DEVLET BORÇLARI - Deneme Sınavı - 11

İkincil piyasa için gerekli şartlar arasında şunlar yer alır:

- Rekabetçi ortam

- Çok sayıda piyasa katılımcısı

- Etkin bir altyapı

- Katılımcılarının bilgiye eşit olarak ulaşabilmeleri

- Etkin bir takas sistemi

- İşlem maliyetlerinin düşük olması

- Devletin hukuki düzenlemeleri

- Farklı menkul kıymetlerin ihracının sürdürülmesi

Buna göre doğru cevap D şıkkıdır.

Sabit getirili herhangi bir menkul kıymetin, belli bir süre sonunda önceden tespit edilmiş şartlarla geri alma taahhüdünde bulunarak satımı işlemine repo adı verilir. Buna göre doğru cevap E şıkkıdır.

Borçlanma Araçları Piyasası bünyesinde aşa­ğıda yer alan pazarlar bulunmaktadır:

Buna göre doğru cevap E şıkkıdır.

Kamu borç yönetiminin maliyetini düşürecek bir yöntem olarak pek çok ülke, devlet borçlanma aracı ihraç eden idare ile piyasa arasında aracılık yapacak yetkili kurumları devreye sokmaktadır. Bu uygulamayı ilk başlatan ülke, 1940 yılında 45 piyasa yapıcısı kuruluşa görev veren Kanada’dır. Piyasa yapıcılığı uygulamasına ABD 1960’da, Belçika 1990’da, İsveç 1982’de ve İrlanda ise 1995’te geçmiştir.

2019 yılı piyasa yapıcılığı yeterlilik kriterleri şu
şekildedir:
• Piyasa Yapıcı seçilebilmek için aday olan
bankanın bağımsız denetimden geçmiş ve
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kuruluna
sunulmuş olan en son mali tabloları
itibariyle sermaye yeterliliği oranının
%12’(yüzde on iki)nin altında olmaması.

Piyasa yapıcılığı sisteminin uygulanmaya başladığı
yıllar boyunca, piyasa yapıcı kuruluşlar hep
bankalar olmuştur.

Rekabetçi Olmayan Teklif: Piyasa yapıcıların devlet iç borçlanma senedi ihalelerinde, ihale günü saat 11:00’dan önce verilen, ihale sistemine göre ihalede oluşan fiyat veya ortalama fiyattan alım teklifine, rekabetçi olmayan teklif adı verilir.

Piyasa yapıcılığı uygulaması çerçevesinde piyasa yapıcı bankalara ihalelerde rekabetçi olmayan teklif verebilme hakkı tanınmıştır.

Birincil piyasalar, menkul kıymetleri ihraç eden
şirketler ile tasarruf sahiplerinin doğrudan doğruya
karşılaştıkları ve bu kıymetlerin ihraçcı kuruluşlarca
tasarruf sahiplerine ilk kez satışa sunulduğu piyasalar
olarak tanımlanmaktadır.

Kamu borç yönetiminin etkinliğini ve başarısını ölçen başlıca iki temel unsur söz konusudur. Bunlar reel faiz oranları ve borçların vade yapısıdır. Başarılı borç yönetimi için reel faiz oranlarının dü- şürülmesi ve borçların uzun vadeli bir yapıya kavuşturulması gerekmektedir. Borçlanma otoriteleri faiz ve vade yapısından kaynaklı riskleri minimum seviyede tutarak istikrarlı bir büyüme sağlama amacı güderler.

Piyasa Yapıcı ikincil piyasada likiditeyi sağlamakla yükümlüdür. Bu amaçla, Piyasa Yapıcı, İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) Tahvil ve Bono Piyasasında, söz konusu piyasanın işleyiş kuralları çerçevesinde, 8. madde kapsamında belirlenen tüm ölçüt ihraçlar için asgari 3 ay süreyle alım-satım kotasyonu verir.

Borç yönetim stratejilerinin oluşturulması ve uygulanması, maliyet ve risk hedeflerinin yerine getirilmesinin yanı sıra, etkin ve likit tahvil piyasaların oluşturulması ve geliştirilmesi gibi diğer borç yönetim hedeflerinin de karşılanması olarak tanımlanmaktadır. Borç yönetimi, devlet borçlarının en etkin şekilde yönetilmesi için uygun bir strateji geliştirilmesi ve bu stratejinin uygulanması sürecidir.

Türkiye’de de Haziran 2019 tarihinde yayınlanan Kamu Borç Yönetimi Raporu’nda borç yönetimiyle ilgili benimsenen temel stratejik ölçüt ve göstergeler şu şekilde sıralanmıştır:

Borçlanmanın ağırlıklı olarak TL cinsindenyapılması,

Piyasa çeşitliliğinin sağlanması amacıy- la uluslararası piyasalarda ABD dolarının yanında diğer döviz cinslerinden de ihraç yapılması,

Faiz giderlerinin en uygun şekilde yönetilmesi amacıyla uygun borçlanma araçları ve vade bileşimi dikkate alınarak gelecek 12 ayda faizi yenilenecek senetler ile vadesine 12 aydan az kalmış senetlerin payının belirli bir seviyede tutulması,

Nakit ve borç yönetiminde oluşabileceklikidite riskinin azaltılması amacıyla güçlü nakit rezervi tutulması

Kamu finansman aracı olarak ülkemizde 1933 yılında kullanılmaya başlanan iç borçlanmaya 1980’lerin sonuna kadar sıklıkla başvurulmamıştır. Bu nedenle borç yönetimi ile ilgili yasal çerçeve ve kurumsal yapı düzenlemeleri uzun bir geçmişe sahip değildir.

Bilindiği gibi klasik iktisadi yaklaşımın temel varsayımları;
• Ekonomide tüm fiyatların sürekli tam esnek olduğu,
• Ekonomide gizli bir elin ekonominin hemen her zaman piyasayı temizleyecek (talep
ve arzı eşitleyecek) ve dolayısıyla etkin kaynak dağılımını sağlayacak şekilde tam
istihdamda faaliyette bulunacağı,
• İleri görüşlü kişilerin kendi yaşam döngülerine göre tüketim planlaması yaptıkları bugünkü gelirleri arttığında kişilerin bugünkü tüketimlerini artıracakları,
• Paranın ekonomik işlemlerde yalnızca bir örtü ve para talebinin faiz oranlarından bağımsız olduğu, bu nedenle para arzındaki artışın malların göreli fiyatlarını değiştirmeksizin fiyatlar genel düzeyini artıracağı,
• Faiz oranının, tasarrufu temsil eden fon arzı ve yatırımı temsil eden fon talebinin karşılaştığı ödünç verilebilir fonlar piyasasında belirlendiğidir.

4749 sayılı Kanunla amaçlanan; mali disiplinin artırılması, borçlanmada şeffaflığın oluşturulması ve borç ve alacak yönetiminde etkinliğin sağlanmasıdır. Borçlanmada şeffaflığın artırılması ile ilgili olarak Kanun’un getirdiği yeniliklerden bazıları şunlardır:

Risk hesabının oluşturulması,

Borç yönetimi raporunun yayınlanması,

Raporun gerekli yerlere iletilmesi

Neoklasik yaklaşıma göre ekonomide kişiler belirli ölçüde ileri görüşlü ve rasyonel davranmaktadır. Bu yaklaşım üç temel varsayıma dayanmaktadır. Bunlardan birincisi, bir ekonomide bireylerin tüketiminin zamanlar arası bir optimizasyon sorunu olarak kabul edilmesidir. İkincisi, bireylerin yaşamlarının sınırlı olmasıdır. Üçüncüsü ise tüm zamanlarda piyasaların dengede olduğu varsayımıdır. Neoklasik yaklaşımda ifade edilen bu varsayımların her biri, bütçe açıklarının ve devlet borçlanmasının etkilerinin belirlenmesinde önemli rol oynamaktadır.

Dış borcun ikrazı

Müsteşarlık tarafından herhangi bir dış finansman kaynağından sağlanan dış finansman imkânlarının ekonominin çeşitli sektörlerinde gelişmeyi sağlamak ve/veya finansman ihtiyacını karşılamak üzere genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri ile Yükseköğretim Kurulu, üniversiteler ve yüksek teknoloji enstitüleri dışındaki kamu kurum ve kuruluşları ile yatırım ve kalkınma bankalarına gerektiğinde anlaşmanın malî şartlarına bağlı kalmaksızın aktarılmasını ifade etmektedir.

Keynesyen yaklaşımın temel varsayımları şu şekilde sıralanabilir:
• Ekonomi eksik istihdamda dengeye geldiği ve tam istihdamın istisnai bir durum olduğu,
• Fiyatların esnek değil yapışkan olduğu,
• Kişilerin ileri görüşlü olmadıkları,
• Kişilerin cari tüketimlerinin büyük oranda cari gelirlerine bağlı olduğu, faiz oranlarından etkilenmediği

Yanı sıra hazine geri ödeme garantisi ve Hazine yatırım garantisi ile lehine garanti sağlanan taraftan verilecek her garanti için bir defaya mahsus olmak üzere garanti edilen tutarın yüzde birine kadar garanti ücreti alınarak da garanti verilen kredilerden hazine adına üstlenilen tutarın bir kısmı ödenmektedir. Ülkemizde hazine garantileri üzerinden garanti ücreti alınmaya 2003 yılından itibaren başlanmıştır.