DİJİTAL KÜLTÜR - Deneme Sınavı - 7

Milgram ve Kishino’nun sanallık skalası incelendiği zaman konunun iki aykırı uç arasında yer aldığı gözlemlenmektedir. Skalanın en sol tarafında yer alan fiziksel dünya, hiçbir sayısal izin bulunmadığı, insanın yaşadığı fiziksel dünyadır. Skalanın en sağında ise tam tersine, her şeyin sayısal olduğu taraf gözükmektedir. Arada kalan bölüm, artırılmış gerçeklik ve sanallık olarak iki bölüme bölünmüştür. Sol tarafta kalan artırılmış gerçeklik kısmı, fiziksel dünyanın üzerine sayısal enformasyonun yüklenmesi ile oluşur. Bu enformasyon sağa doğru gidildiğinde artar ve sanal bir dünyanın içerisinde fiziksel nesnelerin bulunduğunu gösterir. Fiziksel dünyadan tamamen kopulduğu zaman, sadece sayısal olan ve fiziksellikle teması kalmamış olan sanal dünya başlamaktadır. Tamamen fiziksel olan dünya ile tamamen sanal olan dünyanın arasında kalan bölüme ise karma gerçeklik denilmektedir.

Sayısal gerçekliğin ilk defa bilgisayar sistemleri ile birleşmesi Ivan Shuterland tarafından gerçekleştirilmiştir. Görünüşü ve ağırlığı sebebiyle Demokles’in Kılıcı (1968) yakıştırması yapılan bu sistem, bilgisayarda üretilmiş şekilleri camın üzerine yansıtarak gerçek dünyada konumlandırmaktadır (Peddie, 2017). Dolayısıyla aynı zamanda ilk artırılmış gerçeklik gözlükleridir.

Simülasyon bir nesne veya sistemin, maket ya da bilgisayar programı aracılığıyla yeniden üretilmesidir. Baudrillard’a göre “bir köken ya da bir gerçeklikten yoksun modeller aracılığı ile üretilmesine hiper (üst) gerçek yani simülasyon denilmektedir” (Baudrillard, 2011, s.13). Sayısal bir ağaç imgesinin benzediği bir aslı vardır ancak bir kökenden yoksun olarak üretilmektedir. Fiziksel hiçbir ağaç ile bağlantısı kalmamıştır. Bu da bir üst gerçeklik oluşturmaktadır. Yani sayısal dünya kendi gerçekliğini yaratmaktadır.

Sayısal nesnelerin fiziksel dünyaya oturtulması için tetikleyicilere ihtiyaç vardır. Bu tetikleyiciler, artırılmış gerçeklik ile sayısal nesnelerin nerede, nasıl ve ne zaman ortaya çıkacağını belirlemektedirler.

İşaretli tetikleyici: Karekod gibi bir işaretin telefon tarafından okutulmasından sonra ortaya çıkmaktadır.

Artık var olmayan eserlerin tekrar müzelere yerleştirilmesi görevini sırtlayan artırılmış gerçeklik, üretim alanında da bunun tam tersini yapabilmektedir. Bilgisayar destekli olarak üretilmiş, hiç var olmamış tasarıları da insanlar için fiziksel dünyada konumlandırabilmektedir. Bu, üretim süreçleri için yeni bakış açıları ve süreçler doğurmaktadır. Bu tip tasarıların görselleştirilmesi pek çok alanda önemli olsa da mimari gibi büyük boyutlu projelerde iş yapım süreçlerini kısaltırken, aynı zamanda malzeme ve iş gücünden tasarruf sağlamaktadır. Bir mimari projenin görselleştirilmesi aşamasında maketlerden yararlanılmaktadır. Maketlerin artı yönleri olsa da boyutları çok küçüktür. Sanal gerçekliğin devreye girmesi ile bilgisayar destekli hazırlanan çizimler görüntülenebilir hâle gelmiştir ancak onların da fiziksel dünya üzerine karşılıkları yoktur. Artırılmış gerçeklik ise, tasarlanmış herhangi bir yapının dünya üzerindeki gerçek koordinatlarında, gerçek boyutlarında görüntülenmesini sağlayabilmektedir. Mimarlar yapının çevre ile ilişkisini yerinde, tam zamanlı olarak inceleyebilmektedir. Bu çözüm sadece mimarlar için değil, yapıyı inşa edecek mühendis ve işçiler için de olanaklar sunmaktadır. Binanın üç boyutlu bitmiş hâlinin sayısal versiyonu görselleştirilebilmekte, değişiklikler ana plan üzerinden kontrol edilebilmekte ve çalışanlar yönlendirilebilmektedir.

1950’lerin sonlarında  Amerikan Philco Şirketi, başlığa monte göstergeleri üretmiştir (HMD – bilgiler kaskın önünde bulunan cam siperlikten okunmaktadır). Sistemde kullanıcı kafasını hareket ettirdiğinde, farklı bir yerdeki kamera da aynı şekilde bakış yönünü değiştirmektedir. Böylece kullanıcı başka bir yerde olsa da başka bir yeri görebilmektedir. Bu sistem ayrıca dünyada ilk defa kurulan uzaktan varoluş sistemidir.

Telife tabi eserler

NFT

CryptoKitties

Henry Jenkins’in geliştirdiği “Katılımcı Kültür” kavramı internet sayesinde sıradan vatandaşların kamusal alana daha kolay ve aktif
bir şekilde katılabilir olmasını kastediyor

Transmedya

Teknolojinin ortaya çıkardığı sanal topluluklar ile yepyeni ve daha
demokratik ve katılımcı bir toplum ortaya çıkacağı inancı

Kültürel İncelemeler

Dijitalleşme ile birlikte toplumun dönüşüme
uğradığı fikri çok sayıda düşünür tarafından farklı
kavramlarla ifade edilmektedir. Siber toplum (Jones,
1995), internet toplumu (Bakardjieva, 2005),
bilgi toplumu (Stehr, 1994), sanal toplum (Bühl,
1997), sanayi sonrası toplum (Bell, 1973), enformasyon
toplumu (Masuda, 1980), postmodern
toplum (Lyotard, 1984) ve post-fordizm (Lipietz,
1987) bilgisayar teknolojilerinin, bilginin ve zihinsel
emeğin günümüz toplumsal yaşamındaki artan
önemini tanımlamak için kullanılan kavramlardan
bazılarıdır.

İnternetin tamamen kapanmış bir yer olmadığı

Ağ toplumunda temel toplumsal yapılar ve faaliyetler bilgi ve iletişim teknolojileri
etrafında düzenlenmektedir. Dijital bilgi ağlarından yararlanma becerisi hem bireyler hem de kurumlar için kritik hâle gelmiştir. Dolayısıyla ağ toplumu insan etkinliklerinin, deneyimlerinin
ve gücünün internetin ağ yapısından etkilendiği mevcut toplum yapısını tasvir etmektedir.

Platformların sosyal aksiyondaki rolü

Kamusal alan, yurttaşların farklı görüşleri ifade
edebildiği, toplumu ilgilendiren sorunların tartışıldığı
ve iletişimsel olarak kolektif çözümlerin
geliştirildiği toplumsal bir alandır.

Sosyal eşitsizlik

Blokzinciri teknolojisi