DİJİTAL HALKLA İLİŞKİLER

Veri ambarı/deposu (data warehouse): Verilerin belli düzende dosyalandığı, güncellendiği ve çeşitli araçlar ve yazılımlar aracılığıyla depolanıp korunduğu özel veri tabanları. Verilerin depolanıp yönetildiği sistem ve yazılımlara ise “veri deposu/veri ambarı” denilmektedir.

Veri madenciliği (data mining): Veri yığınlarında ve veri ambarlarında bulunan verinin istatistik ve yapay zekâ temelli çeşitli ileri veri çözümleme yöntemleri kullanılarak detaylı, ilişkisel ve keşifsel biçimde analiz edilmesi.

 

İnsan girdisi olmadan çalışabilen yapay zekâya “güçlü AI (strong AI)” ya da “yapay genel zekâ (artificial general intelligence; AGI)” denilmektedir. Dolayısıyla bugün kullandığımız ve insan tarafından verilen komutlarla çalışan yapay zekâ, “zayıf AI (weak AI)” veya “yapay dar zekâ(artificial narrowintelligence; ANI)” biçiminde anılmaktadır.

Yapay zekâ, genel olarak dört farklı türde/sürümde açıklanmaktadır: Salt Tepkisel, Limitli Hafıza, Zihin Teorisi, Öz Farkındalığı. Salt Tepkisel: Belleği (hafızası) olmayan tür şeklinde özetlenen “salt tepkisel AI”, değişen koşulları anlayıp ona göre tepki geliştirmektedir. Belli komutlar dahilinde sadece tepki odaklı geri bildirimde bulunan bu tür yapay zekâların en popüler örneğini “DeepBlue (dünya satranç şampiyonu Garri Kasparov’u yenen 1990’ların ünlü yapay zekası)” oluşturmaktadır. Yapay zekânın en basit formu olan bu tür, sadece tek alanda uzmanlaşabilmektedir.

Yapay zeka AI, şirketler tarafından şu tür amaçlarla kullanılmaktadır: • Güvenlik ihlallerini belirlemek ve engellemek (yüzde 44) • Kullanıcıların teknolojiye ilişkin problemlerini çözmek (yüzde 41) • Üretim yönetimi sürecini otomatikleştirmek (yüzde 34) • Onaylanmış teknoloji satıcılarını kullanmada şirket içi uyumu ölçmek (yüzde 34) • Runbook (rutin prosedürlerin ve işlemlerin bir derlemesini içeren çalışma kitabı) otomasyonunu kullanma (yüzde 16).

Büyük veri dezavantajları: “bağımlılık (yazılım ve algoritmalara mecbur kalmak)”, “kafa karışıklığı (dijital asistan gibi uygulamaların verdiği kararların kullanıcının kendi tepkileriyle karışabilmesi; uygulamaların kullanıcıyı yönlendirebilmesi)”, “kontrol bilmecesi (yapay zekâ sezilerinden emin olamama)” ve “feragat/vazgeçme (otomatik işlemleri yapay zekâya yaptırıp sorun çıktığında suçu bot/ bulut/dijital asistan gibi AI teknolojilerine atmak)” gibi önemli sorunları beraberinde getirmektedir. AI temelde şu avantajları içerir: bir görevi gerçekleştirmek için geçen süreyi azaltır, kesintisiz veya ara vermeden çalışır, farklı engelli bireylerin yeteneklerini artırır, kitlesel pazar potansiyeline sahiptir, endüstriler arasında dağıtılabilir, süreci daha hızlı, daha akıllı ve tarafsız hale getirerek karar vermeyi ve yeni buluşları kolaylaştırır.

Meta evren (meta-verse): Geleceğin İnternet vizyonu olarak görülen birbirine bağlı tüm ağları ve 3D sanal alanları kapsayan kolektif sanal paylaşım evreni; meta veri deposu.

Fikir madenciliği ve duygu analizi: Hesaplamalı dilbilim, doğal dil işleme ve diğer metin analiz yöntemleri ile kullanıcı duygularını ve fikirlerini otomatik çekme ve anlamlandırma. Örnek: Bir markanın son ürüne yönelik Twitter’da yapılan yorumları derleme ve içerik çözümleme yapma.

PR alanında kullanılabilecek akıllı araçlardan kullanım amacı sosyal medya dinleme ve izleme olan ve öne çıkanlar: Brand24, Brandwatch, Synthesio, Talkwalker, Falcon.io, Mention. Google Analytics; ölçüm amaçlı kullanılmaktadır.

Veri

Veri değeri

Meta evren

Yüksek performanslı bilgi işlem

Limitli Hafıza

Makinelerin geleceği manipüle ve kontrol edebileceği

HowSociable

Konu modelleme

Araştırma

Medya izleme

Farklı veri parçalarını ve kümelerini birleştirebilecek ortak alanlar günümüzün büyük verisine sahiptir.