DİJİTAL HALKLA İLİŞKİLER - Deneme Sınavı - 4

Çeşitli gruplar arasından hedef kitlenin belirlenmesi için kullanılabilecek bölümleme yaklaşımları ise şunlardır (Okay & Okay, 2002:225-226; Kingsnorth, 2017:23-24): • Coğrafi özellikler: Bireylerin bulundukları yere göre seçimini içerir. Bölümlendirme stratejileri içerisinde en basit olanıdır. Ülke ve bölgesel farklılıkları ortaya koymak, doğru ve uygun medya kanalının seçimini sağlamak için önemi bir özelliktir. • Demografik özellikler: En sık ve yaygın olarak kullanılan bölümlemedir. Cinsiyet, yaş, eğitim, gelir, medeni durum bireysel özelliklerinin belirlenmesi için önemlidir. • Psikografik özellikler: Kişilik özellikleri ve yaşam tarzını ortaya koyan özelliklerdir. Hedef kitlenin aktivitelerini, fikirlerini, inançlarını ve ilgi alanlarını incelemeyi içermektedir. • İş ortamı özellikleri: Mezun oldukları okul, yaptıkları iş, çalıştıkları şirket ve gelirleri gibi özelliklerdir. • Medya kullanım özellikleri: Sahip oldukları, kullandıkları ve takip ettikleri medya kanallarına yönelik olarak kullanım sıklıkları ve süreleri gibi özellikleri içerir. • Hedefleri: Çeşitli konulara yönelik ulaşmak ya da başarmak istedikleri konular veya desteklemek istedikleri kişi ya da konular gibi özellikleri içerir. • Üyelikleri: Üye olunan mesleki birlikler, çeşitli dernek ve vakıflara yönelik bilgileri içerir. • Satın alma alışkanlıkları: Ürün ve hizmet alımında sıklık ve miktar gibi özellikleri içerir. • Etkileyicileri: Karar alma aşamasında aile, arkadaş, iş arkadaşı, siyasi otorite, kanaat liderleri, sosyal medya etkileyicileri (fenomen, influencer youtuber gibi). • Kuşaklar: Doğum yılına bağlı olarak ait olunan kuşak özelliklerini içerir.

•Hedef kitlenin farklı başlıklar altında sınıflandırıldığı görülmektedir (Seitel, 2016:12): • İç ve dış hedef kitle: İç hedef kitle, çalışanlar ve hisse sahipleri gibi kurum içindeki gruplardan oluşur. Kurumla doğrudan bağlantısı olmayan devlet kurumları, müşteriler, medya ve toplum gibi gruplar dış hedef kitleyi oluşturur. • Birincil, ikincil ve marjinal hedef kitle: Temel ya da birincil hedef kitle kurum için vazgeçilmez olan ve kurum için yardımcı veya engelleyici olan gruplardır. Daha az önem taşıyan gruplar ikincil hedef kitle olarak ele alınırken en önemsiz ya da kurumu etkilemeyen hedef kitle marjinallerdir. • Geleneksel ve gelecek hedef kitle: Çalışanlar ve mevcut müşteriler geleneksel hedef kitle olarak karşımıza çıkarken potansiyel çalışan ve potansiyel müşteriler gelecekteki hedef kitle olarak adlandırılır.• Destekçiler, karşıtlar ve çekimserler: Görüşlerini güçlendirmek istedikleri destekçiler ve fikirlerini değiştirmek istedikleri karşıt görüşlüler için ayrı mesajların oluşturulması gerekir.

Dijital iletişimin beraberinde getirdiği pek çok avantaj halkla ilişkiler uygulamalarında da önemli değişimler yaratmıştır. Dijital halkla ilişkilerin bu çevreleyici özellikleri şöyle sıralanabilir (Koçyiğit, 2017:49): • Stratejik: iş hedeflerine yönelik tasarımların oluşturulması • Bütünleşik: internetin ve dijital iletişim araçlarının stratejik iletişim planı çerçevesinde kullanılması • Hedeflenmiş: dijital iletişimin doğasının belirli hedef kitlelere ulaşmayı kolaylaştırması • Ölçülebilir: dijital ortamda etkinliklerin ve eylemlerin kolay ölçümlenebilmesi

Dijital ortamlarda, bilgiye hızla ulaşmak isteyen, metin yerine görselleri, videoları, podcastleri tercih eden, aynı anda pek çok işi birarada yapmak isteyen, oyun oynayan, ilgi ve eğlencesini ön planda tutan, sosyal iletişimine önem veren ve eğlenmek isteyen, aynı zamanda bilet almak, bankacılık işlemlerini yürütmek, eğitim almak gibi gibi günlük ihtiyaçlarını online gerçekleştiren grup, dijital hedef kitleyi tanımlamaktadır (Özgen, 2019:20-22).

User Genarated Content (UGC) yani Kullanıcı Tarafından Oluşturulan İçerik olarak ifade edilmektedir. Bu içerik türü kullanıcıların ürünler, markalar, hizmetler, kişiler hakkında oluşturulan, paylaşılan ve kullanılan içeriği içermektedir (Alikılıç, 2011: 13). Özellikle çevrimiçi topluluklar, online topluluklar ya da sanal topluluklar olarak tanımlanan ortamlarda bu tür içeriklere ulaşılması yaygınlaşmıştır. Halkla ilişkiler alanında bu nedenle online toplulukları takip etmek, oluşturmak ve yönetmek bu açıdan önem kazanmıştır.

Geleneksel tüketici odaklı topluluklar coğrafi, demografik ve konu toplulukları biçiminde açıklanmaya çalışılırken, online topluluklarla ilgili sınıflandırmalar grupların türlerine, özelliklerine, ilgi alanlarına ve tüketimlerine yönelik açıklanmaya çalışılmaktadır. Toplulukları destekleyen platformların gereksinimlerindeki benzerliklere göre bir sınıflandırma yapıldığında şu türler karşımıza çıkmaktadır (Özel&Sert, 2015:133): • Tartışma grupları: Tanımlanmış bir konu hakkında bilgi alışverişinde bulunmak ve bilginin kullanımı hakkında topluluğa katkı sağlamak amacıyla bir araya gelinen gruplar. • Görev ve hedef odaklı gruplar: Ortak bir amacı gerçekleştirmek bir araya gelen gruplar. Motivasyon, koordinasyon sağlama açısından destek sağlamaktadır. • Sanal dünyalar: Sanal dünyalarda rol yapma ve oyunlar oynama amacına yöneliktir. • Melez topluluklar: Üyeleri birden çok sayıda topluluğu parçası olabilir ve çok sayıda birbiri ile ilişkili topluluğu içerebilir. Diğer topluluk türlerinin bir karışımıdır.

Türk Dil Kurumu (TDK) sözlüğünde kuşak; “yaklaşık olarak aynı yıllarda doğmuş, aynı çağın şartlarını, dolayısıyla birbirine benzer sıkıntıları, kaderleri paylaymış, benzer ödevlerle yükümlü olmuş kişiler topluluğu” olarak tanımlanmıştır (www. tdk.gov.tr).

Kuşak kavramı, ilk olarak Auguste Comte tarafından bilimsel olarak ele alınmıştır

Marc Prensky, (2001:1) kuşakları dijital yerliler ve göçmeler olarak tanımlamaktadır. Dijital Yerliler, bilgisayarların, video oyunlarının ve internetin dijital dili, “anadili” olan kişilerdir. Dijital dünyada doğmamış, ancak hayatımızın sonraki bir noktasında yeni teknolojinin birçok veya çoğu yönünü benimsemiş olanlar ise Dijital Göçmenler olarak tanımlanmaktadır.

Toplumsal, iletişimsel, kültürel ve ekonomik anlamda çeşitli etkileri olan dijitalleşme ile temel olarak sayısal veriler ifade edilir.

Analog veri: Analog veriler, fiziksel bir şekilde temsil edilen veriler olup dijital olmayan fiziksel ortamda saklanır.

İnternet kullanımı, elektronik bilginin mevcudiyeti ve erişimi, sosyal medya ve büyük verinin
kullanımı dijitalleşmenin özelliklerinden sadece birkaçıdır.  Video, ses ve metinin sürekli sinyaller olarak iletilmesi ise analog modelin özelliğidir.

Dijital dönüşümün çeşitli özellikleri şunlardır:

• Müşteri deneyimine aşırı odaklanma

• Operasyonel süreçler iyi tanımlanmış, kolaylaştırılmış ve şeffaftır

• Veriler ve süreç arasında net entegrasyon

• “Faaliyetlerin” değil, “değerlerin” düşünülmesi

Hipermetin: Metin bloklarından ve bunları birbirine bağlayan elektronik bağlantılardan oluşan bir metin olarak tanımlanır.

Sosyal medya platformlarının ortak özellikleri şunlardır:

• Etkileşimli uygulamalar

• Kullanıcı tarafından oluşturulan içerik

• Kullanıcı profili

• Sosyal ağlar

Sosyal medya platformlarının ortak özellikleri açısından dört unsurun öne çıktığı görülür. “Etkileşim” özelliği bütün kullanıcılar arasındaki bağlantıyı vurgular.

Facebook’un kurumlara sunmuş olduğu faydalar aşağıdaki gibi sıralanabilir:
• Paydaşlar ile doğrudan bir iletişim kurulabilir.
• İletişimi ve ilişkiyi daha etkileşimli kılar.
• Paydaşların kurum ile ilgili olarak oluşturduğu içerikler incelenerek kurumsal imaj ve itibara yönelik çeşitli çıkarımlar yapılabilir.
• Kurumsal faaliyetler, etkinlikler ve programlar duyurulabilir.
• Kurumsal başarılar duyurulabilir.
• Ürünlere / hizmetlere ve kampanyalara yönelik bilgi aktarılabilir.
• Kurum ya da ürün / hizmetler ile ilgili çeşitli metinsel ve görsel içerikler paylaşılabilir.
• Kurum ya da ürün / hizmetler ile ilgili çeşitli video içerikler paylaşılabilir.
• Kurum kimliği, kültürü ve felsefesi yansıtılabilir.
• Paydaşların yorumları hem içerik hem de sayısal olarak incelenebilir.
• Paydaşların beğeni ve paylaşma sayıları incelenebilir.
• Çeşitli online faaliyetler aracılığıyla eşzamanlı çevrimiçi etkinlikler düzenlenebilir.
• Paydaşların yorumlarına yönelik geribildirimde bulunulabilir.
• Kurumsal Facebook hesabında kurumun Web sitesine yönlendirme linki ve diğer sosyal medya hesapları sunularak platformlar arası entegrasyon sağlanabilir.

Twitter, bir mikroblog sitesi olup diğer sosyal medya platformlarında olduğu gibi bireysel ya da
kurumsal amaçlar doğrultusunda kullanılabilir.

Instagram halkla ilişkiler açısından aşağıdaki faydaları kurumlara sunar:
• Pazarlama amaçlı halkla ilişkiler kapsamında ürün görselleri ve videoları paylaşılabilir.
• Kurumun yapmış olduğu etkinliklerin ve programların görselleri ve videoları paylaşılabilir.
• Sosyal sorumluluk gibi bir halkla ilişkiler kampanyasının görselleri ve videoları paylaşılabilir.
• Instagram etkileyenleri ile etkileşime geçilerek kurum ile ilgili içeriklerin paylaşılması sağlanabilir.
• Kurumun, kurumsal kimliğinin bir parçası olan binasının, satış noktalarının ve ofislerinin görselleri paylaşılabilir.
• Kurum ile ilgili çeşitli grafikler ve infografikler paylaşılabilir.
• Kurum yöneticilerinin görselleri ve videoları kapsamında içerikler oluşturulabilir.
• Hedef kitlenin içerik ile etkileşime geçmesi teşvik edilebilir. İçeriği beğenme ve içeriğe yorum yapma noktasında hedef kitleye yönelik stratejiler geliştirilebilir.
• Gönderilerin kaç takipçi tarafından beğenildiği değerlendirilebilir.
• Gönderilere yapılan yorumlar değerlendirilebilir.
• Çeşitli hikâyeler aracılığı ile hedef kitleye kurumsal içerikler aktarılabilir.

Sayısallaşma, daha önce farklı şekillerde ifade edilen içerikleri sayılara dönüştürme işlemidir.
Analog modelde video, ses ve metin sürekli sinyaller olarak iletilir ve bu üç içerik formunun her biri diğerlerinden farklıdır. Dijitalleştirme ile video, ses ve metin aynı materyalde kodlanmıştır. Sayısallaşma, muhtemelen dijitalleşmenin en fazla bağlantılı olduğu kavramdır. Analog veriden, sayısal veriye geçiş olarak adlandırılması mümkün olan sayısallaşma; video, ses ve metin gibi farklı içerik formlarını birleştirme imkânı sunar. Analog veri: Analog veriler, fiziksel bir şekilde temsil edilen veriler olup dijital olmayan fiziksel ortamda saklanır.