DİJİTAL İLETİŞİM VE YENİ MEDYA

1994 yılında Andreesen ve Jim Clark ilk ticari tarayıcı olan Netscape Navigator’u kurmuşlardır. Mosaic’in bedava olmasına karşın Netscape’in yazılımı ücretlidir. 1995 yılında Microsoft Internet Explorer adı altında kendi tarayıcısını sunmuştur. Web‘in bu ilk dönemleri Web 1.0 olarak adlandırılmaktadır. Bu dönemin web sitelerinin temel amacı, web sitesinin sahibi olan kuruluş ya da kişi hakkında ziyaretçileri bilgilendirmektir. Ziyaretçilerin Web 1.0 siteleri ile etkileşim içinde olmaları mümkün değildir. Ziyaretçiler web üzerinde daha çok okuyucu izleyici konumundadır.

Sosyal ağların hayatımıza girmesinden bu yana geçen sürede Facebook, MySpace ve benzeri siteler milyonlarca kullanıcıya ulaşmış durumdadır. Hatta birçok kişi için bu siteler günlük yaşamlarının ayrılmaz bir parçası olmuş durumdadır. Sabah bilgisayar başına geçtiklerinde ilk kontrol ettikleri, gün içinde arkadaşlarını takip ettikleri ve yaşamlarını paylaştıkları bu siteler yaşamın vazgeçilmez alanları haline gelmeye aday durumdadır.

Doğru cevap A şıkkıdır. Web 2.0’ın ilk platformlarından birisi olan blog, Türkçe ‘ye de “ağ günlüğü veya web günlüğü” olarak çevrilmiştir.

2003 yılından sonra çok sayıda yeni sosyal ağ sitesinin ortaya çıktığı görülmektedir. LinkedIn, Visible Path ve Xing gibi siteler profesyonel iş dünyasına odaklanmıştır. Dogster gibi sayfalar benzer ilgi alanlarına sahip kişileri, Care2 aktivistleri, Couchsurfing seyahat edenleri bir araya getirmiştir. Sosyal medya ile birlikte kullanıcı tarafından yaratılan içerik kavramı popüler hale gelmiş ve Flickr (fotoğraf paylaşımı) ve YouTube (video paylaşımı) gibi içerik paylaşım siteleri rağbet görmeye başlamıştır.

Facebook. Önceki sosyal ağ sitelerinin aksine Facebook ilk olarak kolej ağlarını desteklemek üzere kurulmuştur. 2004 yılında ilk kurulduğunda sadece Harvard’ı kapsamaktadır ve üye olabilmek için kullanıcının bir Harvard.edu e-posta adresine sahip olması gerekmektedir. Facebook zaman içinde diğer kolejlere yayılmasına karşın, üyelik için bir edu e-posta adresine sahip olunmasını zorunlu kılmıştır. Bu da Facebook’un daha az bilinen ve kapalı bir ağ sitesi olmasına sebep olmuştur. 2005 yılından başlayarak Facebook sırasıyla lise öğrencilerini, kurumsal ağlardaki profesyonelleri ve son olarak da herkesi ağa kabul etmeye başlamıştır. Facebook’un önemli farklılıklarından birisi kullanıcıların profillerini tamamen kamuya açık hale getirememeleridir. Diğer taraftan, bağımsız yazılımcılarca oluşturulan “Uygulamalar (Applications)” kullanıcıların profillerini kişiselleştirmesine olanak sağlamaktadır.

Şirket blogları, şirketin içinde olup bitenler hakkında işletme lehine yazılar yazılan, şirketi temsil eden bloglardır. Dolayısıyla, doğru cevap A şıkkıdır.

Sosyal ağ sitelerinin gelişimi halen devam etmektedir. Sosyal ağ sitelerine olan rağbet her geçen gün hızla artmakla birlikte, bu sitelerin kullanıcı sayısı da her gün değişmektedir. Aşağıda ComScore tarafından sunulan Kasım 2011 tarihli ziyaretçi sayıları ve pazar payları yer almaktadır. Facebook pazarda en fazla ziyaretçiye sahip sosyal ağ sitesini oluşturmaktadır.

Kullanıcılarının gerçek yaşamlarındakine benzer bir deneyimi sanal gerçeklik içinde yaşamalarına olanak veren, davranışlarını daha özgürce belirleyebildikleri platformlar sanal gerçeklik dünyalarına girmektedir. Sanal gerçeklik dünyaları içinde de kullanıcılar bir avatar aracılığıyla görüntülenmekte ve üç boyutlu bir dünya içinde hareket etmektedir. Ancak, bu dünya içinde, sanal oyun dünyalarının aksine, çok fazla kural bulunmamaktadır. Bu oyunların en bilinenleri arasında Second life ve The Sims gelmektedir.

Sosyal ağ sitelerine katıldıktan sonra kullanıcılar, ağlarında yer alacak kişileri belirleme ve ağlarını yapılandırma işlemine girişirler. Ağ içinde yer alan bu kişilere farklı siteler farklı isimler vermektedir. En popülerleri arasında “Arkadaşlar (Friends)”, “Kişiler (Contacts)”, “Hayranlar (Fans)” gibi adlandırmalar yer almaktadır. İki kişi arasında bağlantının kurulabilmesi çoğu sitede her iki tarafın onayına bağlı olmakla birlikte, bazı siteler karşı tarafın onayı olmadan da bu ilişkilerin kurulmasına izin vermektedirler. Çoğunlukla bu tek yönlü bağlantılar “Takipçiler (Followers)” ya da “Hayranlar (Fans)” olarak adlandırılmaktadır. Böylelikle kullanıcı bir başkasının takipçisi olmak ya da hayranı olmak için ayrıca karşı taraftan bir onay gelmesini beklemeksizin, istediği kişi ile arasında bir bağlantı kurabilmektedir. Sosyal ağ siteleri üzerindeki bu ilişkilerin “Arkadaşlık” olarak tanımlanması aslında yanıltıcı olabilmektedir. Bu bağlantılar günlük hayatımızda yaşadığımız türden arkadaşlık ilişkilerini gerektirmemekle birlikte, kullanıcıların aralarında bağlantı oluşturmaları çok farklı sebeplere de dayanabilmektedir.

2005 yılında Fortune dergisi iş adamlarının göz ardı etmemesi gereken sekiz bloğu açıklamıştır. Bunlar; Peter Rojas (www.crunchbase.com/person/peter- rojas), Xeni Jardin (www.boingboing.net), Mena and Ben Trott (www.sixapart.com), Jonathan Schwartz (www.blogs.sun.com/jonathan), Jason Goldman (www.goldtoe.net), Robert Scoble (www.scobleizer.com) ve Jason Calacanis (www.calacanis.com). Aynı yıl The Guardian gazetesi blogların dahil edildiği yeni bir tasarıma geçmiştir. 2006 yılında onu BBC izlemiş ve editörleri için blog açmıştır.

En basit tanımıyla blog, kolay hazırlanabilir bir web sayfasıdır. Bedava veya pahalı olmayan yazılımlar aracılığıyla herkesin birkaç dakika içinde, bir web sayfası üzerinde günlük oluşturması olarak tanımlanabilir (Özata ve Öztaşkın, 2005). Bir blog oluşturmak için doğrudan barındırma hizmeti veren Blogger.com, Wordpress.com ya da Blogcu.com gibi hizmet sağlayıcılara başvurulabileceği gibi, kullanıcılar WordPress, Blogger, MovableType ya da LiveJournal gibi sitelerin sundukları yazılımları kullanarak bloglarını kendi sunucuları üzerinde de barındırabilirler.

Web 2.0 kavramı,yeni nesil etkileşimli web sitelerini tanımlamak üzere ilk defa Bill O’Reilly tarafından 2004 yılında kullanılmıştır. Web 1.0 ise 1989-91 yılları arasında Dr. Tim Berners-Lee tarafından geliştirilmiştir. Dolayısıyla, doğru cevap B şıkkıdır.

Yönetici Blogları: Bu bloglarda yöneticiler ya da şirket CEO’ları şirketin karşı karşıya olduğu konular üzerine kendi bakış açılarını paylaşırlar.

Şirket Blogları: Şirketin içinde olup bitenler hakkında işletme lehine yazılar yazılan, şirketi temsil eden bloglardır.

Ürün Blogları: Firmalar ürün bloglarında ürünleriyle ilgili gelişmeleri ve yenilikleri paylaşmaktadır. Ayrıca, favori markalar hayranları ile bu bloglar aracılığıyla iletişim kurabilmektedir.

Müşteri Hizmeti Blogları: Müşterilerin yaşadıkları sorunların çözümü için başvurabilecekleri bloglardır.

Savunma Blogları: Bazı durumlarda işletmeler yaşadıkları sorunların ya da krizlerin çözümü sürecinde gelişmeleri duyurmak, savunmalarını oluşturan kanıtları göstermek ve kamuoyuna konuyla ilgili güncel bilgileri iletmek amacıyla savunma bloglarından yararlanabilmektedir.

Çalışan Blogları: İşletme çalışanlarının işletmeleri ve ürünleriyle ilgili yazdıkları bloglardır.

Podcastlerin ortaya çıkması ve bu denli yoğun kullanımı, blogların takibini kolaylaştırmak için geliştirilen RSS teknolojisi ile mümkün olmuştur. RSS bloglara yeni eklenen içeriğin daha kolay takip edilmesini sağlayan bir teknolojidir. Blog okuyucuları RSS teknolojisi ile takip ettikleri bloglara abone olabilmekte ve sayfaya yeni eklenen her içerik doğrudan okuyucuya haber verilmekte ya da iletilmektedir. Blogları üzerinde metin dışında ses dosyaları sunan yazarlar da RSS teknolojisi sayesinde, ürettikleri bu ses dosyalarını doğrudan dinleyicilerine ulaştırmayı başarmışlardır.

Doğru cevap C şıkkıdır. Bugün bilinen anlamıyla ilk sosyal ağ sitesi, 1997 yılında kurulmuş olan SixDegrees.com sitesidir. SixDegrees.com kullanıcılarına profillerini oluşturma, arkadaşlarını listeleme ve 1998 yılından itibaren de bu liste içinde gezinme olanağı veren ilk site olmuştur.

Doğru cevap B şıkkıdır. Nitekim, yönetici bloglarında yöneticiler ya da şirket CEO’ları şirketin karşı karşıya olduğu konular üzerine kendi bakış açılarını paylaşırlar.

İçerik toplulukları metin (kullanıcıların sahip oldukları kitapları paylaştıkları BookCrossing sayfası gibi), fotoğraf (Flickr veya Pinterest gibi), video (YouTube gibi) ya da power point sunumlar (Slideshare gibi) şeklinde farklı türde içeriğin paylaşımına olanak vermelerine göre çeşitliliğe sahiptirler. İçerik topluluklarında kullanıcılar sosyal ağlarda olduğu gibi bir profil sayfasına sahip değillerdir. Genellikle bu türden sitelere üye olurken kullanıcının az miktarda bilgisi talep edilmektedir. Çoğu popüler sosyal ağ sitesi de benzer şekilde içerik paylaşımına olanak vermesine karşın, içerik toplulukları içeriğe daha fazla odaklı olmaları ile onlardan ayrışmaktadır. İçerik toplulukları telif hakları konusunda sorun yaratabilmektedir.Kullanıcılar, telif hakkı koruması olan içeriği de bu sitelerden paylaşabilmektedirler.

Dolayısıyla, doğru cevap C şıkkıdır.

Doğru cevap E şıkkıdır. LinkedIn, 2002 yılında kurulan ve 2003 yılında yayına başlayan bir profesyonel bağlantı ve paylaşım sitesidir. Sitenin temel amacı insanların profesyonel bağlantıları için bir veri tabanı oluşturmak ve profillerini bu kişilerle paylaşmalarını sağlamaktır.

İçerik topluluklarının en bilinenleri, kullanıcılarının fotoğraf ve video paylaştığı Flickr ve Youtube gibi sitelerdir. Buna karşın Facebook bir sosyal paylaşım sitesi, Wikipedia ise işbirliğine dayalı yazarlığa imkan veren bir uygulamadır.

Doğru cevap D şıkkıdır. Podcast terimi ilk olarak The Gurdian gazetesinde 2004 yılında yayınlanan bir makalede kullanılmıştır.