DEVRE ANALİZİ LABORATUVARI - Deneme Sınavı - 8

Elektrik laboratuvarında çalışmaya başlamadan önce, laboratuvardaki görevliler öğrencilere bir tehlike anında laboratuvardaki elektriği kesecek ana elektrik panosunun yerini ve elektrik enerjisinin nasıl kesileceğini öğretmelidirler. • Öğrencilere, herhangi bir kaza anında itfaiyeye, sağlık görevlilerine ve okulda bulunan görevlilere nasıl haber verecekleri konusunda bilgi verilmelidir. Ülkemizde ‹TFA‹YE’ye 110, HIZIR AC‹L SERV‹S‹’ne 112 ve POL‹S’e 155 numaralı telefonlardan kolayca ve ücretsiz haber verilebilmektedir. Bu telefon numaralarının akıldan çıkarılmaması çok önemlidir.

Bir elektrik devresini analiz etmeye eşdeğer direnç kavramını tanımlayarak başlayalım. Birden fazla dirence sahip bir devredeki bütün dirençlerin yerine geçecek tek bir direnç değeri hesaplanır ki buna biz eşdeğer direnç diyoruz.

Reş=R1 + R2 + R3 olarak hesaplanır. Eğer devrede çok sayıda (n tane) seri bağlı direnç bulunuyorsa bu durumda devrenin eşdeğer direnci Reş=R1 + R2 + R3 + ... + Rn ifadesiyle hesaplanır.

1/Reş = 1/R1 + 1/R2 + 1/R3 +…..+1/Rn ile hesaplanır.

Devredeki elemanlar üzerindeki toplam gerilim her bir direnç üzerindeki gerilim değerlerinin toplamına eşittir ve ε=V1+V2+V3 veya ε=IR1+IR2+IR3 ε=I(R1+R2+R3) ε=IReş olarak ifade edilir.

Paralel bağlı devrede dirençler üzerindeki gerilim ifadesi, V1=V2=V3 olarak verilir. Paralel bağlı direnç sayısı n tane ise her bir direnç üzerindeki gerilim birbirine eşittir.

Akımın kollara ayrıldığı paralel bağlı direnç devresinde her bir koldaki akım değerlerini ampermetre ile ölçelim. R1 direnci üzerinden geçen akımı ölçmek için ampermetre bu dirence seri olarak bağlanır. Bu durumda ampermetrenin ölçeceği akım değeri I1 olacaktır. I1 akımı, I1 = ε/R1 olarak verilir.

Paralel ba¤l› devrede dirençler üzerindeki gerilim ifadesi, V1=V2=V3

Devrede seri ba¤l› n tane direnç olmas› durumunda ampermetrede ölçülecek ak›m de¤eri, I = ε/(R1+R2+R3) olarak verilir.

Eşdeğer direnç hesabı REş = R1 + R2 + R3

Devrenizde çok sayıda direnç, bağımsız voltaj ve akım kaynakları, bağımlı akım ve voltaj kaynakları bulunuyorsa, böyle elektrik devreleri lineer doğru akım devreleri olarak adlandırılırlar.

Arızalı olduğunu düşündüğünüz cihazları kesinlikle tamir etmeye çalışmayınız.

Thevenin teoremi, birbirlerine seri veya paralel bağlanmış birden fazla direnç, akım veya voltaj kaynakları içeren bir devrenin yaptığı işi tek bir voltaj kaynağı ve dirençle yapılabileceğini gösteren devre çözümleme yöntemidir

Thevenin voltajını teorik olarak belirleyebilmek için, voltaj bölme kuralı uygulanır.

Thevenin teoremi uygulanırken, devrede bulunan güç kaynakları kısa devre ve akım kaynakları açık devre yapılır.

Multimetre ile voltaj ölçümü yapmak için siyah prob COM yuvasına takılmalıdır.

Bir elektrik devresinde güç kaynağının kısa devre yapılması için, güç kaynağı devreden çıkarılır ve güç kaynağının devreye bağlı olduğu uçlar bir iletken tel ile birleştirilir.

Bir elektrik devresinde akım kaynağının açık devre yapılması için, sadece akım kaynağının devreden çıkarılması yeterlidir.

Thevenin eşdeğer direncinin, yük direncinin ve Thevenin voltajının gösterimi sırası ile, R_th, R_L, V_th 'dir.

Thevenin teoremi uygulanırken, açık devre voltajı (V_th) belirlendikten hemen sonraki aşamada, devrede bulunan güç kaynakları kısa devre, akım kaynakları ise açık devre yapılır.