DESTİNASYON YÖNETİMİ

Destinasyonlarda planlama yapılmasını gerektiren nedenleri aşağıdaki gibi sıralamak mümkündür (İçöz vd., 2002, s.60).
• Bölgede turizmin kontrolsüz gelişmesini önlemek
• Arazi kullanımını olumlu olarak geliştirmek
• Çevrede pozitif değişim yaratmak
• Toplumsal kültürde olumlu değişim yaratmak
• Bölgede taşıma kapasitesinin zorlanmasının önüne geçmek
• Aşırı turist sayısını sınırlandırmak
• Hizmet kalitesindeki düşüşü önlemek

Taşıma kapasitesi doğal, kültürel, sosyal ve ekonomik çevreyi bugünkü ve gelecekteki nesiller için yıpratmadan, belirli bir bölgede yaşayabilecek bireylerin toplam sayısını ifade eder. Bir destinasyonun taşıma kapasitesi değişkendir. Gelişen teknoloji, nüfus artışı ya da azalışı, eğitim, doğal afetler gibi pek çok faktör kapasitenin değişkenliğinde rol oynamaktadır. Bu faktörlerden nüfus artışı, bir destinasyonun taşıma kapasitesini düşüren en şiddetli etken olarak bilinmektedir

Taşıma kapasitesi doğal, kültürel, sosyal ve ekonomik çevreyi bugünkü ve gelecekteki nesiller için yıpratmadan, belirli bir bölgede yaşayabilecek bireylerin toplam sayısını ifade eder. Bir destinasyonun taşıma kapasitesi değişkendir. Gelişen teknoloji, nüfus artışı ya da azalışı, eğitim, doğal afetler gibi pek çok faktör kapasitenin değişkenliğinde rol oynamaktadır. Bu faktörlerden nüfus artışı, bir destinasyonun taşıma kapasitesini düşüren en şiddetli etken olarak bilinmektedir

Taşıma kapasitesi genel olarak iki yönü ile ele alınmaktadır. Bunlardan birincisi biyolojik ve fiziksel bileşenler, ikincisi ise davranışsal bileşenlerdir. Biyo-fiziksel bileşenler temel kaynaklardaki bütünlükle ilişkilendirilmiştir. Bu bütünlük doğal ekosistem üzerindeki nesillerin geleceğe yönelik olarak bu kaynakları işletim ve kullanımları ile ilgilidir. Davranışsal bileşenler ise insanların turizm etkinliklerine katılma nedenlerini gösteren davranış biçimleri ve rekreasyonel deneyimlerin kalitesinin yansıması olarak tarif edilmektedir (Saveriades, 2000, s.148). Bu iki bileşenin içerdiği dört farklı taşıma kapasitesi aşağıdaki gibi tanımlanmaktadır:

• Fiziksel Taşıma Kapasitesi:

• Biyolojik Taşıma Kapasitesi:

• Psikolojik Taşıma Kapasitesi:

• Sosyal Taşıma Kapasitesi:

Örgütsel Etkiler
• Turizm gelişmesi ve pazarlaması konusunda birbirinden kopuk yaklaşımlar
• Bölgesel turizm işletmeleri arasında iş birliğinin eksikliği
• Turizm endüstrisinin olanaklarının yetersiz kalması
• Bölgesel kamu kuruluşlarının yetersiz desteği
• Turizmi ilgilendiren önemli sorunlar, konular ve fırsatlariçin girişimlerin başarısız
kalması

Destinasyon geliştirilmesi ve planlanmasında sivil toplum kuruluşları, odalar, birlikler de önemli rollere sahiplerdir. Özellikle yerel halkın, işletmelerin sorunlarının tespit edilmesi, iş birliği yapılması, çözülere yönelik öneriler geliştirilmesi, işletmeler ile devlet
arasında köprü görevi gibi pek çok sorumluluğa sahiptirler.

Toplum temelli turizm planlamasında iş birliğinin önemini vurgulayan Jamal ve Getz (1995), turizm planlaması ve destinasyon yönetimi konusunda iş birlikleri oluşturulması adına yöneticiler, planlamacılar ve araştırmacılar için bir kılavuz niteliği taşıyan altı öneride bulunmuştur. Buna göre;

• Toplum temelli turizm planlamasında iş birliği için planlama ve etki alanı yönetiminin karşılıklı bağımlılığı olduğunun anlaşılması gerekmektedir.

• İş birliği süreçten elde edilecek bireysel ve karşılıklı yararın kabul edilmesini gerektirmektedir.

• Toplum temelli turizm planlaması için uygulanacak kararlarlarda iş birliği anlayışının gelişmesi gerekmektedir

• Turizm destinasyon planlamasında iş birliği aşağıdaki anahtar paydaş gruplarını
kapsamaktadır

• Destinasyonlardastratejikturizmplanlamasıiçinetkilibirtoplumişbirliğisürecigerekmektedir

Bölgesel düzeydeki turizm gelişme planları aşağıdaki konular üzerinde yoğunlaşmaktadır (Inskeep, 1991, s.35):
• Bölgesel politika,
• Bölgeye ulaşım ve bölge içinde tesisler ve hizmetler arasında ulaşım ağı,
• Turistik çekiciliklerin türü ve yeri,
• Sayfiye alanları da dâhil olmak üzere turistik gelişme alanlarının yeri,
• Turistik konaklama ve diğer turistik tesisler ile hizmetlerin miktarı, türü ve yeri,
• Bölgesel düzeyde çevresel, sosyo-kültürel ve ekonomik düşünceler ve etki analizleri,
• Bölgesel düzeyde eğitim programları,
• Pazarlama stratejileri ve tanıtım programları,
• Örgütsel yapı, yasalar, düzenlemeler ve yatırım teşvikleri,
• Gelişmenin aşamalara bölünmesi, projelerin programlanması, bölgenin bölümlere
ayrılması gibi uygulama teknikleri.

Ulusal seviyedeki gelişim planları (Inskeep, 1991, s.35):
• Turizm politikası,
• Temel turistik çekiciliklerin tanımlanması, turistik gelişme bölgelerinin belirlenmesi, uluslararası ulaşım noktaları, tesisler ve hizmetler arasında ülke için ulaşım ağını kapsayan fiziksel yapı planı,
• Diğer temel altyapılar,
• Konaklama ve diğer turistik tesislerin ve hizmetlerin miktarı, türü ve kalitesi,
• Ülke içindeki turistik yollar ve bölgeler arasındaki bağlantılar,
• Turizmin örgütsel yapısı, yasaları ve teşvik politikaları,
• Turizm pazarlama stratejileri ve tanıtım programları,
• Öğrenim ve eğitim programları,
• Tesis geliştirme ve düzenleme standartları,
• Sosyo-kültürel, çevresel ve ekonomik düşünceler ve etki analizleri,
• Gelişmenin aşamalara bölünmesi, kısa dönemli gelişme stratejisi ve proje programlamasını da içeren ulusal düzeyde uygulama teknikleri üzerinde yoğunlaşmaktadır

Destinasyonlarda turizm gelişim planının hazırlanma süreci çok aşamalı faaliyetlerden oluşmaktadır. Bunlar aşağıdaki gibidir (Godfrey ve Clarke, 2003, s. 107):
• Arz ve talep değerlendirmesine dayandırılarak gelişimin fırsatları ve kısıtlılıkları
belirlenmelidir.
• Gelişim için kısa, orta ve uzun dönemde ihtiyaç duyulacak konular üzerinde düşünülerek amaç ve hedefler tespit edilmelidir.
• Belirtilmiş zaman dilimi içerisinde amaç ve hedeflere ulaşılabilecek faaliyet adımları tanımlanmalıdır