DİJİTAL KÜLTÜR - Deneme Sınavı - 8

Alan Turing’in geliş­tirdiği Enigma adlı makine İkinci Dünya Savaşı’nın kazanılmasında önemli bir etkiye sahip olmuştur. 169

Searle bu deneyle yapay zekanın işleyiş biçimi ile insanın düşünebilme yetisi arasındaki farkı ortaya koyarak eleştiri getirmektedir. Searle’ye göre düşünmek ve hesap etmek aynı şey değildir.

Robot kavramını ilk kez Karel Çapek, Rossum’un Evrensel Robotları adlı üç perdelik oyununda kullanmıştır. Çapek, oyununda insanlıktan uzaklaştırılan ve otomatikleştirilen çalışan sınıfın temsilini verme­ye çalışmış ve bir örtük kapitalizm eleştirisi geliştirirken, perdenin arkasından da ayaklanan robotlarıyla bir devrim tablosu çizmiştir.

Modern bilim kurgunun başlangıcını Marry Shelley’in Frankenstein’ı olarak belirtilmektedir. Frankenstein, bir bilim adamıdır. Robot’un ortaya çıkışı mistik değil bilimsel bir zemine ilk kez burada oturur. Sonraki modern anlatılarda örneğin sinemada da bunun örneklerini görebiliriz.

Isaac Asimov robotları konu eden bir dizi hikaye yazmış ve bunları I Robot adıyla 1950’de yayımlamıştır. Bu hikayelerdeki en önemli ve paylaşılan şey üç robot kuralıdır. 1985’de ise Zeroth kuralı da getirilmiş ve toplamda Asimov’un dört robot kuralı, robot ve etik açısından değerlendi­rilmelerde bolca kullanılmaktadır.

Siirt Başur Höyük’te yapılan arkeolojik kazılarda ortaya çıkarılan ve günümüzden 5000 yıl
öncesine tarihlenen oyun taşları (Sağlamtimur ve
Massimino, 2018), tarihin bilinen en eski oyun
setine aittir.

Erken Tunç
Çağı’nda Mısır’da Senet isimli oyuna dair
ilk hiyeroglifler çizilmiş, Mezopotamya’da
ise Ur Kraliyet Oyunu yaygınlaşmıştır. Her
iki oyunun da dinî ve manevi özellikleri
olduğuna inanılmış, oyun taşları ve tahtaları bu inançları yansıtacak şekilde bezenmiştir. Bugün de yaygın olarak oynanan
geleneksel oyunlardan Tavlanın ilk örnekleri ise günümüzden yaklaşık 4400 yıl öncesinde bugünkü İran topraklarında oynanırken, Go Oyunu 2400 yıl önce Çin’de,
Satrancın erken versiyonları ise 1500 yıl
önce Hindistan’da ortaya çıkmıştır.

Huizinga
oyunu, “özgürce razı olunan, ama tamamen emredici kurallara uygun olarak belirli zaman ve mekân
sınırları içinde gerçekleştirilen, bizatihi bir amaca
sahip olan, bir gerilim ve sevinç duygusu ile ’alışılmış hayat’tan ’başka türlü olmak’ bilincinin eşlik
ettiği, iradi bir eylem veya faaliyet” (2006, s.50)
olarak tanımlar

Seksek, satranç ya da Super Mario gibi kazanma
koşulları ve kuralları önceden belirlenmiş oyunlar
ludus deneyimine örnek gösterilebilir

İnternet üzerinden iki kişi arasında oynanan
dijital bir satranç oyunu bir ortamdan diğerine doğrudan aktarılabilmiştir. Ancak tenis gibi bir oyunun dijital versiyonu ancak bir uyarlama olabilir.

Ancak dijital
oyunların bilimsel çalışmalardan ticari
değere sahip ürünlere dönüşümü 1972 tarihinde kurulan Atari şirketinin bir diğer
tenis uyarlaması Pong’u dijital oyun makineleri için piyasaya sürmesi ile gerçekleşir.

Paskalya Yumurtası (Easter Egg): Bir
yazılımın, çoğunlukla da dijital oyunların
içine gizlenmiş bir mesaj, imaj vb. ifade
eder. Bu kavram ilk kez 1979’da Atari
şirketinde çalışan oyun tasarımcısı Steve Wright’ın geliştirdiği Adventure isimli
oyunun içine sakladığı gizli mesajı ifade
etmek üzere kullanılmıştır.

Muriel ve Crawford’a (2018) göre video oyunlar, dijital kültürün en saf formudur. Tam da bu nedenle
içinde yaşadığımız toplumun en önemli ürünü ve de yönlendiricisidir

E-spor amatör ve profesyonel olarak, farklı liglerde, turnuvalarda sponsorlar tarafından desteklenen
spor organizasyonlarına dâhil oyuncuların ve takımların yarıştığı video oyunu müsabakalarını ifade eder.

Teknofobik, teknolojinin yalnızca olumsuz yanlarını göz önüne alan ve insan için teknolojinin zararlarına odaklanan kötümser ve itidalli bir yaklaşımdır.

Postman (1993) teknoloji ve toplum arasındaki ilişkiyi anlamak için bu iki yaklaşıma bir üçüncüsünü önerir. Bu ekolojik yaklaşımdır.

Kültür ve teknoloji arasındaki ilişki çoğu düşünür tarafından eleştirel bir bakış açısıyla değerlendirilmiştir. Örneğin, Frankfurt Okulu düşünürlerinden Max Horkheimer ve Theodor W. Adorno (1996) kültür ve teknoloji arasındaki ilişkiyi değerlendirirken kültürün endüstrileşmesi kavramını ortaya atmışlardır.

Güneş merkezli gezegenler sistemine heliosentrik gezegen sistemi de denir.

1987 yılında, TRT’de, Faik Baysal’ın eserinden uyarlanan ve başrolünde Ahmet Mekin’in oynadığı, yönetmenliğini ise Mesut Uçakan’ın yaptığı 4 bölümlük bir dizi yayınlanmıştı. Dizinin adı “Kavanozdaki Adam”dır. Kavanozdaki Adam dizisi beyin nakli yapılmış bir kişinin deneyimlerini konu ediniyordu.

Descartes’in meşhur “cogito ergo sum” deyişini biliriz. Düşünüyorum öyleyse varım, derken varoluşunun temeline düşünme yetisini koymaktadır.