DEPOLAMA VE ENVANTER YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 2

Miktara bağlı iskonto modelinde, fiyatın değişken olması nedeniyle satın alma maliyetinin de toplam maliyet denklemine dahil edilmesi gerekmektedir. Cevap E'dir.

En genel tanımla “envanter”, müşteri taleplerini karşılamak üzere işletmeler tarafından sahip olunan
unsurların tamamıdır. Buna göre envanter; (1) işin normal akışı gereği satış amaçlı bulundurulan varlıklar, (2) üretim sürecinde satış amaçlı üretilen varlıklar ve (3) ürünlerin veya hizmetlerin satışa hazır hâle getirilmesi sürecinde kullanılmak üzere bulundurulan varlıkların toplamından meydana gelmektedir.

Doğru cevap E şıkkıdır.

Sürekli Envanter Sistemi (Sabit Sipariş Miktarı Sistemi)
Sabit sipariş miktarı sistemi olarak da adlandırılan Sürekli Envanter Sisteminde, envanterdeki bir stok kalemi belirli bir düzeye düştüğü anda ve hep aynı miktarda yeniden sipariş verilir.

Gözle Kontrol Yöntemi
Özellikle küçük işletmelerde, depo ve ambardan sorumlu kişiler tarafından uygulanan bir envanter kontrol yöntemidir. Bu yöntemde stoklar deneyimli bir personel tarafından sürekli gözlenmekte ve belirli bir düzeyin altına düşen stok kalemleri için sipariş verilmektedir.

Gözden geçirme periyodu, sipariş düzeyi ve sipariş miktarının belirlenmesinin kişisel yargıya dayanıyor olması yöntemin en belirgin sakıncasıdır.

Tek Kutu Yöntemi
Tek kutu yönteminde, kutu olarak nitelenen yer veya raflar periyodik olarak kontrol edilmekte ve doldurulmaktadır.

Stoksuzluğa düşme riski çok yüksek olan bu yöntem, gözle kontrol yöntemi gibi uygulanması kolay ve ucuz bir yöntemdir.

İki kutu yönteminde, sipariş miktarı kutu kapasitesi kadardır. Sipariş zamanı ise, kutunun boşaldığı andır. Asıl kutudaki stok bittiğinde sabit miktarda siparişin verildiği bu yöntem, sabit sipariş miktarı sisteminin bir uygulaması olarak ele alınmaktadır.

Barkod sistemleri temel olarak dört bileşenden oluşmaktadır. Bu bileşenler; barkod yazıcı, kod etiketi, kod okuyucu ve veri tabanıdır.

ABC Yöntemi
Envanter kontrolünde kullanılan temel yöntemlerden biri olan ABC (Always Better Control-Her Zaman En İyi Kontrol) yönteminin esasını, envanteri oluşturan stok kalemlerinin önem derecelerine göre bir sıraya konulması oluşturur.

• A grubu stok kalemleri: Toplam stok miktarının %15 – 20’sini, toplam stok değerinin %75 – 80’ini oluşturur.

ABC Yönteminin Faydaları
ABC yönteminin işletmelere sağladığı faydalar aşağıdaki gibi sıralanabilir (Mathur, 2010: 197):
• Envanterde bulunan ve önemli yatırım değerine sahip stok kalemleri üzerinde yakın
ve oldukça sıkı bir kontrol sağlar.
• Çalışma sermayesinin daha kârlı yatırım
alanlarında kullanılmasına olanak tanır.
• Envanter bulundurma (taşıma) maliyetlerini azaltır.
• Stok kalemlerinin önem derecesine göre sınıflandırılmasını sağlayarak az öneme sahip kalemlerin kontrolü için gereğinden fazla zaman ve kaynak kullanılmasını önler.
• Stok kalemlerinin önem derecesine göre yeterli emniyet stoku oluşturulmasını mümkün kılar.
• Yüksek stok devir hızı oranlarına ulaşılabilmesine imkân tanır.
• ABC yöntemi, envanter kontrolünün yanı sıra satış ve dağıtım, kalite kontrolü, malzeme tedariki ve üretim planlama sorunlarında da başarı ile uygulanabilmektedir.
Bazı işletmelerin envanterlerindeki stok kalemlerini üçten daha fazla sayıda grupta
topladığı veya A, B ve C gruplarının her biri içinde alt gruplar tanımladığı görülmektedir. Yöntemden beklenen faydaların elde edilebilmesi için her işletmenin, stok kalemlerinin özelliklerine uyan bir sınıflandırma yapması, miktar ve değer yüzdelerini de yine bu kritere göre saptaması gerekir.

Fire; üretim, satış ve dağıtım sürecinde kullanılan maddelerin çeşitli şekillerde (buharlaşma, tozlaşma vb.) fiilen yok olmasıdır.

İşletmelerde envanter kontrolünün amaçları aşağıdaki gibi sıralanabilir:
• Envanter yatırımlarını en aza indirmek.
• Üretimin aksamasını engelleyecek miktarda
hammadde ve yarı mamul stoku bulundurmak.
• Etkin bir stok kayıt sistemi kurarak envanter düzeylerinin istenilen sınırlar dahilinde
kalmasını sağlamak.
• Sipariş ve envanter bulundurma maliyetlerini en aza indirecek şekilde tedarik işlemlerini düzenleyerek işletmenin ekonomik
miktarlarda stok bulundurmasını sağlamak.
• Stok tükenmelerini belirli ve kabul edilebilir bir düzeyde tutarak müşteri beklentilerini karşılamak ve işletmenin rekabet gücünü
artırmak

“Envanter Kontrol Sistemleri”, stok işlemlerinin miktar ve zamanlamasını kontrol etmek içinü kullanılan, işletmenin envanter düzeyini denetleyen tasarımlardır.

Özellikle son yıllarda kullanımı yaygınlaşan barkod sistemleriyle stokların sürekli ve etkin bir şekilde izlenmesi mümkündür.

TZÜ felsefesinde yedi tür israf kaynağı vardır.

Aşırı üretimden kaynaklanan israf,
• Bekleme süresinden kaynaklanan israf,
• Nakliye faaliyetlerinden kaynaklanan israf,
• Gereksiz stok bulundurmaktan kaynaklanan israf,
• Üretim işlemi yöntemlerinden kaynaklanan
israf,
• Gereksiz hareketlerden kaynaklanan israf,
• Ürün kusurlarından kaynaklanan israf.

Envanter kontrolünde uygulanan belli başlı envanter kontrol
teknikleri; gözle kontrol yöntemi, tek kutu yöntemi, iki kutu yöntemi, barkod yöntemi ve ABC
yöntemi olarak sıralanabilir.

Envanter kontrolünde barkod sisteminin işletmeye sağlayacağı yararlar
aşağıdaki gibi sıralanabilir:

Elde edilen envanter bilgileri bilgisayar ortamında ilgili kişilere hızlı biçimde aktarılır.
• Sürekli bilgi sağladığı için periyodik envanter sayımına olan ihtiyacı azaltır.
• Mal kabulü, sipariş kayıtları, depolama ve sevkiyat işlerinin hızlı ve hatasız yapılmasını sağlar.
• Envantere ilişkin sipariş, sayım, kontrol ve benzeri maliyetlerde azalma sağlar.
• Son kullanma tarihi gelen envanter kalemleri için otomatik uyarılarda bulunarak bozulma, çürüme
gibi etkenler nedeniyle meydana gelen envanter kayıplarını azaltır

Envanter kontrolünden beklenen amaç malzeme gereksinimlerinin “istenilen
zamanda”, “istenilen miktarda”, “istenilen yerde”
ve “istenilen kalitede” karşılanmasını sağlamaktır.