DEPREM VE DEPREM GÜVENLİĞİ - Deneme Sınavı - 16

Bölme duvarlar; betonarme çerçevenin dışında kalan, yük taşımayan duvarlardır.

Betonarme elemanların deprem yükü altında hasar görmeden gidip gelebilme kabiliyeti duvarlara göre daha fazla olduğundan, çatlaklar öncelikle duvarlarda görülürler.

Ezilmiş donatı görüntüsüyle basınç kırılmasında karşılaşılır.

Betonarme bir kolonda, boyuna donatıları yatay doğrultuda saran çelik çubuklara etriye ya da sargı donatısı denir.

Binanın en büyük yatay yer değiştirme yapmış olan katındaki kalıcı göreli öteleme oranı 0,02'den büyükse bina ağır hasarlı olarak sınıflandırılır. 340 cm kat yüksekliğinde bu oran 6,8 cm'dir. Bu oranın üstünde yer değiştirme yaşanmışsa bina ağır hasarlı kabul edilir.

B tipi hasar kodu olan orta hasarlı bir binanın hasar çarpanı 0.3'tir.

Düşey AHY %0 - %20 arasında olan yapılar az hasarlı kabul edilir.

Aynı duvarın farklı odalardan tekrar ölçülmesi zaman ve emek kaybına yol açacağından kaçınılması gerekir. Diğer bilgiler doğrudur.

C Tipi Hasar; ağır hasar sınıfıdır. 5 mm - 10 mm arası çatlak genişliği, bloklarda ezilme ve harçta dökülme

Betonarme binalar, düşey taşıyıcı sistem elemanları (kolonlar ve perdeler), yatay taşıyıcı sistem elemanları (kirişler ve döşemeler), temeller gibi taşıyıcı sistem elemanları ve bölme duvarları, parapetler (balkon ve çatı kenarlarına yapılan fazla yüksek olmayan koruyucu duvar), kaplamalar, bacalar gibi taşıyıcı olmayan elemanlardan oluşurlar

Yığma binalarda ise düşey taşıyıcı sistem elemanları; duvarlar ve düşey hatıllar iken yatay taşıyıcı elemanlar ise döşeme, kiriş, yatay hatıl gibi elemanlardır.

Binaların deprem sırasında hasar görmesi beklenen bir durumdur fakat hangi elemanların hasar göreceği ve hasarın düzeyi binanın kaderini belirlemektedir. Bu noktada deprem hasarlarını yapısal olmayan elemanlarda (betonarme binalarda; dolgu ve bölme duvarları, parapetler, kaplamalar vs.) meydana gelen hasarlar ve yapısal elemanlarda (betonarme binalarda; kolon, perde, kirişler, yığma binalarda ise; taşıyıcı duvarlar, düşey ve yatay hatıllar) meydana gelen hasarlar olarak ikiye ayırabiliriz.

Binaların deprem sırasında hasar görmesi beklenen bir durumdur fakat hangi elemanların hasar göreceği ve hasarın düzeyi binanın kaderini belirlemektedir. Bu noktada deprem hasarlarını yapısal olmayan elemanlarda (betonarme binalarda; dolgu ve bölme duvarları, parapetler, kaplamalar vs.) meydana gelen hasarlar ve yapısal elemanlarda (betonarme binalarda; kolon, perde, kirişler, yığma binalarda ise; taşıyıcı duvarlar, düşey ve yatay hatıllar) meydana gelen hasarlar olarak ikiye ayırabiliriz.

Betonarme bir kolonda görülebilecek hasar mekanizmaları:

Donatı, betonun içine enine ve boyuna doğrultuda yerleştirilen çelik çubuklardır.

Deprem aktivitesinin yüksek olduğu ve sık sık yıkıcı depremler yaşayan ülkeler, kendi bina stoklarına, ekonomik ve hukuki yapılarına uygun deprem sonrası hasar tespit yöntemlerini geliştirmişlerdir. Bu yöntemlerin bazıları ve geliştirildikleri ülkeler şu şekilde sıralanabilir;

ATC-20 (1989),Amerika Birleşik Devletleri

EMS (1998), Avrupa

EPPO (1998), Yunanistan

AeDES (2000), İtalya

JBDPA (2001), Japonya

NZSEE (2009), Yeni Zelanda

Tablo 6.1’e göre;

B Tipi Hasar: Orta Hasar: 

Çatlak genişliği, 1mm < w ≤ 5mm, harçta dökülmeler

Hasar tespit çalışmalarında görevli olan her ekipte bir çekiç (1.5-2.0 kg’lık) ve bir adet donatı tarama cihazı (profometre) cihazı bulunmalıdır. Ayrıca bunlara ek olarak aşağıdaki ekipmanlarında bulundurulması gerekmektedir.

Çatlak ölçer

Şerit metre

Not defteri

Hesap makinası

Fotoğraf makinası

Cep telefonu ya da telsiz (her elemanda)

El feneri (her elemanda)

Baret ve fosforlu yelek (her elemanda)

Betonarme binalar, düşey taşıyıcı sistem elemanları (kolonlar ve perdeler), yatay taşıyıcı sistem elemanları (kirişler ve döşemeler), temeller gibi taşıyıcı sistem elemanları ve bölme duvarları, parapetler (balkon ve çatı kenarlarına yapılan fazla yüksek olmayan koruyucu duvar), kaplamalar, bacalar gibi taşıyıcı olmayan elemanlardan oluşurlar.