DEVLET BORÇLARI - Deneme Sınavı - 12

2019 yılı piyasa yapıcı banka sayısı ise 12’dir.

Borç yönetiminin temel amacı devletin finansman ihtiyacının etkin bir biçimde karşılanmasıdır.

Borç ödemesinde olağan yol devletin almış olduğu borçları zamanı gelince ödemesidir. Borçların ödenmesi durumunda ekonomide enflasyonist bir etki meydana gelmektedir. Çünkü borç ödemeleri ekonomideki para miktarını artırmaktadır.

Devlet borçlarını ödeme yolları şunlardır:

1-Toplu Ödeme
2-Kademeli Ödeme
3-Dr Price Otomatik Amortisman Yöntemi ile Ödeme
4-Bütçe Fazlası Sağlayarak Ödeme.

Zorunlu ödeme borç sözleşmesi gereği sözleşmede yer alan şartlar dâhilinde yapılan borç ödemesidir. Daha önce yapılan sözleşmelerde borcun hangi tarihte geri ödeneceği hüküm altına alınmakta ve ilgili tarihte ödeme yapılmaktadır. İhtiyari ödeme ise devletin mali durumunun iyi olduğu dönemlerde henüz vadesi gelmemiş borçların ödenmesidir.

Konversiyon, devletin borç yükünün hafifletilmesi için yüksek faizli borçların düşük faizli borçlarla değiştirilmesi (takas edilmesi) işlemidir.

Konversiyon işleminin başarılı olabilmesi için de bazı şartlar bulunmaktadır:
• Para ve sermaye piyasasının konversiyona elverişli olması,
• Sermaye arzının sermaye talebinden fazla olup cari faizin düşük bulunması,
• Halkın devlet tahvillerine karşı büyük bir ilgi göstermesi gerekir.

Konversiyon işlemi borç sözleşmesinin değiştirilme şekilleri yönünden dört farklı biçimde  gerçekleştirilebilmektedir: Başa baştan yapılan konversiyon, başa başın altında konversiyon, kademeli
konversiyon, fark ödemeyi gerektiren konversiyon.

Başa baştan yapılan konversiyon, faiz oranlarının düşmeye başladığı dönemde yüksek faizli devlet iç borçlanma senetlerinin düşük faizli senetlerle değiştirilmesidir.

Devletin konsolidasyona başvurmasının asıl nedeni kısa vadeli borçların belli bir süre de olsa ödeme yükümlülüğünden kurtulmaktır.

Moratoryum, bir ülkenin dış borç servisini yerine getirmeyeceğini açıklamasıdır.

Piyasa yapıcılığı uygulaması çerçevesinde piyasa yapıcı bankalara DİBS birincil ve ikincil piyasalara ilişkin olarak Piyasa Yapıcılığı Sözleşmesi'nin 5. maddesine göre tanınanlar haklar şu şekildedir:

“Türk DİBS Piyasa Yapıcısı” unvanını kullanma,

İhalelere teminatsız katılma,

İhalelerde rekabetçi olmayan teklif verebilme

İhale sonrası teklif verme,

Hazine’nin para piyasalarında yapacağı nakit işlemlerini Piyasa Yapıcılar ile gerçekleştirmesi,

“TAP” satışlarından faydalanabilme,

Halka arz yoluyla yapılacak DİBS ihraçlarına aracılık etme,

Geri alım ve değişim ihalelerine katılabilme,

Piyasa Yapıcılığı Danışma Kurulu toplantılarına iki temsilci ile katılabilme,

TCMB bünyesinde kurulmuş olan DİBS Ödünç İşlemleri Piyasası’nda DİBS ödünç alma ve verme işlemlerine taraf olabilme.

Doğru cevap B'dir.

Piyasa yapıcılığı uygulaması çerçevesinde piyasa yapıcı bankaların DİBS birincil piyasalara ilişkin yükümlülükleri arasında genellikle ihalelere kabul edilebilir teklifler vererek, DİBS’lerin satılmasını garanti etmek vardır. ayrıca;

Her üç aylık dönem için asgari olarak Müsteşarlık tarafından ihale yoluyla ihracı programlanan veya ihraç edilen DİBS’lerin net tutarının 0.6 ile çarpılması ve piyasa yapıcı sayısına bölünmesi ile bulunan tutarı,

Aylık asgari olarak Müsteşarlık tarafından ihale yoluyla ihracı programlanan veya ihraç edilen DİBS’lerin net tutarının 0.36 ile çarpılması ve piyasa yapıcı sayısına bölünmesi ile bulunan tutarı birincil piyasadan almakla yükümlüdür.

Doğru cevap A'dır.

İkincil piyasalar yabancı yatırımcıların devlet borçlanma araçlarına
talep göstermesine neden olur. Bu nedenle doğru cevap E'dir.

Bütçe açığı, belirli bir yıldaki harcama ile gelir arasındaki farkı ifade etmektedir. Gelirlerin harcamaları aşması durumu ise bütçe fazlası olarak adlandırılır. Borç, geçmiş bütçe fazlaları ve açıklarının kümülatif bir sonucudur. En basit tanımıyla, kamu harcamalarının kamu gelirlerinden yüksek olmasıdır.

Repo:Sabit getirili herhangi bir menkul kıymetin, belli bir süre sonunda önceden tespit
edilmiş şartlarla geri alma taahhüdünde bulunarak satımıdır. Menkul kıymeti geri
satmak üzere alan taraf da reverse (ters) repo yapmış olur.

Menkul kıymetlerin ilk defa tasarruf sahipleri ile buluştuğu piyasalar, birincil piyasalar olarak adlandırılır. Buna göre doğru cevap A şıkkıdır.

İkincil piyasada alım-satım gerçekleştikten sonra menkul kıymetlerin alıcıya, bunun için yapılacak ödemenin de satıcıya geçmesi gerekmektedir. Bu işlemlerin gerçekleşebilmesi için etkin bir takasa da ihtiyaç duyulmaktadır.. Bu takasın garanti edilmesi ve kısa bir sürede yapılması gerekmektedir. Menkul kıymetlerin kaydi olması, takas işlemlerini kolaylaştırmaktadır.

İkincil piyasaların önemi şu şekilde sıralanabilir:

- Borçlanmanın maliyetini minimize eder.

- Yatırımcıların karsılastıkları riskleri azaltır.

- Ilgili menkul kıymete likidite kazandırır.

- Ikincil piyasalarda üretilen yatlar, birincil piyasaya gösterge olur.

- Devlet borçlanma araçlarını ellerinde tutan bankaların portföylerini daha rahat yönetmelerine neden olur

- Ikincil piyasalar, bankaların portföy yönetiminde esneklik sağlar.

- Yabancı yatırımcıların devlet borçlanma araçlarına talep göstermesine neden olur.

Buna göre doğru cevap E şıkkıdır.

Rekabet, ikincil piyasaların olmazsa olmazlarındandır. Çünkü eksik rekabet ortamında borçlanmanın maliyeti düşürülemez ve ikincil pi-yasalar etkin çalışamaz. Buna göre doğru cevap C şıkkıdır.