DEVLET BORÇLARI

İki Yanlı Kredi: Bir devletin başka bir devlete kredi vermesi şeklinde gerçekleşen dış borçlanma, iki yanlı kredi olarak tanımlamaktadır.

Uluslararası Para Fonu (IMF), küresel parasal iş birliğini teşvik etmek, finansal istikrarı sağlamak, uluslararası ticareti kolaylaştırmak, yüksek istihdamı ve sürdürülebilir ekonomik büyümeyi teşvik etmek ve dünyadaki yoksulluğu azaltmak için çalışan 189 ülkeden oluşan bir uluslararası kuruluştur. 1945 yılında oluşturulan IMF’ye üye 189 ülke bulunmaktadır. IMF’nin öncelikli amacı, uluslararası ödemeler sisteminin istikrarını sağlamaktır. Her ülke IMF’ye üye olabilir.IMF ülkelerin farklı ihtiyaçlarına ve özel durumlarına göre tasarlanan çeşitli kredi türleri sunmaktadır.

IMF ülkelerin farklı ihtiyaçlarına ve özel durumlarına göre tasarlanan çeşitli kredi türleri sunmaktadır. IMF’nin farklı kredi türleri şunlardan
oluşmaktadır:
• Stand-by Düzenlemeleri

• Genişletilmiş Fon İmkânı

• Genişletilmiş Kredi İmkânı

• Esnek Kredi Hattı

• İhtiyati Likidite Hattı

• Hızlı Finansman Aracı

İhtiyati Likidite Hattı: Güçlü ve istikrarlı ekonomik politikalara sahip ancak bölgesel veya küresel ekonomik ve finansal krizlerden etkilenen, fiili veya potansiyel ödemeler dengesi ihtiyacı bulunan ve Esnek Kredi Hattı İmkânı için uygunluk kriterini yerine getiremeyen ülkelerin yararlanması için oluşturulmuş bir imkândır. Kullanım süresi talebe göre 6 ay, 1 yıl veya 2 yıl olup vadeye göre değişen erişim limitleri bulunmaktadır. Faiz ve geri ödeme dönemi stand-by düzenlemesi ile aynıdır.

Dış borçlar; vadelerine göre, faiz durumuna göre, borçlularına göre ve finansman türlerine göre sınıflandırılabilmektedir.

Finansman türlerine göre dış borçlar; kalkınma kredileri, teknik yardımlar, bağışlar, savunma kredileri şeklinde dörde ayrılabilmektedir. Kalkınma kredileri; proje-program kredileri, serbest kredilerbağlı krediler, satıcı kredileri, borç ertelemeleri ve röfinansman kredileri şeklinde sınıflandırılabilir.

IMF gibi Dünya Bankasının da üye ülkelere sağladığı krediler çok yanlı krediler kapsamında uluslararası kuruluşlardan sağlanan dış borçlanma imkânlarıdır. Dünya Bankası 1944 yılında II. Dünya Savaşı sonrasında ülkelerin yeniden inşa ve kalkınma çabalarını desteklemek amacıyla kurulmuştur.

Kredi derecelendirme kuruluşları kredi notlarını harflerle ifade etmekte, bu kapsamda en yüksek kredi notu AAA/Aaa ile, en düşük kredi notu ise D ile ifade edilmektedir.

1. Makroekonomik: TÜFE, reel GSYH artış oranı, reel GSYH artış oranının değişkenliği
2. Kamu Maliyesi(Genel Yönetim): Bütçe dengesi, brüt borç stoku, faiz ödemeleri, kamunun döviz cinsi borç stoku
3. Dış Denge: Emtiaya olan bağımlılık, cari denge + net doğrudan yabancı yatırım, kamunun brüt dış borç stoku, dış borç faiz ödemeleri, uluslararası rezervler

4. Yapısal Para Arzı: Para arzı, kişi başına milli gelir, Bileşik Yönetişim Göstergesi (Dünya Bankası yönetişim göstergelerindeki sıralamanın ortalaması: ‘Hukukun Üstünlüğü’; ‘Hükümetin Etkililiği’; ‘Yolsuzluğun Önlenmesi’; ‘Fikir Özgürlüğü & Hesap Verebilirlik’), ülke para biriminin rezerv para birimi olma özelliği, son temerrütten bu yana geçen süre

Ülkeler dış borçlanmaya birçok nedenle başvurabilmektedir. Bu nedenler; bütçe açıkları ve dış açıkların giderilmesi, savunma harcamalarındaki veya olağanüstü harcamalardaki (savaş, deprem vs.) artışlar, yatırımları karşılayacak yurtiçi tasarruf düzeyinin düşük olması, vadesi gelen ve ödenemeyen borçlar, devletin dövize ihtiyaç duyması, milli gelirin ve gelir dağılımın iyileştirilmesi olarak sıralanabilir.

Dış borçlanma özel alacaklılar ve resmi alacaklılar olmak üzere iki kaynaktan sağlanmaktadır. Resmi Alacaklılar;

İki Yanlı Kredi; Bir devletin başka bir devlete kredi vermesi şeklinde gerçekleşen dış borçlanma, iki yanlı kredi olarak tanımlamaktadır. İki yanlı kredilerin uygulama biçimleri ile ilgili diğer özellikleri de şu şekilde sıralanabilir:

Uluslararası ekonomik ve mali kuruluşlardan sağlanan kredilere çok yanlı krediler denilmektedir. Çok yanlı krediler uluslararası ekonomik ve mali kuruluşlar ile bölgesel mali kurumların uygun şartlarda ve daha çok ekonomik kalkınma amaçlı verdikleri kredilerdir.

IMF’nin temel misyonu, uluslararası para sisteminin istikrarını sağlamaktır. Fon bu amacını üç yolla gerçekleştirmektedir: küresel ekonomiyi ve üye ülke ekonomilerini takip etmek (ekonomik gözetim), ödemeler dengesi güçlüğü çeken ülkelere borç vermek (borç verme) ve üyelere teknik destek sağlamak (kapasite geliştirme).

Ekonomik gözetim faaliyeti kapsamında IMF uluslararası para sistemini denetlemekte ve 189 üye ülkesinin ekonomik ve finansal politikalarını yakından izlemektedir.

IMF başkanına hitaben yazılan politika beyanı niteliğinde metinlere niyet mektubu denir.

IMF’nin farklı kredi türleri şunlardan oluşmaktadır:

Günümüzde Dünya Bankası Grubunun temel amacı düşük ve orta gelirli ülkelerde yoksulluğun azaltılmasıdır. Dünya Bankası Grubu içinde;

Sendikasyon kredisi için bankaların bir araya gelme nedenleri şu şekilde sıralanabilir:

Dış borçlar; vadelerine göre, faiz durumuna göre, borçlularına göre ve finansman türlerine göre sınıflandırılabilmektedir.

Hazinenin kamu kurum ve kuruluşlarının bir dış finansman kaynağından sağlayacağı borca garanti vermesinin nedenleri şu şekilde sıralanabilmektedir:

Ülke kredi derecelendirmesinin temelini oluşturan faktörler şunlardır: