DEPREM VE DEPREM GÜVENLİĞİ - Deneme Sınavı - 4

Temmuz 1976’daki Büyük Tangshan Depremi (Great Tangshan Earthquake) 20. yüzyılda en fazla can kaybına neden olan kaydedilmiş depremdir. İlk etapta 655000 olarak duyurulan ölü sayısı, Çin hü- kümeti tarafından yaklaşık 250000 olarak netleştirilmiş ve 164000 kişinin de yaralandığı bildirilmiştir.

Bulunduğu coğrafya, nüfus ve ülke koşulları gereği Pakistan sel, deprem, çığ, heyelan, terör saldırıları, muson yağmurları gibi çeşitli tehlikelere maruz kalan ve afet yaşayan bir ülkedir. 2005 yılında kuzeyde Kaşmir Bölgesi’nde meydana gelen depremde yaklaşık 80000 kişi ölmüş, 4 milyona yakın kişi ise evsiz kalmıştır. Dünyanın birçok bölgesinden gelen uluslararası yardımlarla Kaşmir’de yeniden yapılanma/iyileştirme çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Deprem sigortası uygulaması henüz mevcut değildir

Depremlerin ekonomik kayıplarının karşılanması için dünyadaki benzer sistemler incelenmiş ve uygun görülen iki sistem olan Kaliforniya Deprem Kurumu ve Yeni Zelanda Deprem Komisyonu baz alınarak, ülkemiz şartlarına uyarlanarak, hızlı bir süreçle 25 Eylül 2000 tarihinde 587 No’lu Kanun Hükmünde Kararname ile ‘Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK)’ yürürlüğe girmiştir

Olası bir depremde konutta depreme bağlı oluşacak yapısal hasar; deprem sonrası ikincil tehlike olarak oluşan infilağa bağlı yapısal hasar; yer kaymasına bağlı yapısal hasar; yangına bağlı yapısal hasar ve tsunamiye bağlı yapısal hasarlar teminat kapsamı altındadır. Bunun dışındaki hiçbir kaybı DASK karşılamamaktadır. Örneğin yaralanmalar, kira kayıpları, evin içindeki mobilyalarınızın hasarı, enkaz kaldırma, iş kaybı vb. kırsal bölgelerde yer alan yapılar için ZDS satın alınamamakta ancak başka tür sigorta çeşitlerine başvurulabilinmektedir.

DASK Zorunlu Deprem Sigortası Arayüzünde Sigorta Primi ve Sigorta Bedelinin belirlenmesi için binanın bulunduğu il, ilçe ve mahallesi, bina yapı tarzı, bina inşaa yılı, daire yüzölçümü, yenileme bilgisi, toplu bina indirimi gibi bilgilere ihtiyaç duyulmaktadır

ZDS için Türkiye’deki 5 deprem tehlike bölgesi (1 en yüksek tehlikeli-5 en düşük tehlikeli) ve 3 çeşit (yığ- ma/kagir, betonarme ve diğer) esas olmak üzere 15 çeşit prim tarifesi uygulanmaktadır.

DASK havuzuna ilk deprem hasarı talebi 15 Aralık 2000’de Afyon Sultandağı depremi ile gelmiştir.

DASK olası depremlerden meydana gelen hasar talepleri için olay yerine bir eksper göndermektedir. Konuttaki hasar incelenir ve en geç 1 ay içinde ödeme yapılmaktadır.

Hindistan’da 2001 Gujarat (Bhuj olarak da bilinir) Dep­remi sonrasında mikro sigorta yöntemi ülkede ilk kez uygulanmış olup, gelir düzeyi düşük hanelerde evin hanımına ödeme yapılarak aile bütçesi destek­lenmiş ve deprem sonrasında normal hayata dönüş süreci düzenlenmiştir. Doğru cevap E’dir.

Ülkemizde dep­remlerin ekonomik kayıplarının karşılanması için dünyadaki benzer sistemler incelenmiş ve uygun görülen iki sistem olan Kaliforniya Deprem Kurumu ve Yeni Zelanda Deprem Komisyonu baz alınarak, ülkemiz şartlarına uyarlanarak, hızlı bir süreçle 25 Eylül 2000 tarihinde 587 No’lu Kanun Hükmünde Kararname ile ‘Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK)’ yürürlüğe girmiştir 18 Ağustos 2012’de ise bazı güncellemelerle 6305 Sayılı Kanun haline getirilmiştir. Doğru cevap A’dır.

Ülkede batıda yer alan Kaliforniya Eyaleti’nde (San Fransisko şehri başta olmak üzere) depremlere çok sık rastlanır. Güney Amerika’dan başlayıp (örneğin Şili) Orta Amerika’da Meksika üzerinden kuzeye çıkan San Andreas Fayı aktif bir faydır. Kaliforniya’daki depremlerin esas nedeni bu faydaki kırılmalardır. San Andreas Fayı ülkemizdeki depremlerin birçoğunun oluşma nedeni olan Kuzey Anadolu Fayı ile yaş, salınım gibi bazı benzer özellikleri göstermektedir. Amerika Birleşik Devletleri’de ‘all-hazard’ yani bütün afetlere karşı hazırlıklı olunması politikası esastır ve uygulanmaktadır

Depremler açısından ele aldığımızda Kaliforniya Deprem Kurumu (California Earthquake Authority- CEA) ülkedeki depremlerden oluşabilecek zararların azaltılması ve olası durumda hasarın karşılanması için uygulamada olan bir sigorta sistemidir. Türkiye’deki Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK) kuruluş aşamasında CEA sistemini incelemiş olup, iyi yönlerini ülkemizdeki deprem sigortası sistemine adapte etmiştir. CEA 1996 yılında kurulmuştur. 2017 yılı itibarı ile Kaliforniya’da meydana gelecek depremlere karşı 14 milyar dolar ödeme gücü vardır. Hem bina hem de muhteviyatı için deprem sigortası satın alına- bilir. Konutlar için ev sahipleri ve kiracılar için ayrı poliçe uygulamaları vardır. Toplumda deprem sigortası bilincinin arttırılmasını, depremlere karşı dayanıklı binalar yapılmasını ve depremlere karşı alınması gere- ken tedbirlerle ilgili toplumun bilgilendirilmesini amaçlar