DEVLET BÜTÇESİ - Deneme Sınavı - 3

Mahallî idare birlikleri, tüzüklerinde birliğe devredilmesi öngörülen mahallî müşterek nitelikli hizmetlere ilişkin olarak üye mahallî idarelerin hak ve yetkilerine sahiptir. Mahallî İdare Birlikleri 5355 sayılı Mahallî İdare Birlikleri Kanununda belirtilen çeşitlerine göre aşağıda belirtilen görevleri yapar:

Zorunlu Birlikler: Su, atık su, katı atık ve benzeri altyapı hizmetleri ile çevre ve ekolojik dengenin korunmasına ilişkin projelerin zorunlu kılması durumunda Bakanlar Kurulu, ilgili mahallî idarelerin, bu amaçla kurulmuş birliğe katılmasına karar verebilir. Bu fıkrada belirtilen birliklerden ayrılma da Bakanlar Kurulunun iznine bağlıdır.

Turizm Altyapı Hizmet Birlikleri: Kültür ve turizmi koruma ve gelişim bölgeleri ile turizm merkezlerinde; alanın bütüncül bir anlayışla korunması, geliştirilmesi, tanıtımı, kültür ve turizme ilişkin sosyal ve teknik altyapının gerçekleştirilmesi ve işletilmesini sağlamak amacıyla alandaki bütün mahallî idarelerin katılımı ile bir mahallî idare birliği kurulur.

Köylere Hizmet Götürme Birlikleri: İlçelerde, tarım ürünlerinin pazarlanması hariç olmak üzere yol, su, kanalizasyon ve benzeri altyapı tesisleri ile köylere ait diğer hizmetlerin yürütülmesine yardımcı olmak, bizzat yapmak, yaptırmak ve kırsal kalkınmayı sağlamak üzere tüm köylerin iştiraki ile o ilçenin adını taşıyan, köylere hizmet götürme birliği kurulabilir. Bakanlar Kurulu, bu konuda genel izin vermeye yetkilidir.

Ülke Düzeyinde Kurulan Birlikler: Mahallî idarelerin menfaatlerinin korunması, gelişmelerine yardımcı olunması, personelinin eğitilmesi ve mahallî idarelerle ilgili kanun hazırlıklarında görüş bildirilmesi amacıyla il özel idarelerini ve belediyeleri temsil etmek üzere ülke düzeyinde sadece birer birlik kurulabilir.

Diğer Birlikler: Bu birlikler ise yerel yönetimler arasında belli konularda iş birliği yapılmasına yönelik olan; hizmet, kalkınma birliği gibi birliklerdir.

Yukarıdaki bilgilere göre Doğru Cevap D seçeneğidir.

22.03.2008 tarihinde yürürlüğe giren 5747 sayılı Büyükşehir Belediyesi Sınırları içerisinde İlçe Kurulması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile ilk kademe belediyesi uygulaması kaldırılmış ve 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu ve diğer kanunlarda ilk kademe belediyesine yapılan atıfların ilçe belediyesine yapılmış sayılacağı belirtilmiştir. Bu nedenle Doğru Cevap D seçeneğidir.

İl özel idaresi gelirleri:

• Kanunlarla gösterilen il özel idaresi vergi, resim, harç ve katılma payları (I. öncül Doğru olur)
• Genel bütçe vergi gelirlerinden ayrılan paylar
• Genel ve özel bütçeli idarelerden yapılacak ödemeler (III. öncül Doğru olur)
• Taşınır ve taşınmaz malların kira, satış ve başka suretle değerlendirilmesinden elde edilecek gelirler
• İl genel meclisi tarafından belirlenecek tarifelere göre tahsil edilecek hizmet karşılığı ücretler
• Faiz ve ceza gelirleri (II. öncül Doğru olur)
• Bağışlar
• Her türlü girişim, iştirak ve faaliyetler karşılığı sağlanacak gelirler
• Diğer gelirler

olarak ifade edilebilir. Bu bilgilere göre tüm öncüller doğrudur. Dolayısıyla Doğru Cevap E seçeneğidir.

1980’li yılların ikinci yarısında ortaya çıkan ve gittikçe geniş bir şekilde uygulama olanağı bulan fonlar, yukarıda sayılan sakıncaların tümünü ortaya çıkarmıştır. Bazı dönemlerde mali sistemde bütçe içi ve dışı kaç fonun olduğu bile tam olarak tespit edilemez duruma gelmiştir. 2000 yılında başlayan bir süreçle 5018 sayılı Yasa ile 2007 yılından itibaren fon uygulamaları ilgili idare bütçelerine aktarılması sağlanmış ve belirli bir süre sonrada kademeli olarak tasfiye edilmesi öngörülmüştür. En son düzenlemelerle 5 adet fon faaliyetlerine devam etmektedir. Bu fonlar; Sosyal Yardımlaşmayı ve Dayanışmayı Teşvik Fonu, Savunma Sanayii Destekleme Fonu, Tanıtma Fonu, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu ve Özelleştirme Fonu’dur. Dolayısıyla tüm öncüller doğru olur. Bu nedenle Doğru Cevap E seçeneğidir.

Kamu kesiminin ülke ekonomisi içerisindeki boyutu çeşitli şekillerde ölçülmeye çalışılmaktadır. Harcamaların ve gelirlerin GSYH içindeki payları kamu kesiminin kapsamı hakkında önemli bilgiler sunmaktadır. Bu ölçülerden en çok kullanılanı harcamaların GSYH’ye oranlanmasıdır. Dolayısıyla Doğru Cevap B seçeneğidir.

1. Genel Yönetim Kapsamındaki Kamu İdareleri
a. Merkezî Yönetim Kapsamındaki Kamu İdareleri
1. Genel Bütçe Kapsamındaki İdareler
2. Özel Bütçe Kapsamındaki İdareler
3. Düzenleyici ve Denetleyici Kurumları
b. Sosyal Güvenlik Kurumları
c. Mahallî İdareler
2. Kamu İktisadi Teşebbüsleri (KİT)

Doğru cevap D seçeneğidir.

Genel bütçeli kuruluşların özellikleri:

• Genel bütçeli kuruluşlar tek bir tüzel kişilik altında toplanmıştır.
• Aynı nakit idaresi altındadırlar. Nakit idaresini genel bütçeli kuruluşlar adına hazine yapmaktadır.
• Genel bütçeli kuruluşların kendi mal varlıkları yoktur, mal varlığını onlar adına Maliye Bakanlığı yürütmektedir.
• Hazine birliği kapsamında sayılmaktadırlar.

 Doğru cevap C seçeneğidir.

Özel bütçe, bir bakanlığa bağlı veya ilgili olarak belirli bir kamu hizmetini yürütmek üzere kurulan, gelir tahsis edilen, bu gelirlerden harcama yapma yetkisi verilen, kuruluş ve çalışma esasları özel kanunla düzenlenen ve bu Kanuna ekli (II) sayılı cetvelde yer alan her bir kamu idaresinin bütçesidir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Düzenleyici ve denetleyici kurumların özellikleri olarak kanunla kurulmaları, her birinin belirlenen çerçevede ekonomik ve sosyal alanlarda düzenleme, denetleme, arabuluculuk ve yönlendirme faaliyetinde bulunmaları, idarî ve mali özerkliği haiz olmaları ve kamu tüzel kişiliğine sahip olmaları sayılabilir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Sosyal güvenlik kuruluşlarının giderlerinin esas olarak topladıkları primler ve plasman gelirleri ile finanse edilmeleri gerekirken bu durum gerçekleşmemekte, konsolide bütçeden yapılan transferlere ihtiyaç duyulmaktadır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Belediye encümeninin görev ve yetkileri şunlardır:
• Stratejik plan ve yıllık çalışma programı ile bütçe ve kesin hesabı inceleyip belediye meclisine görüş bildirmek.
• Yıllık çalışma programına alınan işlerle ilgili kamulaştırma kararlarını almak ve uygulamak.
• Öngörülmeyen giderler ödeneğinin harcama yerlerini belirlemek.
• Bütçede fonksiyonel sınıflandırmanın ikinci düzeyleri arasında aktarma yapmak.
• Kanunlarda öngörülen cezaları vermek.
• Vergi, resim ve harçlar dışında kalan dava konusu olan belediye alacaklarının anlaşma ile tasfiyesine karar vermek.
• Taşınmaz mal satımına, trampasına ve tahsisine ilişkin meclis kararlarını uygulamak; süresi üç yılı geçmemek üzere kiralanmasına karar vermek.

• Umuma açık yerlerin açılış ve kapanış saatlerini belirlemek.
• Diğer kanunlarda belediye encümenine verilen görevleri yerine getirmek.

Şartlı bağışları kabul etmek ise belediye meclisinin görevlerinden biridir. Doğru cevap A seçeneğidir.

İl genel meclisi, il özel idaresinin karar organıdır ve ilgili kanunda gösterilen esas ve usullere göre ildeki seçmenler tarafından seçilmiş üyelerden oluşur.

Diğer Birlikler: Bu birlikler ise yerel yönetimler arasında belli konularda iş birliği yapılmasına yönelik olan; hizmet, kalkınma birliği gibi birliklerdir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Türkiye’de kamu iktisadi teşebbüslerini yasada iki sınıflamaya ayrılmıştır; Kamu İktisadi Kuruluşları (KİK) ve İktisadi Devlet Teşekkülleri (İDT). İDT’ler sermayesinin tamamı devlete ait, tamamen iktisadi alanda ve ticari esaslara göre faaliyet gösteren işletmelerdir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Fon uygulamaları ile bütçenin birliği ve adem-i tahsis  prensiplerine ters düşülmekte, harcamalarda israfa yol açılmakta, hazinenin nakit denetimi ortadan kalkmakta, gelir ve harcamaları kamusal nitelik taşımakla birlikte, yasama organının denetiminden kaçılmaktadır. Ayrıca kamu kaynakları ile Finanse edilen mal ve hizmetlerde hizmet önceliğinin kaldırılarak önceliği olmayan bazı mal ve hizmetlerin ön plana çıkması söz konusu olmaktadır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Devletin gelir ve vergi kanunlarını çıkarmak TBMM görevleri arasındadır.  Hazine ve Maliye Bakanlığı merkezi yönetim bütçesinin hazırlanması, uygulanması, her türlü gelir işlemlerine ait mevzuatı hazırlamak, her türlü gider işlemlerine ait mevzuatın hazırlanmasına katkı sağlamak, uygulamasından sorumludur. (Doğru Yanıt A'dır.)

TBMM Bütçe Komisyonu, Meclis bünyesinde kurulmuş ve TBMM ait bir komisyondur. (Doğru Yanıt B'dir.)

Bakanlığa vergi politikalarının oluşturulması ve uygulanması ile ilgili olarak görüş bildirmek ve bu konularda araştırma ve çalışmalar yapmak üzere Vergi Konseyi kurulur. Vergi Konseyi bir danışma organıdır. (Doğru Yanıt C'dir.)

TBMM Bütçe Komisyonu Başkanı TBMM gelen Bütçe Kanunun Bütçe Komisyonunda görüşülmesine başkanlık eder. Bütçe Komisyonu Başkanının bütçenin uygulanmasına ilişkin bir görevi bulunmamaktadır. (Doğru Yanıt D'dir)

Bütçeyle ödenek tahsis edilen her bir harcama biriminin en üst yöneticisi harcama yetkilisidir. (Doğru Yanıt E'dir."