DEVLET BORÇLARI - Deneme Sınavı - 13

Borç yönetimi, devlet borçlarının en etkin şekilde yönetilmesi için uygun bir strateji geliştirilmesi ve bu stratejinin uygulanması sürecidir.

Borç yönetimi olağan ve olağanüstü borç yönetimi olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.

Devlet borçlarının ödeme yolları, toplu ödeme, kademeli ödeme, Dr. Price Otomatik Amortisman Yöntemi ile ödeme ve bütçe fazlası sağlayarak ödemedir.

Ödemeler zorunlu ve ihtiyari şekilde yapılabilmektedir. Zorunlu ödeme borç sözleşmesi gereği sözleşmede yer alan şartlar dâhilinde yapılan borç ödemesidir.  Daha önce yapılan sözleşmelerde borcun hangi tarihte geri ödeneceği hüküm altına alınmakta ve ilgili tarihte ödeme yapılmaktadır. İhtiyari ödeme ise devletin mali durumunun iyi olduğu dönemlerde henüz vadesi gelmemiş borçların ödenmesidir.

Normal koşulların dışında uygulanan borç yönetimi işlemleri olağanüstü borç yönetimi olarak adlandırılmaktadır.

Konversiyon, devletin borç yükünün hafifletilmesi için yüksek faizli borçların düşük faizli borçlarla değiştirilmesi (takas edilmesi) işlemidir.

Konversiyon işleminde borcun anapara tutarı ve vadesi değişmemekte, yalnızca borçlunun ödeyeceği faiz miktarı değişmektedir.

Devletler konsolidasyon işlemine kanun çıkararak kolaylıkla başvurabilmektedir. Konsolidasyon işlemi zorunlu ve isteğe bağlı olmak üzere iki farklı şekilde uygulanmaktadır.

IMF, Dünya Bankası ve BM gibi çok uluslu kurumlar, zor durumda kalan ülke borçlarının silinmesine aracılık etmektedir.

Piyasa yapıcılığı sistemi sayesinde borç çevirme riski azalır, rekabet artar ve yatırımcı tabanı genişler, fiyat tespiti mekanizması profesyonelleşir ve rekabet ortamı gelişir. Bütün bu gelişmeler sonucunda, özellikle ülkemizde olduğu gibi, risk primi yüksek olan ülkelerdeki borçlanma risk primleri azalmaktadır. Doğru cevap D'dir.

2019 yılı piyasa yapıcılığı yeterlilik kriterleri şu şekildedir:

• Piyasa Yapıcı seçilebilmek için aday olan bankanın bağımsız denetimden geçmiş ve Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kuruluna sunulmuş olan en son mali tabloları itibariyle sermaye yeterliliği oranının %12’nin altında olmaması,

• Üçer aylık piyasa yapıcılığı dönemleri kapsamında başvuru yapmak isteyen bankaların kriter değerlendirme dönemlerinde

Birincil piyasada gerçekleştirilen DİBS ihraçlarından yapılan alım tutarının 1,2 milyar TL’nin altında olmaması,

Borsa İstanbul Borçlanma Araçları Piyasasındaki DİBS kesin alım satım işlemleri (kendinden kendine işlemler hariç) ile Borsa İstanbul’a tescil ettirilen işlemlere ilişkin tutarının 6 milyar TL’nin altında olmaması gerekmektedir.

Doğru cevap E'dir.

İkincil piyasalar borçlanmanın maliyetini minimize eder.

İkincil piyasalar için çok sayıda piyasa katılımcısı aranır.

Hazine bonolarının kıymetli evrak niteliğinde olması bankalarca tercih sebeplerinden biri değildir.

Repo, sabit getirili herhangi bir menkul kıymetin, belli bir süre sonunda önceden tespit edilmiş şartlarla geri alma taahhüdünde bulunarak satımıdır. Menkul kıymeti geri satmak üzere alan taraf da reverse (ters) repo yapmış olur.

Ülkemizde en aktif ve organize devlet borçlanma araçları ikincil piyasası, İMKB Tahvil ve Bono Piyasasının yerini alan, Borsa İstanbul içindeki Borçlanma Araçları Piyasasıdır.

Bu piyasa bünyesinde aşağıda yer alan pazarlar bulunmaktadır:
• Nitelikli Yatırımcıya İhraç Pazarı
• Kesin Alım-Satım Pazarı
• Repo-Ters Repo Pazarı
• Menkul Kıymet Tercihli Repo Pazarı
• Pay Senedi Repo Pazarı
• Nitelikli Yatırımcıya İhraç Pazarı
• Uluslararası Tahvil Pazarı
• Taahhütlü İşlemler Pazarı
• Gözaltı Pazarı

Borsada işlem gören menkul kıymetlerin yanında, borsada işlem görmeyenlerin de alım-satımının yapıldığı, borsanın kural ve kısıtlamalarının hafifletildiği piyasalar olan borsa dışı piyasaların diğer adı tezgâhüstü piyasadır.

Bu uygulamayı ilk başlatan ülke, 1940 yılında 45 piyasa yapıcısı kuruluşa görev veren Kanada’dır. Piyasa yapıcılığı uygulamasına ABD 1960’da, Belçika 1990’da, İsveç 1982’de ve İrlanda ise 1995’te geçmiştir.

Ülkemizde piyasa yapıcılığı sistemini kurmaya, sistemin işleyiş esaslarını belirlemeye ve işleyişi ile ilgili her türlü önlemi almaya veya sistemi kaldırmaya Hazine ve Maliye Bakanlığı yetkilidir.