DESTİNASYON YÖNETİMİ

Mikro rekabet

Rakip firmalara pazar payının kaptırılması

Kapasite

Porter’ın Elmas Modeli

Sermaye kaynakları

Rekabet edebilirlik

Karşılaştırmalı üstünlük

Verimlilik

Kaynaklar

Destekleyici faktör ve kaynaklar

Bütünleşik rekabet edebilirlik modeli, turizm sektörü ve ülkeler arasında karşılaştırma yapabilmek amacıyla geliştirmiştir. Dwyer ve diğerlerinin geliştirmiş olduğu model; kaynaklar, destinasyon yönetimi, durumsal koşullar, talep ve rekabet edebilirlik başlıklarından oluşmaktadır. Geliştirilmiş kaynaklar; mikro ve makro açıdan rekabet edebilirliğin önemli bir unsuru olarak görülmektedir. Destinasyon rekabet edebilirliğini etkileyen en az 5 temel faktör bulunmaktadır. Bunlar; turizm alt yapısı, özel etkinlikler, faaliyetlerin çeşitliliği ve alışveriş imkânını kapsamaktadır

Bütünleşik rekabet edebilirlik modeli, turizm sektörü ve ülkeler arasında karşılaştırma yapabilmek amacıyla geliştirmiştir. Dwyer ve diğerlerinin geliştirmiş olduğu model; kaynaklar, destinasyon yönetimi, durumsal koşullar, talep ve rekabet edebilirlik başlıklarından oluşmaktadır. Mevcut ve geliştirilmiş kaynaklar, bir turizm bölgesinin temel motivasyonunu sağlarken destek kaynaklar ikincil motivasyonu oluşturmaktadır. Faaliyetlerin çeşitliliği, geliştirilmiş kaynaklar arasında yer almaktadır.

Bütünleşik rekabet edebilirlik modeline göre durumsal koşullardan bölgesel koşullar; rekabet edebilirliği etkileyen faaliyet çevresi ve dış çevre unsurlarını içermektedir. Bölgesel koşullar; ekonomik, sosyal, demografik, çevresel, politik, yasal, hükûmet, mevzuat, teknolojik ve turizm bölgelerinde iş yapan firma ve diğer organizasyonların etkilendiği ve rekabetçi eğilimler ve etkinlikleri kapsamaktadır. Talep koşulları ise; gerek mikro gerekse makro boyutta ele alınan rekabet edebilirlik tartışmaları genel olarak, rekabet edebilirliği arz yönüyle ele alırken bir destinasyon oluşan talep, o bölgenin rekabet edebilirliğinin belirlenmesi için özel bir öneme sahiptir. Destinasyon rekabet edebilirliği modelinin talep faktörünün 3 temel unsuru; algılama ve imaj, farkındalık ve turist tercihleridir.

Destinasyon Rekabet Edebilirlik Modeli’ne göre üçüncül kaynaklar, bir turizm bölgesindeki yabancı turistlerin tatmin düzeyini artıran çekicilikleri ifade etmektedir. Üçüncül kaynaklar arasında turizm altyapısı, ağırlama sistemi, kaynakların çekicilikleri, tanıtım ve turizm iş gücü yer almaktadır.

Kavramsal Rekabet Edebilirlik Modeli’ne fiziki coğrafya ve iklim, kültür ve tarih, faaliyetler karması, özel etkinlikler, eğlence, üstyapı ve pazar bağı gibi değişkenler, temel kaynak ve çekicilikler faktörünün altında yer almaktadır.

Kavramsal Rekabet Edebilirlik Modeli’nin son bileşeni olan niteliksel destekleyici göstergeler, destinasyon rekabetinin boyutunu, sınırını veya potansiyelini belirleyecek unsurları etkilemesi nedeniyle “bölgesel koşullar” olarak da tanımlanmaktadır. Konum, bağlılık, güvenlik, imaj, maliyet ve taşıma kapasitesi olarak ifade edilen bu değişkenler, modelin diğer bileşenleri ile bütünleşerek turizm bölgesi rekabetini olumlu ya da olumsuz yönde etkiler.

Çok sayıda değişken, turizm destinasyonunun rekabet edebilirliği ile ilişkilendirilebilir. Bunlar; ziyaretçi sayıları, pazar payı, turist harcamaları, istihdam ve turizmin sağladığı katma değer gibi nesnel olarak ölçülebilen unsurlar ve kültürel, tarihi zenginlik ve turizm deneyiminin kalitesi gibi öznel olarak değerlendirilecek değişkenlerdir.

Destinasyon rekabet edebilirliğini etkileyen fiyat dışı faktörler şunlardır:

Dünya Bankası (The World Bank) işletmelerin rekabet çevreleri ve ekonomik performanslarını değerlendirmek için 49 göstergeden oluşan rekabet gücü göstergeleri, veri tabanı oluşturulmuştur. Çeşitli kaynaklardan elde edilen göstergeler beş temel kategoride toplanmıştır. Bunlar:

Destinasyon Rekabet Edebilirlik Modeli’ne göre Dördüncü seviye kaynakları; turizm talebi, turizmde istihdam, turizm performansı ve turizm ihracatından oluşmaktadır.