DEVLET BORÇLARI

Yabancı ülkeler iç borçlanmanın kaynaklarından değildir

Ülkemizde finansal alanda bankaların geleneksel olarak baskın bir konumu bulunmaktadır.

Hazine ve Maliye Bakanlığının ihraç ettiği devlet iç borçlanma senetleri, devletin kendi borcu olduğundan hiçbir garantiye gerek kalmaksızın güvenilir bir yatırım seçeneğidir.

Para birimi cinsinden yapılan sınıflandırmaya göre DİBS’ler TL ve döviz cinsinden ihraç edilebilmektedir.

İhraç yöntemleri açısından devlet iç borçlanma senetleri dört farklı şekilde sınıflandırılmaktadır. Bunlar; ihale yöntemi, TAP yöntemi, doğrudan satış yöntemi, halka arz yöntemidir.

DİBS ihalelerinde, ihale sistemine göre ihalede oluşan veya ortalama fiyattan teklifi rekabetçi olmayan teklifi ifade etmektedir.

Halka arz yöntemiyle ihraçta ise ihraç edilecek senedin türü, vade ve faiz şartları hazinece belirlenerek ve satışa aracılık etmek isteyen banka ve aracı kurumlar vasıtasıyla satışa sunulmaktadır.

Doğru yanıt E şıkkıdır.

Vadelendirme devlet iç borçlanma senetlerinin satışında borç verenlere sağlanan çeşitli çıkarlardan biri değildir.

Ülkemizde tam ve dar mükellef gerçek kişiler için DİBS’ten elde edilen faiz gelirleri ve alım satım kazançları üzerinden yapılmakta olan tevkifat oranı %10'dur.

İç borçlanma, devletin kamu finansmanı amacıyla ülke sınırları içinde kişi ve kurumlardan borçlanmasıdır. Bu borçlanma yurt içindeki kişi, özel kurum ya da kamu kuruluşlarından zorunlu ya da gönüllü olarak belirli vade ve faiz karşılığında gerçekleştirilmektedir. Doğru cevap "B" şıkkıdır.

Devlet iç borçlanmasının kaynaklarını özel kişi ve kuruluşlar, bankalar, Merkez Bankası, sosyal güvenlik kuruluşları ve sigorta şirketleri oluşturmaktadır. IMF, dış borçlanma kaynakları arasındadır. Doğru cevap "E" şıkkıdır.

Bankaların devlet iç borçlanma senetlerine yoğun olarak ilgi göstermesinin nedenleri şu şekilde özetlenebilir:
• kamu iç borçlanma senetlerinin yüksek likiditeye sahip olması,
• vergiden muaf tutulması ya da düşük vergi oranına sahip olması,
• sıfır risk taşıması,
• ihale ve sözleşmelerde teminat olarak kullanılabilmesi,

• kamu borçlanma senetlerine karşılık ayrılmamasının bankaların karlılığına olumlu yansıması 

Bu nedenler arasında yüksek risk taşıma bulunmaz. Doğru cevap "C" şıkkıdır.

Devlet iç borçlanmasında borcun sağlandığı en önemli kaynak bankalardır. Bankalar genel olarak ellerinde bulunan fazla rezervleri devlet borçlanma kağıtlarına yatırmaktadır. Doğru cevap "A" şıkkıdır.

Devlet iç borçlanma senetlerinin en büyük alıcılarının ticari bankalar olduğu ve ticari bankaların mümkün olduğunca likit kalmaya özen gösterdikleri ve ekonomik kırılganlıkların yüksek olduğu dönemlerde devlet iç borçlanma araçlarının bankalar için önemli bir yatırım aracı olduğu söylenebilmektedir. Doğru cevap "B" şıkkıdır.

Kısa vadeli avans, cari yıl bütçesinde geçici gelir-gider dengesizliği oluşması durumunda Merkez Bankasından sağlanan kısa vadeli kredidir. Doğru cevap "B" şıkkıdır.

İç borçlanma senetleriyle ilgili en çok kullanılan sınıflandırma vadeye göre yapılan sınıflandırmadır. Buna göre; vadesi 1 yıl ve daha uzun olan senetlere devlet tahvili, vadesi 1 yıldan kısa olan senetlere ise hazine bonosu adı verilmektedir. Doğru cevap "A" şıkkıdır.

Kuponsuz senetlerde yatırımcı, senedin net değerini (iskontolu değeri) ödemektedir. Yatırımcının kazandığı faiz, senedin nominal değeri ile iskontolu değeri arasındaki farktır. Bu durumda yatırımcının kazandığı faiz geliri: 5.000 TL - 4.500 TL = 500 TL'dir.

İtfa tarihi, Devlet iç borçlanma senetlerinin vadesinin dolması nedeniyle ödemenin yapıldığı günü ifade etmektedir. Doğru cevap "B" şıkkıdır.

İhraç yöntemleri açısından devlet iç borçlanma senetleri dört farklı şekilde sınıflandırılmaktadır. Bunlar; ihale yöntemi, TAP yöntemi, doğrudan satış yöntemi, halka arz yöntemidir. Ülkemizde Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından bu yöntemler içerisinde ağırlıklı olarak ihale yöntemi kullanılmaktadır. Doğru cevap "D" şıkkıdır.