DEVLET BÜTÇESİ

Bütçe gelecekte yapılacak hizmetlerin ve üretilecek mal ve hizmetlerin sağlanması için belirli bir süre
içinde devletin gelirlerini ve giderlerini tahmin eden ve bunların uygulamasına yetki veren özel bir yasa
olduğuna göre bu belli sürenin ve bu sürenin başlama tarihinin saptanması gereklidir.

Ülkemizde mali yılbaşı Meşrutiyet döneminde
1 Mart idi (Bu süreçte Rumi takvimin kullanıldığı
unutulmamalıdır.) . Cumhuriyet Dönemiyle 1926
da 1 Haziran 1944 yılından itibaren 1 Ocak’a ve
1950’den itibaren 1 Mart’a alındı.

Ülkemizde mali yılbaşı Meşrutiyet döneminde
1 Mart idi (Bu süreçte Rumi takvimin kullanıldığı
unutulmamalıdır.) . Cumhuriyet Dönemiyle 1926
da 1 Haziran 1944 yılından itibaren 1 Ocak’a ve
1950’den itibaren 1 Mart’a alındı.

Ülkemizde mali yılbaşı Meşrutiyet döneminde
1 Mart idi (Bu süreçte Rumi takvimin kullanıldığı
unutulmamalıdır.) . Cumhuriyet Dönemiyle 1926
da 1 Haziran 1944 yılından itibaren 1 Ocak’a ve
1950’den itibaren 1 Mart’a alındı. Mart ayının
mali yılbaşı olarak seçilmesinde en önemli etken
parlamentonun çalışma takvimi olmuştur.

Parlamentonun çalışma dönemi kasım ayında başladığı için, bütçe görüşmeleri ancak Şubat sonunda bitebiliyordu.
Ancak, bu da yatırım harcamalarının bahar mevsimiyle başlamasında gecikmelere neden olup ekonomik sorunlar çıkarıyordu. İnşaat döneminin genellikle Şubatta başlaması fakat bütçenin daha sonra yürürlüğe girmesi ve gerekli işlemlerin
zaman alması yatırımları olumsuz etkiliyor ve gecikmelere neden oluyordu. Başka bir sakınca da, bütçe yasasına hazırlanma döneminin yaz yani tatil aylarına rastlaması sonucu gerekli çalışmalar ilgili kuruluşlarda etkin biçimde yapılamamaktaydı. Bu sakıncaları ortadan kaldırmak üzere 1983 yılında mali yılbaşı 1 Ocak tarihine alınmıştır. Ülkemizde mali yıl 1 Ocak’ta başlar. 31 Aralık’ta ise sona erer. Ülkemizde mali yıl 1983 yılına kadar Mart ayında başlıyordu. Takip eden yılda 12 aylık süre bittiğinde
de sona ererdi. 1983 yılından sonra ülkemizde mali yıl 1 Ocak - 31 Aralık tarihleri arasında yapılmaya başlanmıştır.

Parlamenter sistemden
Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine geçilmesiyle
birlikte bütçe sürecine ilişkin işlemler Maliye Bakanlığı
ve Bakanlar Kurulundan alınarak Cumhurbaşkanlığına
devredilmiştir. Buna paralel olarak da
bütçe sürecinin de en önemli rolü oynayan Maliye
Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü
(BÜMKO) kaldırılarak, 24 Temmuz 2018 tarihli
Resmi Gazetede yayınlanan 13 nolu Cumhurbaşkanlığı
Kararnamesi ile Cumhurbaşkanlığı bünyesinde
Strateji ve Bütçe Başkanlığı kurulmuştur.

Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe
Başkanlığı’nın görev ve yetkileri şu şekilde sıralanmıştır:
- Kalkınma planını, orta vadeli program ve
orta vadeli mali planı hazırlamak,
- Plan ve programların uygulanmasını izlemek
- Stratejik planların hazırlanması ve uygulanmasına
ilişkin usul ve esasları tespit etmek,
- Kamu idarelerinin stratejik planlarının
mevzuata uygun hazırlanması ve uygulanmasını
izlemek,
- Hazine ve Maliye Bakanlığı (HMB) ile
Cumhurbaşkanlığı bünyesindeki Politika
Kurullarının görüşünü alarak kısa, orta ve
uzun vadeli makroekonomik tahminleri
yapmak,

OVP ile uyumlu olmak üzere, gelecek üç yıla
ilişkin toplam gelir ve gider tahminleriyle hedef
açık ve borçlanma durumu, kamu idarelerinin ödenek
teklif tavanlarını içeren ve cumhurbaşkanı tarafından
onaylanan Orta Vadeli Mali Plan, en geç
15 Eylül’e kadar Resmi Gazete’de yayımlanacaktır

Genel bütçe gelir teklifi Cumhurbaşkanlığı tarafından, diğer bütçelerin gelir teklifleri ilgili idarelerce hazırlanacaktır.

Mali yıl (veya bazen bütçe yılı) hükümetler tarafından, (ülkeler arasında farklılık göstermesine rağmen)
bütçenin amaçlarını gerçekleştirmek için kullanılan süre olarak tanımlanabilir. Bu süre genellikle bir yıldır
ve takvim yılı ile aynı olması gerekmez. Çeşitli ülkelerde mali yılbaşı 1 Nisan, 1 Temmuz ve bazılarında
1 Ocaktır. Mali yılbaşının saptanmasında ülkelerin gelenekleri, ülke ekonomisi, iklim ve tarımsal üretim
koşulları, yasama organlarının çalışma dönemi, ülkedeki yatırım ve bayındırlık hizmetlerinin durumu,
yasalarla getirilmiş olan ilkeler gibi nedenler rol oynar.

13 nolu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’ne
göre, Strateji ve Bütçe Başkanlığı’nın yapısı şu şekildedir.
1 Başkan
2 Başkan Yardımcısı
5 Genel Müdürlük
1 Strateji Geliştirme Dairesi Başkanı
30 Daire Başkanlığı
Kurulan Genel Müdürlükler şu şekildedir:
a) Plan ve Programlar Genel Müdürlüğü
b) Ekonomik Modelleme ve Konjonktür Değerlendirme
Genel Müdürlüğü
c) Bütçe Genel Müdürlüğü
ç) Sektörler ve Kamu Yatırımları Genel Müdürlüğü
d) Yönetim Hizmetleri Genel Müdürlüğü

Farklı yabancı ülkelerde farklı yasal gelenekler olmasına rağmen bütçenin hukuki yasal çerçevesini bu ülkeler için
açıklayan ortak Latince kavram “inter alia” (ing. “among other things”) kavramıdır. Doğru cevap A'dır.

Türkiye'de 1983 yılında mali yılbaşı 1 Ocak tarihe alınmıştır. Doğru cevap A'dır.

Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nde Merkezi Yönetim Bütçe Kanun teklifiCumhurbaşkanı tarafından TBMM’ye sunulacaktır. Doğru cevap D'dir.

Amerika Birleşik Devletlerin ’de bütçeleme süreci her yıl Nisan ayında başlar. Doğru cevap D'dir.

24 Temmuz 2018 tarihli Resmi Gazetede yayınlanan 13 nolu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Cumhurbaşkanlığı bünyesinde Strateji ve Bütçe Başkanlığı kurulmuştur. Doğru cevap B'dir.

Ekonomik ve sosyal politikaların oluşturulmasında Cumhurbaşkanına danışma niteliğinde görüş bildirmek amacıyla Ekonomik ve Sosyal Konsey bulunmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Yeni Anayasa'da Bütçenin görüşülmesi ile ilgili değişiklik 162. madde ile düzenlenmiştir. Doğru cevap A'dır.

denek, gelir ve nakit rakamlarını toplayıp bunları harcama politikaları açısından değerlendirecek kurum Strateji ve Bütçe Başkanlığı'dır. Doğru cevap E'dir.

Yeni uygulama da Meclis’in bütçeyi onaylamaması halinde ise “geçici bütçe kanunu” çıkarılacaktır. Doğru cevap E'dir.

Strateji ve Bütçe Başkanlığı’nın yapısındaki 5 genel müdürlük arasında Harcama Genel Müdürlüğü bulunmaz. Doğru cevap C'dir.