DEPOLAMA VE ENVANTER YÖNETİMİ

Depo performansı, hem tedarik zincirinin hem de işletmenin başarısı için oldukça önemlidir.Depo performansını etkileyen;
Maliyetler,

yönetim tarzı,

şirket kültürü,

çalışan motivasyonu ve

depo düzeninin yanında görev karmaşıklığı ve

belirsizlik/talep öngörülemezliği

Depo yönetim sürecinin etkin ve verimli bir şekilde yürütülüp yürütülmediğini analiz edebilmek için operasyonel etkinlik, depo içi taşıma maliyetleri, ürün kayıp endeksi, depolama alanı kullanım endeksi, depo güvenliği ve bakım endeksi gibi belirli göstergeleri dikkatle takip etmelidir.

Depoların temel fonksiyonları; stoklama, ürün rotasyonu, ürün karıştırma, konsolidasyon, yığın bölme ve çapraz sevkiyat olarak sıralanabilir

Konsolidasyon (Consolidation): Konsolidasyon fonksiyonu, nihai varış noktasına sevk edilecek malları bir araya getirmek için depoların kullanımını ifade etmektedir (Berg, 2007).

Geleneksel olarak temel depo süreçleri mal kabulü, yerleştirme, sipariş toplama ve sevkiyat ile birlikte değerlendirilmektedir.

Günümüzde karmaşıklaşan lojistik altyapı ve ürün çeşitliliği sonucunda birçok farklı alt süreç ve operasyon yapılmaya başlanmıştır; mal kabulü, yerleştirme ve depolama, sipariş toplama, ayrıştırma ve paketleme, sevkiyat,
iade ve imha, ürün bakım ve onarımı, stok sayımı süreçleri ile bu süreçler içinde gerçekleştirilen depo operasyonları açıklanmıştır.

sipariş toplama süreci, ilgili birimlerden gelen talepler doğrultusunda belirli bir ürünün depolama alanından toplanmasını ifade etmektedir.

Diğer bir ifadeyle sipariş toplama süreci, belirlenen malların depo içinde yerleştirildikleri alanlardan hareketi olarak tanımlanabilir.

Bir ürünün hangi ülkede üretildiğini anlamada barkodun ilk üç sayısı belirleyici
olmaktadır. Türkiye’nin barkod içinde yeralan ülke kodu 868 ve 869 olarak belirlenmiştir. Yani bir ürünün barkodunun ilk üç hanesinde 868 ya da 869 sayısı yer alıyorsa, bu ürün “Türkiye’de üretilmiş” yani “Türk Malı”dır demektir

Bir ürünün hangi ülkede üretildiğini anlamada barkodun ilk üç sayısı belirleyici
olmaktadır. Türkiye’nin barkod içinde yer
alan ülke kodu 868 ve 869 olarak belirlenmiştir. Yani bir ürünün barkodunun ilk
üç hanesinde 868 ya da 869 sayısı yer alıyorsa, bu ürün “Türkiye’de üretilmiş” yani “Türk Malı”dır demektir

Depo yöneticilerinin iş tanımları ve üstlendikleri temel sorumluluklar şu şekilde sıralanabilir (Richards, 2011);
• Global iş stratejisinin mevcut ve uzun vadeli gereklilikleriyle uyumlu, ihtiyaçlara çabuk cevap veren ve düşük maliyetli bir depo sağlamak,
• Depo ekibinin liderliğinin yürütülmesini sağlamak,
• Deponun işletmenin ihtiyaç duyduğu hacim gereksinimlerini karşılayabilmesini sağlamak,
• Faaliyetlere ilişkin maliyet verimliliğinde sürekli iyileştirme sağlamak,

• Depo için uzun vadeli vizyonu stratejik plan doğrultusunda ortaya koymak ve gelecekte ortaya çıkabilecek alan ihtiyacı ile müşteri ve hizmet gereksinimlerinin karşılanmasını sağlamak,
• Depoda istihdam edilen beşerî işgücü ve fiziki varlıkları korumak,
• Projelerin yönetilmesini ve yeni girişimlerin başlatılmasını sağlamak,
• Tedarikçilerle güçlü ilişkiler kurmak,
• Depo çevresi ile endüstriyel ilişkilerin geliştirilmesi ve yönetimini sağlamak.

Depolarda teknik performans kriterleri;

sipariş hatalarını,

toplama veya sevkiyat hata oranlarını,

sipariş işlem sürelerini ve

özel isteklerle siparişlerin yüzdesini içermektedir

Konsolidasyon (Consolidation): Konsolidasyon fonksiyonu, nihai varış noktasına sevk edilecek malları bir araya getirmek için depoların kullanımını ifade etmektedir (Berg, 2007).

Çapraz Sevkiyat (Cross Docking): Tedarikçilerden temin edilen ürünlerin bekletilmeden müşteri taleplerine uygun olarak ayrılması ve uzun süreli depolama yapılmaksızın sevkiyat araçlarına yüklenmesi işlemidir (Farahani, Rezapour ve Kardar, 2011).

Stoklama (Stockpiling): Stoklama depoların üretim sürecinden veya satın almalardan gelen ürünlerin saklanması amacıyla kullanımını ifade etmektedir.

Ön mal kabulünde, depoya ulaşan mallar araçlardan indirilmeden hemen önce kapı kaydı alınmaktadır. Böylece depoya gelen ürünlerin doğru işletme ya da depoya gelip gelmediği, irsaliye ve sipariş kayıtları üzerinden tespit edilir.

Depo içinde malların belirlenen yerlere koyulması yerleştirme olarak tanımlanmaktadır ve malların yerleştirilmesi sipariş toplama ile doğrudan ilişkilidir.

Radyo frekanslı tanıma sistemi, etrafında anten sarılı bir mikroçip ve bir okuyucudan oluşan otomatik tanıma sistemidir.

Operasyonel etkinlik: Bu gösterge siparişin alınmasından talebin gerçekleştirilmesine kadar geçen ortalama süreyi ifade etmektedir.

Söz konusu gösterge, depoya gelen ürünlerin belirlenen alanlara yerleştirilmesinde geçen taşıma süresini
ve maliyetini etkileyen depo yerleşim planlamasının etkinliğini ortaya koymaktadır.

Bu bağlamda oluşturulacak ürün kayıp endeksi hasar, büzülme, buharlaşma, elleçleme, hırsızlık, son kullanma tarihi, eskime vb. nedeniyle kaybedilen ürünlere ilişkin değerlendirme yapma olanağı vermektedir.

Depo güvenliği ve bakım endeksi: Ürünlerin depolanacağı alanların güvenliğinin ve ürünün gerektirdiği depolama koşullarının sağlanıp sağlanmadığının tespiti, varsa eksikliklerin giderilmesi depolama sürecinin verimliliğini artıracaktır (Vrat, 2014).