DESTİNASYON YÖNETİMİ

Rekabet, firmaları verimli olmaya, kaliteli ve düşük bedelle daha fazla ürün ve hizmet sunmaya yönelten çok önemli bir süreçtir.

Avusturya Okulu özellikle 1980’li yıllarda serbest piyasa ekonomisinin yeniden gündeme gelmesiyle tekrar gözde olmuştur. Aralarında farklılık olmasına rağmen Avusturya Okulu mensupları temelde bireyciliği, insanların bilgilerinin tam olmayacağını, ekonomik süreçlerin karmaşıklığını vurgulayarak devlet müdahalesine karşı serbest piyasanın üstünlüğünü savunmaktadır. Herkesin her konuda tam bilgili olmasının mümkün olmayacağını ve bilginin ancak rekabet sürecinde elde edilebileceğini belirterek böyle bir varsayımda bulunmanın da zaten rekabet kavramını anlamsızlaştıracağını ileri sürmektedirler. Doğru cevap E seçeneğidir.

Rekabet edebilirlik akademik alanda, iş dünyasında ve hükûmetler seviyesinde günden güne önem kazanan bir konudur. Bunun başlıca nedenleri arasında 70’ler ve 80’lerde Japon endüstrisinin birçok alanda gelişmesinin yanında gelişmiş ülkelerin, az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeleri yeni pazarlar olarak kabul etmeleri ve ticaretin yönünü bu pazarlara doğru çevirmeleri sayılabilir.

Kitabınızın 158. sayfasında rekabet düzeyindeki güç ve zayıflık parametreleri sıralanmıştır. Ayırt edici veya lider strateji seçeneği rekabet gücünün özellikleri arasında yer almaktadır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Kitabınızın 158. sayfasında rekabet düzeyindeki güç ve zayıflık parametreleri sıralanmıştır. Pazardaki gelir artış seviyelerinin altında artışlar seçeneği rekabet zayıflığının özellikleri arasında yer almaktadır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Destinasyon rekabet edebilirliğini etkileyen fiyat dışı faktörler şunlardır: • Bir destinasyonun veya çevresindeki bölgelerin politik dengesi, • Yoğun ve hareketli pazara coğrafi yakınlık, • Turizm bölgesinin politik çevresi, • Etkinliklerin etkisi (Kısa dönemde ziyaretçi sayısına olduğu kadar, uzun dönemde tutundurma üzerinde etkiside bulunmaktadır.) • Turizm bölgesine ulaşılabilirlik (rotalarda yer alma ve koltuk kapasitesi) ve • Genel olarak kalite, eşsizlik, çeşitlilik gibi turizm deneyiminin az ölçülebilen yönü olan doğal ve oluşturulmuş özelliklerdir.

Turizm pazarı ile ilgili özel faktörler şunlardır:

Kim’in modelinde rekabet edebilirliğin birinci seviyesini kaynaklar, özne ve çevre oluşturmaktadır (Kim, 2003, s.38): Kaynaklar; turizm bölgesinin tarihi, kültürel ve doğal kaynaklarını ifade etmektedir. Özne; politikacıları, hükûmet görevlilerini, hava yolu, otel, seyahat acentesi yöneticileri gibi turizm sektöründe önemli rol oynayan kişileri kapsamaktadır. Çevre; politik, ekonomik, sosyo-kültürel ve teknolojik çevre, çevresel problemler, uluslararası iş çevresi ve faaliyet çevresini ifade etmektedir.

Turizm yönetimi; turizm bölgelerinin ve turizm politika ve planlarının yönetilmesi için kullanılan yöntemleri içermektedir.

Destekleyici faktör ve kaynaklar; destinasyon rekabet edebilirliğini destekleyici unsurlardır. Turizm faaliyetlerini destekleyen ve rakipler tarafından kolayca taklit edilemeyen özel becerilere sahip olan özel ve kamu sektörüne ait örgütler; sürdürülebilir rekabet avantajının önemli bir kaynağıdır (Dwyer ve Kim, 2003, s.383). Destekleyici faktör ve kaynakları oluşturan unsurlar; genel altyapı, hizmet kalitesi, ulaşılabilirlik ve pazar ilişkileridir (Dwyer ve Kim, 2003, s.377). Turistlerin destinasyona yönelmesinde en önemli unsurlar bir bölgede bulunan temel kaynaklardır. Farklı turizm bölgelerinin farklı turistler için değişik çekicilikleri bulunmaktadır. Bölgelere yönelik turistlerin motivasyonları farklı özellikler gösterirken özellikle özel ilgi turizminde turistler sadece temel kaynaklara yönelmektedir. Mevcut ve geliştirilmiş kaynaklar, bir turizm bölgesinin temel motivasyonunu sağlarken destek kaynaklar ikincil motivasyonu oluşturmaktadır.

Rekabet kavramı Türk Dil Kurumu Sözlüğü’ne göre “Aynı amacı güden kimseler arasındaki çekişme, yarışma, yarış” (www.tdk.gov.tr, 2015) şeklinde tanımlanmaktadır. Bunun yanında genel olarak piyasa ekonomilerinde rekabet; kâr, satış miktarı ve pazar payı gibi belirli iktisadi hedeflere ulaşmak amacıyla ekonomik birimler arasında ortaya çıkan bir yarış veya karşıtlık şeklindeki ilişkiler süreci olarak tanımlanmaktadır.

Genel olarak rekabet edebilirlik kavramı, endüstrilerin, bölgelerin, ulusların veya küresel birliklerin, üretim faktörlerinde yüksek geri dönüşün korunabilmesi ve sürdürülebilir temelde yüksek istihdam seviyesi için uluslararası rekabette ayakta kalabilme kapasitelerini ifade etmektedir.

mikro düzeyde rekabet edebilirlik; ulusal ve uluslararası boyutta, firma düzeyindeki rekabeti tanımlamaktadır. Firma rekabet edebilirliği, firmaların müşteri ihtiyaçları doğrultusunda yüksek değerde ürünleri tasarlaması, üretmesi ve bu ürünleri pazara sunma yeteneğine bağlıdır.

Rekabet gücünün özellikleri:
• Pazarda daha büyük pay (pazar liderliği)
• Ayırt edici veya lider strateji
• Artan tüketici sayısı, tüketicilerin firma ve firma ürünlerinden beklentilerindeki
artış
• İşletmenin pazardaki yönelimleri rakiplerinden daha iyi sezmesi
• İşletmenin pazardaki en başarılı pozisyona sahip stratejik grubun içine dahil edilmesi
• İşletmenin pazardaki en hızlı büyüyen alanda yoğunlaşması
• Farklılaştırılmış ürünler
• Düşük maliyetler
• Pazardaki ortalama kâr seviyelerinden daha yüksek kâr seviyelerine sahip olma
• İşletmenin teknolojik ve yenilikçi avantajlara sahip olması
• Değişikliklere hazırlıklı yenilikçi ve esnek yönetim anlayışı
• İyi bir fırsattan yararlanmaya hazır bir yönetim

Porter’ın dinamik elmas olarak da adlandırılan modeli, bir ulus kapsamında işlem yapan firmaların
rekabet avantajını destekleyen veya engelleyen dört temel faktörü içermektedir. Bunlar:
• Faktör koşulları
• Talep koşulları
• İlgili ve destekleyici sektörlerin durumu
• Firma stratejisi, yapısı ve rekabet durumu

Faktör Koşulları: Porter’a göre faktör koşulları; insan kaynakları, fiziksel kaynaklar, bilgi kaynakları, sermaye kaynakları ve alt yapı olarak beş temel kategoriye ayırmıştır.

Dünya Ekonomik Forumu’nun yanı sıra Dünya Bankası (The World Bank) işletmelerin rekabet çevreleri ve ekonomik performanslarını değerlendirmek için 49 göstergeden oluşan rekabet gücü göstergeleri, veri tabanı oluşturmuştur. Çeşitli kaynaklardan elde edilen göstergeler beş temel kategoride toplanmıştır. Bunlar:
• Performans
• Makro ve pazar dinamizmi
• Finansal dinamizm
• Altyapı ve yatırım iklimi
• İnsan kaynakları

Destinasyon rekabeti kavramı, “bir planlama bağlamında turizm bölgelerinin rekabet etmedeki farklı özelliklerinin kıyaslanması ve sistematik analizini yapan metot ve turizm bölgesi değerlendirme teknikleri” olarak da tanımlanmaktadır.

Kim’in modelinde rekabet edebilirliğin birinci seviyesini kaynaklar, özne ve çevre oluşturmaktadır.