DEVLET BÜTÇESİ

1. Genel Yönetim Kapsamındaki Kamu İdareleri
a. Merkezî Yönetim Kapsamındaki Kamu İdareleri
1. Genel Bütçe Kapsamındaki İdareler
2. Özel Bütçe Kapsamındaki İdareler
3. Düzenleyici ve Denetleyici Kurumları
b. Sosyal Güvenlik Kurumları
c. Mahallî İdareler
2. Kamu İktisadi Teşebbüsleri (KİT)

Doğru cevap D seçeneğidir.

Genel bütçeli kuruluşların özellikleri:

• Genel bütçeli kuruluşlar tek bir tüzel kişilik altında toplanmıştır.
• Aynı nakit idaresi altındadırlar. Nakit idaresini genel bütçeli kuruluşlar adına hazine yapmaktadır.
• Genel bütçeli kuruluşların kendi mal varlıkları yoktur, mal varlığını onlar adına Maliye Bakanlığı yürütmektedir.
• Hazine birliği kapsamında sayılmaktadırlar.

 Doğru cevap C seçeneğidir.

Özel bütçe, bir bakanlığa bağlı veya ilgili olarak belirli bir kamu hizmetini yürütmek üzere kurulan, gelir tahsis edilen, bu gelirlerden harcama yapma yetkisi verilen, kuruluş ve çalışma esasları özel kanunla düzenlenen ve bu Kanuna ekli (II) sayılı cetvelde yer alan her bir kamu idaresinin bütçesidir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Düzenleyici ve denetleyici kurumların özellikleri olarak kanunla kurulmaları, her birinin belirlenen çerçevede ekonomik ve sosyal alanlarda düzenleme, denetleme, arabuluculuk ve yönlendirme faaliyetinde bulunmaları, idarî ve mali özerkliği haiz olmaları ve kamu tüzel kişiliğine sahip olmaları sayılabilir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Sosyal güvenlik kuruluşlarının giderlerinin esas olarak topladıkları primler ve plasman gelirleri ile finanse edilmeleri gerekirken bu durum gerçekleşmemekte, konsolide bütçeden yapılan transferlere ihtiyaç duyulmaktadır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Belediye encümeninin görev ve yetkileri şunlardır:
• Stratejik plan ve yıllık çalışma programı ile bütçe ve kesin hesabı inceleyip belediye meclisine görüş bildirmek.
• Yıllık çalışma programına alınan işlerle ilgili kamulaştırma kararlarını almak ve uygulamak.
• Öngörülmeyen giderler ödeneğinin harcama yerlerini belirlemek.
• Bütçede fonksiyonel sınıflandırmanın ikinci düzeyleri arasında aktarma yapmak.
• Kanunlarda öngörülen cezaları vermek.
• Vergi, resim ve harçlar dışında kalan dava konusu olan belediye alacaklarının anlaşma ile tasfiyesine karar vermek.
• Taşınmaz mal satımına, trampasına ve tahsisine ilişkin meclis kararlarını uygulamak; süresi üç yılı geçmemek üzere kiralanmasına karar vermek.

• Umuma açık yerlerin açılış ve kapanış saatlerini belirlemek.
• Diğer kanunlarda belediye encümenine verilen görevleri yerine getirmek.

Şartlı bağışları kabul etmek ise belediye meclisinin görevlerinden biridir. Doğru cevap A seçeneğidir.

İl genel meclisi, il özel idaresinin karar organıdır ve ilgili kanunda gösterilen esas ve usullere göre ildeki seçmenler tarafından seçilmiş üyelerden oluşur.

Diğer Birlikler: Bu birlikler ise yerel yönetimler arasında belli konularda iş birliği yapılmasına yönelik olan; hizmet, kalkınma birliği gibi birliklerdir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Türkiye’de kamu iktisadi teşebbüslerini yasada iki sınıflamaya ayrılmıştır; Kamu İktisadi Kuruluşları (KİK) ve İktisadi Devlet Teşekkülleri (İDT). İDT’ler sermayesinin tamamı devlete ait, tamamen iktisadi alanda ve ticari esaslara göre faaliyet gösteren işletmelerdir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Fon uygulamaları ile bütçenin birliği ve adem-i tahsis  prensiplerine ters düşülmekte, harcamalarda israfa yol açılmakta, hazinenin nakit denetimi ortadan kalkmakta, gelir ve harcamaları kamusal nitelik taşımakla birlikte, yasama organının denetiminden kaçılmaktadır. Ayrıca kamu kaynakları ile Finanse edilen mal ve hizmetlerde hizmet önceliğinin kaldırılarak önceliği olmayan bazı mal ve hizmetlerin ön plana çıkması söz konusu olmaktadır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Merkezî Yönetim Kapsamındaki Kamu İdareleri şunlardır:
1. Genel Bütçe Kapsamındaki İdareler
2. Özel Bütçe Kapsamındaki İdareler
3. Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlar

5018 sayılı Yasa’nın diğer ilgili maddelerinden genel bütçeli kuruluşların şu özelliklere sahip oldukları söylenebilir:
• Genel bütçeli kuruluşlar tek bir tüzel kişilik altında toplanmıştır.
• Aynı nakit idaresi altındadırlar. Nakit idaresini genel bütçeli kuruluşlar adına hazine yapmaktadır.
• Genel bütçeli kuruluşların kendi mal varlıkları yoktur, mal varlığını onlar adına Maliye Bakanlığı yürütmektedir.
• Hazine birliği kapsamında sayılmaktadırlar.

Anadolu Üniversitesi Özel Bütçeli İdareler arasındadır.

Özel bütçeli idareleri olarak adlandırılan kurumların listesine bakıldığında ve 5018 sayılı Yasa’daki hükümlerden özellikleri olarak şunlar sayılabilir:
• Her bir özel bütçeli kuruluşun ayrı bir tüzel kişiliği vardır.
• Sosyal, bilimsel, teknik, kültürel alanlarda görevlidirler.
• Belirli bir bakanlığa bağlıdırlar. Ancak bu bağlılık, özerkliğe sahip olmalarına engel
değildir.
• Kendi mal varlıkları vardır ve yönetimini kendileri yaparlar.

• Kendilerine ait gelirleri vardır.
• Kendi nakit idarelerini yaparlar.

Danıştay 5018 sayılı Kanunun I sayılı cetvelinde gösterilen Genel Bütçeli İdareler arasındadır.

Düzenleyici ve Denetleyici kurumların ortak özelliği belirli bir piyasanın veya sektörün etkin ve rekabetçi çalışması için düzenlemeler yapmak ve bunları denetleyip uymayanlar hakkında cezai işlemler yapmaktır.

2018 yılı itibariyle Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlar şunlardır: Radyo ve Televizyon Üst Kurulu, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu, Sermaye
Piyasası Kurulu, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu, Kamu İhale Kurumu, Rekabet Kurumu, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu, Kişisel Verileri Koruma Kurumu,
Nükleer Düzenleme Kurumu.

Kamu iktisadi teşebbüsleri sisteminin genel ekonomi deki yeri ve genişliğine bağlı olarak devlet bazı olanaklara sahip olabilmektedir. Buna göre;
• Devlet, kamu iktisadi teşebbüslerini kullanarak üretim faktörleri piyasasın da, özellikle de emek piyasasında ücretleri düzenleyici bir işlev görür.

• Devlet, kamu iktisadi teşebbüsleri sistemi içinde, mal piyasasında, özellikle de tüketici mal piyasaları için üretilen nihai mal piyasasında Fiyatları düzenleme ve denetim altında tutma işlevi görebilir.
• Devlet, kamu iktisadi teşebbüslerinden elde ettiği kazançla sosyal devlet politikalarını daha iyi uygulama olanağına kavuşabilir.
Sayılan gerekçelerin bağlı olduğu sosyal devlet anlayışı, üretim araçlarının bir bölümünün kamu kesimi içinde bulunmasını zorunlu
kılmaktadır. Ancak tekelci bir yapı oluşturmak bu sayılanlar altında söylenememektedir.

En son düzenlemelerle 5 adet fon faaliyetlerine devam etmektedir. Bu fonlar; Sosyal Yardımlaşmayı ve Dayanışmayı Teşvik Fonu, Savunma Sanayii Destekleme Fonu, Tanıtma Fonu, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu ve Özelleştirme Fonu’dur.

5216 sayılı Kanun’la yeni kurulacak büyükşehir belediyelerine ilişkin olarak belediye sınırları içindeki ve bu sınırlara en fazla 10.000 metre uzaklıktaki yerleşim birimlerinin son nüfus sayımına göre toplam nüfusu 750.000’den fazla olan il belediyelerinin, fizikî yerleşim durumları ve ekonomik gelişmişlik düzeyleri de dikkate alınarak kanunla büyükşehir belediyesine dönüştürülebilmektedir.