DİJİTAL İLETİŞİM VE YENİ MEDYA - Deneme Sınavı - 5

Şirket blogları, şirketin içinde olup bitenler hakkında işletme lehine yazılar yazılan, şirketi temsil eden bloglardır. Dolayısıyla, doğru cevap A şıkkıdır.

Sosyal ağ sitelerinin gelişimi halen devam etmektedir. Sosyal ağ sitelerine olan rağbet her geçen gün hızla artmakla birlikte, bu sitelerin kullanıcı sayısı da her gün değişmektedir. Aşağıda ComScore tarafından sunulan Kasım 2011 tarihli ziyaretçi sayıları ve pazar payları yer almaktadır. Facebook pazarda en fazla ziyaretçiye sahip sosyal ağ sitesini oluşturmaktadır.

Kullanıcılarının gerçek yaşamlarındakine benzer bir deneyimi sanal gerçeklik içinde yaşamalarına olanak veren, davranışlarını daha özgürce belirleyebildikleri platformlar sanal gerçeklik dünyalarına girmektedir. Sanal gerçeklik dünyaları içinde de kullanıcılar bir avatar aracılığıyla görüntülenmekte ve üç boyutlu bir dünya içinde hareket etmektedir. Ancak, bu dünya içinde, sanal oyun dünyalarının aksine, çok fazla kural bulunmamaktadır. Bu oyunların en bilinenleri arasında Second life ve The Sims gelmektedir.

Sosyal ağ sitelerine katıldıktan sonra kullanıcılar, ağlarında yer alacak kişileri belirleme ve ağlarını yapılandırma işlemine girişirler. Ağ içinde yer alan bu kişilere farklı siteler farklı isimler vermektedir. En popülerleri arasında “Arkadaşlar (Friends)”, “Kişiler (Contacts)”, “Hayranlar (Fans)” gibi adlandırmalar yer almaktadır. İki kişi arasında bağlantının kurulabilmesi çoğu sitede her iki tarafın onayına bağlı olmakla birlikte, bazı siteler karşı tarafın onayı olmadan da bu ilişkilerin kurulmasına izin vermektedirler. Çoğunlukla bu tek yönlü bağlantılar “Takipçiler (Followers)” ya da “Hayranlar (Fans)” olarak adlandırılmaktadır. Böylelikle kullanıcı bir başkasının takipçisi olmak ya da hayranı olmak için ayrıca karşı taraftan bir onay gelmesini beklemeksizin, istediği kişi ile arasında bir bağlantı kurabilmektedir. Sosyal ağ siteleri üzerindeki bu ilişkilerin “Arkadaşlık” olarak tanımlanması aslında yanıltıcı olabilmektedir. Bu bağlantılar günlük hayatımızda yaşadığımız türden arkadaşlık ilişkilerini gerektirmemekle birlikte, kullanıcıların aralarında bağlantı oluşturmaları çok farklı sebeplere de dayanabilmektedir.

2005 yılında Fortune dergisi iş adamlarının göz ardı etmemesi gereken sekiz bloğu açıklamıştır. Bunlar; Peter Rojas (www.crunchbase.com/person/peter- rojas), Xeni Jardin (www.boingboing.net), Mena and Ben Trott (www.sixapart.com), Jonathan Schwartz (www.blogs.sun.com/jonathan), Jason Goldman (www.goldtoe.net), Robert Scoble (www.scobleizer.com) ve Jason Calacanis (www.calacanis.com). Aynı yıl The Guardian gazetesi blogların dahil edildiği yeni bir tasarıma geçmiştir. 2006 yılında onu BBC izlemiş ve editörleri için blog açmıştır.

En basit tanımıyla blog, kolay hazırlanabilir bir web sayfasıdır. Bedava veya pahalı olmayan yazılımlar aracılığıyla herkesin birkaç dakika içinde, bir web sayfası üzerinde günlük oluşturması olarak tanımlanabilir (Özata ve Öztaşkın, 2005). Bir blog oluşturmak için doğrudan barındırma hizmeti veren Blogger.com, Wordpress.com ya da Blogcu.com gibi hizmet sağlayıcılara başvurulabileceği gibi, kullanıcılar WordPress, Blogger, MovableType ya da LiveJournal gibi sitelerin sundukları yazılımları kullanarak bloglarını kendi sunucuları üzerinde de barındırabilirler.

Web 2.0 kavramı,yeni nesil etkileşimli web sitelerini tanımlamak üzere ilk defa Bill O’Reilly tarafından 2004 yılında kullanılmıştır. Web 1.0 ise 1989-91 yılları arasında Dr. Tim Berners-Lee tarafından geliştirilmiştir. Dolayısıyla, doğru cevap B şıkkıdır.

Yönetici Blogları: Bu bloglarda yöneticiler ya da şirket CEO’ları şirketin karşı karşıya olduğu konular üzerine kendi bakış açılarını paylaşırlar.

Şirket Blogları: Şirketin içinde olup bitenler hakkında işletme lehine yazılar yazılan, şirketi temsil eden bloglardır.

Ürün Blogları: Firmalar ürün bloglarında ürünleriyle ilgili gelişmeleri ve yenilikleri paylaşmaktadır. Ayrıca, favori markalar hayranları ile bu bloglar aracılığıyla iletişim kurabilmektedir.

Müşteri Hizmeti Blogları: Müşterilerin yaşadıkları sorunların çözümü için başvurabilecekleri bloglardır.

Savunma Blogları: Bazı durumlarda işletmeler yaşadıkları sorunların ya da krizlerin çözümü sürecinde gelişmeleri duyurmak, savunmalarını oluşturan kanıtları göstermek ve kamuoyuna konuyla ilgili güncel bilgileri iletmek amacıyla savunma bloglarından yararlanabilmektedir.

Çalışan Blogları: İşletme çalışanlarının işletmeleri ve ürünleriyle ilgili yazdıkları bloglardır.

Podcastlerin ortaya çıkması ve bu denli yoğun kullanımı, blogların takibini kolaylaştırmak için geliştirilen RSS teknolojisi ile mümkün olmuştur. RSS bloglara yeni eklenen içeriğin daha kolay takip edilmesini sağlayan bir teknolojidir. Blog okuyucuları RSS teknolojisi ile takip ettikleri bloglara abone olabilmekte ve sayfaya yeni eklenen her içerik doğrudan okuyucuya haber verilmekte ya da iletilmektedir. Blogları üzerinde metin dışında ses dosyaları sunan yazarlar da RSS teknolojisi sayesinde, ürettikleri bu ses dosyalarını doğrudan dinleyicilerine ulaştırmayı başarmışlardır.

Doğru cevap C şıkkıdır. Bugün bilinen anlamıyla ilk sosyal ağ sitesi, 1997 yılında kurulmuş olan SixDegrees.com sitesidir. SixDegrees.com kullanıcılarına profillerini oluşturma, arkadaşlarını listeleme ve 1998 yılından itibaren de bu liste içinde gezinme olanağı veren ilk site olmuştur.

Doğru cevap B şıkkıdır. Nitekim, yönetici bloglarında yöneticiler ya da şirket CEO’ları şirketin karşı karşıya olduğu konular üzerine kendi bakış açılarını paylaşırlar.

İçerik toplulukları metin (kullanıcıların sahip oldukları kitapları paylaştıkları BookCrossing sayfası gibi), fotoğraf (Flickr veya Pinterest gibi), video (YouTube gibi) ya da power point sunumlar (Slideshare gibi) şeklinde farklı türde içeriğin paylaşımına olanak vermelerine göre çeşitliliğe sahiptirler. İçerik topluluklarında kullanıcılar sosyal ağlarda olduğu gibi bir profil sayfasına sahip değillerdir. Genellikle bu türden sitelere üye olurken kullanıcının az miktarda bilgisi talep edilmektedir. Çoğu popüler sosyal ağ sitesi de benzer şekilde içerik paylaşımına olanak vermesine karşın, içerik toplulukları içeriğe daha fazla odaklı olmaları ile onlardan ayrışmaktadır. İçerik toplulukları telif hakları konusunda sorun yaratabilmektedir.Kullanıcılar, telif hakkı koruması olan içeriği de bu sitelerden paylaşabilmektedirler.

Dolayısıyla, doğru cevap C şıkkıdır.

Doğru cevap E şıkkıdır. LinkedIn, 2002 yılında kurulan ve 2003 yılında yayına başlayan bir profesyonel bağlantı ve paylaşım sitesidir. Sitenin temel amacı insanların profesyonel bağlantıları için bir veri tabanı oluşturmak ve profillerini bu kişilerle paylaşmalarını sağlamaktır.

İçerik topluluklarının en bilinenleri, kullanıcılarının fotoğraf ve video paylaştığı Flickr ve Youtube gibi sitelerdir. Buna karşın Facebook bir sosyal paylaşım sitesi, Wikipedia ise işbirliğine dayalı yazarlığa imkan veren bir uygulamadır.

Doğru cevap D şıkkıdır. Podcast terimi ilk olarak The Gurdian gazetesinde 2004 yılında yayınlanan bir makalede kullanılmıştır.

“İletişim alanında sosyolojik yaklaşımın gerekliliğini Halloran, etki araştırmalarını inceleyerek belirtmiştir:

Etki araştırmaları, iletişim sürecinin tarihini, ekonomisini, yapısı ve profesyonelleşme gibi yanlarını çok az incelemiştir.

Etki araştırmalarının büyük kısmı sosyal psikolojiye dayandığından, kitle iletişimin toplumdaki rolü konusunda doğru olmayan görüşler sunulmuştur. Bu araştırmaların bazıları gerçeği gözden saklamış, bazen de saptırmıştır.

Etki araştırmalarında kitle iletişimi, içinde oluştuğu toplumsal durum göz önüne alınarak incelenmemiştir.

Araştırmalar kuramsal bir çerçeveyi açıkça ortaya koyamadıkları, kuramdan yoksun oldukları için araştırmaların çoğu gerçek bilimsel ilerlemeye katkıda bulunmaz.

Televizyonun ya da herhangi bir aracın etkisinden söz ettiğimiz zaman, bir elektronik aracın etkisinden söz etmiyoruz: Aracın örgüt ve yapısı, sunduğu içerik son derece önemlidir ve ülkeden ülkeye değişir.”.

Türkiye’de özellikle çocuklar ve gençlerin İnternet’te ve diğer yeni medya ortamlarında varolan çeşitli risklerden korunması konusunda bir tür ahlaki panik üretildiğini söylemek mümkündür. Aslında benzeri bir ahlaki panik yukarıda da değindiğimiz üzere televizyonun özellikle de özel televizyon yayıncılığının Türkiye’de başlamasına koşut yaygınlaşmış ve gerek kamusal aktörlerce gerekse yazılı basın tarafından üretilmişti. Günümüzde bu ahlaki paniğin mecrası yeni medya ortamları olarak değişti. Stanley Cohen’in tanımlamasıyla “ahlaki panik”, “toplumsal değerlere ve çıkarlara yönelik olarak tehdit olarak tanımlanan durum, kişi ve gruplardır ve kitle iletişim araçları tarafından belli bir biçemde ve stereotipleştirilerek sunulurlar” . Ahlaki panik aslında toplumsal bir inşadır, toplumun var olan korkularını ve kaygılarını yeniden üretir ve pekiştirir. Mutlu Binark’a göre (2012) üzerinde ahlaki panik yaratılan yeni medya ortamlarında Türkiye’de var olan asıl sorunlar ise kamuoyunun gündemine eksik ve yetersiz bir şekilde gelmektedir. Hatta bu sorunlar dile getirilmemektedir. Yeni medya ortamında Türkiye’de var olan sorunları sıralayacak olursak, kullanıcılardaki nitelikli ve yetkin kullanım bilgi ve becerisi eksikliği, cinsiyete, yaşa, sınıfsal konuma ve yerleşim yerine göre ortaya çıkan sayısal uçurum ve eşitsizlikler ile yeni medya okuryazarlığının geliştirilmemesi ve buna yönelik kamu politikasının yoksunluğu sayılabilir.

Kullanıcıyı yeni medya ortamlarının, özellikle İnternet’in kullanımı konusunda güçlendirecek “üre-tüketici”ye ve “netdaş”a dönüştürecek bilgi ve beceri donanımlarının kazandırılması önemlidir. Kullanıcının yeni medya ortamlarında etkin bir özne olarak eylemesi için, kullanıcının yeni medya okuryazarı olması gerektiğinin de burada altını çizelim. Etkin özne olmanın bir diğer somut sonucu da “netizen” (netdaş) olarak tanımlanmaktır. Sezgin Çebi ve Yelda Şahin Akıllı netdaş deyiminin kapsamınışöyle açıklamaktadırlar: “(cybercitizen/ağdaş-sanal yurttaşlar) deyimi, İnternet ve yurttaş (citizen) kavramları temelinde, 1994’te kullanılmaya başlanmıştır. Buna göre internet bir güç merkezi olmaya başladıkça, nasıl kent yurttaşı yarattıysa internet de kullanıcısı üzerinde yeni bir sosyo-politik kimlik dayatmış ve netdaşı yaratmıştır.

Yeni medya her toplumsal olgu gibi tek boyutlu olarak değerlendiremeyeceğimiz için yeni medyanın kullanım pratiklerine ve amaçlarına bağlı olarak gelişen olumsuz özelliklerinden de söz etmek gerekir. Bunlar da dijital gözetim ve ırkçı, cinsiyetçi, farklı siyasi görüş ve dini inanç sahiplerine yönelik nefret söylemi gibi çoğunlukla etik ve hukuki problemler üzerinden değerlendirilmektedir.

Yeni medya ortamında Türkiye’de var olan sorunları sıralayacak olursak, kullanıcılardaki nitelikli ve yetkin kullanım bilgi ve becerisi eksikliği, cinsiyete, yaşa, sınıfsal konuma ve yerleşim yerine göre ortaya çıkan sayısal uçurum ve eşitsizlikler ile yeni medya okuryazarlığının geliştirilmemesi ve buna yönelik kamu politikasının yoksunluğu sayılabilir.