DİJİTAL HALKLA İLİŞKİLER

McLuhan, teknolojinin toplumsal değişimde egemen güç olduğunu, “teknolojik belirlenimcilik” ya da “teknik determinizm” kavramlarıyla ifade eder.

Modülerlik, farklı medya formatlarının/elemanlarının kendi özelliklerini koruyarak yeni/bileşik formatlara dönüşebilmesini ifade eder.

Dinamik yapı, kodlama ve modülerlik özellikleri ile birlikte gelen değişken ve sonsuz çıktı; uyarlama olanağını ifade eder.

Otomasyon, yapay zekâ ve programlama gibi komutlarla işlemlerin hızlanması ve pratik hâl alması anlamına gelir.

Anonim kimlik, yeni medya teknolojilerinin avantajlarından biridir.

Siber zorbalık, yeni medya teknolojilerinin dezavantajlarından biridir.

Web 2.0, kendi içeriğini ve filtresini yaratan kullanıcı profili ile pratik bir şekilde gruplaşmayı, sanal topluluklara dahil olmayı ve etkileşim trafiği oluşturmayı beraberinde getirmektedir.

Mekanik dönem (Endüstri 1.0), seri üretim sürecinin su ve buhar gücü kullanılarak gerçekleştirilmesine odaklanan ilk sanayi dönemidir. İnsan ve hayvan gücüne dayalı üretim yerine makineleri baz alan bu dönem, fabrikasyon sürecini ve anlayışını değiştirmiştir.

Kağıtsız toplum, enformasyon akışının “e” boyutta yoğunlaştığı, etkileşimin ön plana çıktığı, yurttaş gazeteciliği türü medya işleyişinin popülerleştiği, erişilebilir iletişim ve eğlence ortamlarına işaret etmektedir.

Üçüncü dalga, Toffler’ın (1992) ifade ettiği bir kavramdır, sermaye ve mülkiyet ilişkisi bağlamında toplumsal gelişimi betimlemektedir.

Clipart: Kırpılmış resim, çizgi veya çizge olarak tanımlanabilecek clipart kavramı, genellikle dijital olarak üretilen küçük resimleri ifade etmektedir. Hazır fotoğraf yerine farklı dosya formatlarında (GIF, JPEG, PNG gibi) geliştirilen clipart’lar, IBM ve Apple markaların bilişim ürünleri (PC ve Ma­cintosh; kişisel bilgisayar) ile popüler hale gelmiş­tir.

DPR: Açılımı “digital public relations (dijital halkla ilişkiler)” olan kavram, halkla ilişkiler uygulamalarının yeni medya/dijital teknolojiler aracılığıyla yürütülmesini ifade etmektedir.

Bilgi hiyerarşisinin ilk adımında yer alan “veri (data; ham; işlenmemiş)”, üzerinde işlem yapılınca “enformasyon (information)” a dönüşmektedir. Enformasyona anlam verilince “bilgi (knowledge)” ortaya çıkar. Bilgi soyutlanınca; sistematik çıkarsamaya evrilince “anlayış (understanding)” adımı gerçekleşir. Anlayış prensiplere dönüşüp, diğer dört adım çerçevesinde geleceğe dönük anlamlandırabilme; bütüne dair akıl yürütme içerdiğinde ise “bilgelik (wisdom)” söz konusu olur. Bu bağlamda dijital veriyi işleyen ve onu bilgiye dönüştüren kullanıcının kendisidir.

“Nesnelerin İnterneti (Internet of Things; IoT)” kavramı da bu bağlam­da nesneler arası haberleşmeyi İnternet ve dijital dil temelinde gerçekleştirmektedir. Söz konusu kav­ram, Amerikan Federal Ticaret Komisyonu (2015) tarafından “günlük kullanımımızda olan nesnele­rin İnternet’e bağlanıp veri gönderip alabilmesi” şeklinde tanımlanmaktadır.

“Üre-tüketici (UGC; kullanıcının ürettiği içerik)”,  “İnternet; küresel ağ (sanal iletişim, sanal dünyalar ve bağlantılılık işlevi)”, “Multimedya (ses, video, metin gibi farklı medya formatlarının bir arada olabilmesi)” ve “Hipermedya (etkileşimli; yanıt veren multimedya)”, “Kitlesizleştirme (kişiye özgü mesaj aktarı­mı ve önceliği)”, “Yakınsama (teknolojilerin ve içeriğin bir­birine yakınlaşması)”, “Yöndeşme (yakınsamanın yoğunlaşma­sıyla teknolojilerin ve içeriğin birbiri içine girmesi ve hibrit/melez araçların veya hiz­metlerin doğması)” gibi anahtar sözcükler temelinde açıklanmaktadır.

EBYS; belge ve bilgi alış­verişinin elektronik ortama taşınarak İnternet üze­rinden anlık şekilde yönetilmesini amaçlamaktadır. Yazışma ve işlem sürecini hızlandırmayı, standart hâle getirmeyi, maliyetleri düşürmeyi, fiziksel so­runları en aza indirgemeyi amaçlayan sistem, belge arşivleme ve arşive erişim noktasında da avantajlar içermektedir.

Geleneksel medyanın genel özellikleri; Geleneksel kitle iletişim araçları ve analog dil temelli, Eşzamanlı/senkronize iletişim ihtiyacı, Tek yönlü (asimetrik iletişim) işleyiş, Fiziksel/somut ortam, Çoğunluk diline; fikrine uygun içerik ve akış (az sesli gündem), Merkezi yapı ve kontrol, zor ölçüm, Sınırlı ve statik erişim koşulları, Hiyerarşik ve bürokratik yapıda aracılı mülkiyet ilişkisi, Kapalı ekosistem, Toplumcu arkaplan ve söylem, Geleneksel emeğe dayalı, Yüksek maliyetli sahiplik, Hazır, şablon ve ideolojik bağı yoğun içerikler, Bağlantısız ve “etki/akış” odaklı “yayın” anlayışı, Eski ve alışılagelmiş organizasyon, üretim ve deneyim. Doğru cevap b şıkkıdır. Diğer şıklar yeni medyanın temel karakteristik özelliklerindendir.

Türkiye’de ise ilk İnternet bağlantısı 1986 yılı itibariyle söz konusu olmuştur. Türkiye 1986’da EARN/BITNET (European Academic and Re­search Network, Because It’s Time Network)’e TÜVAKA (Türkiye Üniversiteler ve Araştırma Ku­rumları Ağı) üzerinden katılmıştır. 23 Ekim 1992 tarihinde ise TÜBİTAK ve ODTÜ iş birliğinde ilk (deneysel) İnternet bağlantısı -Hollanda üze­rinden- sağlanmıştır.

Yeni medyanın temel karakteristik özellikleri;    Eşzamansız/asenkron iletişim olanakları, Çift yönlü (simetrik ilişki) işleyiş, Siber/sanal/soyut ortam, Çoğulcu dile uygun içerik ve akış (çok sesli gündem), Merkezsiz, kontrolü zor, kolay ölçüm, Mobilize ve çevrimiçi/çevrimdışı erişim, Demokratik ve pratik -genellikle ücretsiz- yapıda aracısız sahiplik, Açık ekosistem ve kodlama imkânı, Bireyci arka plan ve söylem, Bilgi teknolojilerine ve içeriğe dayalı, Düşük maliyetli sahiplik, Kullanıcının yaratıcılığına dayalı içerikler (UGC; user generated content), Bağlantılı ve “etkileşim” odaklı “paylaşım” dili gibi özellikler sayılabilir. Tek yönlü (asimetrik iletişim) işleyiş geleneksel medyanın temel karakteristik özelliklerinden biridir.

Kullanıcının da içerik üretebildiği; veri girebildiği Web 2.0, kullanıcıya söz hakkı (interaktivite) tanımak­tadır. Tim O’Reilly (2004) tarafından tanımlanan Web 2.0 evresi, İnternet’i paylaşım ve sosyalleşme odaklı güncelleyerek “sosyal medya” gerçekliğini mümkün hâle getirmektedir. Sosyal bilgisayar kullanımını, aktif, kolay ve hızlı paylaşımı gündeme getiren ikinci Web, sanal ortamları kitlesel hâle getirerek yeni nesil araç­ları (çoklu ortam siteler, etiketleme, yorum ve oylama araçları gibi) günlük yaşama katmaktadır. Paradigma değişikliği olan Web 2.0, kendi içeriğini ve filtresini yaratan kullanıcı profili ile pratik bir şekilde gruplaş­mayı, sanal topluluklara dahil olmayı ve etkileşim trafiği oluşturmayı beraberinde getirmektedir.