimlerini doğrudan etkileyeceğini iddia eden yaklaşımdır.

Bu yaklaşıma göre teknoloji insanın ve toplumun davranışlarını ve eylemlerini belirlemektedir. Teknolojinin yarattığı koşulların; insanların çalışma ve haberleşme biçimlerini veya siyasete katılım biçimlerini doğrudan etkileyeceğini iddia etmektedir.

 Bu yaklaşıma göre insanın ve toplumun eylemleri teknolojiyi inşa eden en önemli faktörlerdir.

Teknolojik olanaklar yaklaşımı, teknolojinin sunduğu olanakların bireyler tarafından işlenerek hayatta yer bulduğunu iddia etmektedir. Teknolojik olanaklar temelde bir kullanıcının, teknolojik bir objenin özelliklerini dilediği gibi, objenin tasarımdaki hedefine uymasa bile kullanmasıdır. Bu bağlamda teknolojik olanaklar teorisine göre birey teknolojinin özelliklerini farklı amaçlarla ve yorumlarla kullanabilmektedir.

Yapay Zeka (AI), dijital bir bilgisayarın veya bilgisayar kontrollü bir robotun, genellikle akıllı varlıklarla ilişkilendirilen görevleri yerine getirme yeteneğidir.

Oyunlaştırma (gamification), oyun dışı süreçleri, motivasyonu artırmak gibi birçok nedenden dolayı oyun hâline getirme hâlidir.

Yükselen çalışma alanları;

Ticarileşme ve Metalaşma, Siyasi Katılım ve Aktivizm, Dijital Oyun Sektörü, Haber, Bilgi Dolaşımı, Ağlar ve Topluluklar ile Sosyal Eşitsizliklerdir.

Büyük Veri, alışageldiğimiz veri işleme yöntemleriyle analiz edilmesi, sistematik veri toplamanın ve iş yapmanın genellikle zor olan verilerini inceleyen, bu verilerden anlamlı sonuçlar çıkaran bir çalışma alanıdır.

Belli bir problemi çözmek veya belirli bir amaca ulaşmak için tasarlanan yol olarak tanımlanan algoritma bilgisayar mühendisliğinin kullandığı standart bir kavram iken artık internet kullanıcılarının da anlaması gereken bir unsura dönüşmüştür. İnternetle büyüyen büyük veri, insanları kapasitelerinin üstünde bir veri akışına maruz bırakıyor. Bu nedenle büyük sosyal medya platformları, zaman akışımıza neyin düşeceğine sürekli değişen algoritmalarla karar veriyorlar. Bu durum için de algoritmik düzen kavramı kullanılmaktadır.

Blokzincir kriptografi kullanılarak verinin bloklar hâlinde art arda bir zincir gibi dijital olarak kaydedilmesidir.

Dijital aktivizmin, insanların iletişim ve bilgi teknolojilerini kullanarak insan hakları, çevre, hayvan hakları gibi çeşitli sosyal, siyasal ve toplumsal konular hakkındaki tepki, destek ve öfke gibi duygu ve düşüncelerini çevrimiçi bir şekilde eylemleştirmek anlamında dijital platformların kullanılmasıdır.

Dijital oyunlar genelde insanların bir arayüz aracılığıyla etkileşime geçtikleri, tek başına, yapay zekaya karşı veya çoklu oyuncuların birbirlerine karşı çevrimiçi veya çevrimdışı oynayabildikleri ve çoğunlukla içerisinde tasarım öğeleri olan yazılımlardır. Bir başka deyişle bilgisayar, tablet, telefon, konsol vb. gibi elektronik cihazlar ile oynanan oyunlardır.

Öncelikle oyun oynayanı izleme kültürü ve pratiği üzerinden dijital oyun yayıncılığını yükseltmiştir. Burada oluşan yeni (ve aslında eski televizyona benzeyen) mecra yeni iş ve mesleklere (yayıncı, video editörü, moderatörlük gibi) yol açmıştır. Dijital (video) oyunlar ikinci olarak da e-sporun önünü açmıştır. E-spor takımlarının ve liglerinin kurulması başlı başlına yeni bir ekonomi oluşturmuştur.

Dezenformasyon, yanlış veya doğruluğu bulunmayan ve kasıtlı olarak yayılan bilgidir.

Dijital eşitsizlik bilgi ve iletişim teknolojilerinde erişim, kullanım ve etki yönünden karşılaşılan eşitsizlik durumudur. Dijital eşitsizlik, hangi demografik grupların ve coğrafyaların (dijital) bilgiye ve iletişim teknolojilerine erişimi olup olmadığını çalışan akademik bir alandır.

Medyayı herkesin ulaşabileceği bir düzeye getiren dijitalleşme toplumsal cinsiyet, gözetim toplumu, siber zorbalık ve çeşitli nefret söylemleri, bireyin mahremiyeti vb. sorunları da pekiştirmektedir.