DEPOLAMA VE ENVANTER YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 6

Görev karmaşıklığı ve talep öngörülemezliği ile depo performansı arasındaki ilişki yapısı şu şekilde açıklanabilir;
• Görev karmaşıklığı ne kadar yüksek olursa, depo yönetiminin o kadar taktik plan hazırlaması gerekmektedir. Bu durum ise depo süreçlerine ilişkin belirlenen planlarının genişlemesine yol açmaktadır.
• Görev karmaşıklığı artıkça, depo operasyonlarını planlamak ve optimize etmek için daha fazla ve daha karmaşık karar kuralları kullanılır. Diğer bir ifadeyle, görev karmaşıklığının artması ile birlikte depoda daha fazla karar kuralları alınır. Bu durum depo süreç ve operasyonlarında karmaşıklığa neden olur.
• Görev karmaşıklığı ne kadar yüksek olursa, kontrol sistemi o kadar karmaşıktır. Karmaşık kontrol süreçleri ise maliyetler ile süreç ve operasyonlarda harcanan zamanı artırmaktadır.
• Talep öngörülemezliği ne kadar yüksek olursa o kadar az taktik plan hazırlanır. Planlama eksikliği ise depo yönetimini ve buna bağlı olarak performansı olumsuz yönde etkiler.

Operasyonel etkinlik: Bu gösterge siparişin alınmasından talebin gerçekleştirilmesine kadar geçen ortalama süreyi ifade etmektedir. Operasyonel etkinlik talebin gerçekleştirilmesi için harcanan süre bazında saat, dakika vb. cinsinden ölçülebileceği gibi, gün sonunda bekleyen siparişlerin yüzdesi olarak da ölçülebilmektedir. Etkinlik ölçümünde kullanılacak gösterge "AKILLI–(SMART-specific, measurable, achievable, relevant, and time based)", diğer bir ifadeyle, spesifik, ölçülebilir, uygulanabilir, amaca hizmet eden ve zamana dayalı olmalıdır.

Bu bağlamda depo çeşitleri;

İşletme Fonksiyonlarına,

Mülkiyet Esasına,

Depolanan Ürün Özelliklerine,

Coğrafi Dağılıma ve

Korunma Esası ve Yapısına Göre Depolar başlıkları altında açıklanmıştır.

Kullanım amaçlarına ve gereksinimlerine göre depo çeşitleri temel olarak;

Klasik Depolar,

Dağıtım Merkezi,

Toplama Merkezi,

Aktarma Merkezi,

Sipariş İşleme Merkezi ve

Terminal Depoları olarak sıralanabilir.

“Dağıtım Merkezleri”, müşteri siparişlerine göre yoğun, hızlı ve kapsamlı sevkiyatlara elverişli olarak tasarlanmış büyük hacimli depolardır

“Terminal Depolar”

Çok sayıda üreticiye yüksek depolama standartları ile hizmet veren kapasitesi oldukça yüksek tesislerdir.

Aynı zamanda bu tür depoların sorunsuz altyapıları ve karayolu, demiryolu, havayolu gibi farklı ulaşım bağlantıları bulunmaktadır.

Depolanan Ürün Özelliklerine Göre Depolar

Dökme Ürün (Akışkan Ürün) Depoları,

Isı Kontrollü Depolar,

Parça Ürün Depoları,

Genel Eşya ve

Ev Malzemeleri Depoları türleri bulunmaktadır.

Mülkiyetine göre depolar kapsamında;

Özel Depo,

Genel Depo,

Anlaşmalı Depo ve

Lisanslı Depo türleri bulunmaktadır.

Genel Depolar; elleçleme, montajlama, yenidenpaketleme, kalite kontrol vb. depoculuk faaliyetlerikonusunda uzman kişi ya da kurumlar tarafından yönetilen ve ürünlerin belirli bir ücret karşılığı stoklandığı depolar olarak tanımlanabilir. Ürünlere ilişkin özelleştirilmiş hizmet sağlayana Genel Depolar, birden çok işletmeye hizmet verebilir.

Depo performansı, hem tedarik zincirinin hem de işletmenin başarısı için oldukça önemlidir.Depo performansını etkileyen;
Maliyetler,

yönetim tarzı,

şirket kültürü,

çalışan motivasyonu ve

depo düzeninin yanında görev karmaşıklığı ve

belirsizlik/talep öngörülemezliği

Depo yönetim sürecinin etkin ve verimli bir şekilde yürütülüp yürütülmediğini analiz edebilmek için operasyonel etkinlik, depo içi taşıma maliyetleri, ürün kayıp endeksi, depolama alanı kullanım endeksi, depo güvenliği ve bakım endeksi gibi belirli göstergeleri dikkatle takip etmelidir.

Depoların temel fonksiyonları; stoklama, ürün rotasyonu, ürün karıştırma, konsolidasyon, yığın bölme ve çapraz sevkiyat olarak sıralanabilir

Konsolidasyon (Consolidation): Konsolidasyon fonksiyonu, nihai varış noktasına sevk edilecek malları bir araya getirmek için depoların kullanımını ifade etmektedir (Berg, 2007).

Geleneksel olarak temel depo süreçleri mal kabulü, yerleştirme, sipariş toplama ve sevkiyat ile birlikte değerlendirilmektedir.

Günümüzde karmaşıklaşan lojistik altyapı ve ürün çeşitliliği sonucunda birçok farklı alt süreç ve operasyon yapılmaya başlanmıştır; mal kabulü, yerleştirme ve depolama, sipariş toplama, ayrıştırma ve paketleme, sevkiyat,
iade ve imha, ürün bakım ve onarımı, stok sayımı süreçleri ile bu süreçler içinde gerçekleştirilen depo operasyonları açıklanmıştır.

sipariş toplama süreci, ilgili birimlerden gelen talepler doğrultusunda belirli bir ürünün depolama alanından toplanmasını ifade etmektedir.

Diğer bir ifadeyle sipariş toplama süreci, belirlenen malların depo içinde yerleştirildikleri alanlardan hareketi olarak tanımlanabilir.

Bir ürünün hangi ülkede üretildiğini anlamada barkodun ilk üç sayısı belirleyici
olmaktadır. Türkiye’nin barkod içinde yeralan ülke kodu 868 ve 869 olarak belirlenmiştir. Yani bir ürünün barkodunun ilk üç hanesinde 868 ya da 869 sayısı yer alıyorsa, bu ürün “Türkiye’de üretilmiş” yani “Türk Malı”dır demektir

Bir ürünün hangi ülkede üretildiğini anlamada barkodun ilk üç sayısı belirleyici
olmaktadır. Türkiye’nin barkod içinde yer
alan ülke kodu 868 ve 869 olarak belirlenmiştir. Yani bir ürünün barkodunun ilk
üç hanesinde 868 ya da 869 sayısı yer alıyorsa, bu ürün “Türkiye’de üretilmiş” yani “Türk Malı”dır demektir

Depo yöneticilerinin iş tanımları ve üstlendikleri temel sorumluluklar şu şekilde sıralanabilir (Richards, 2011);
• Global iş stratejisinin mevcut ve uzun vadeli gereklilikleriyle uyumlu, ihtiyaçlara çabuk cevap veren ve düşük maliyetli bir depo sağlamak,
• Depo ekibinin liderliğinin yürütülmesini sağlamak,
• Deponun işletmenin ihtiyaç duyduğu hacim gereksinimlerini karşılayabilmesini sağlamak,
• Faaliyetlere ilişkin maliyet verimliliğinde sürekli iyileştirme sağlamak,

• Depo için uzun vadeli vizyonu stratejik plan doğrultusunda ortaya koymak ve gelecekte ortaya çıkabilecek alan ihtiyacı ile müşteri ve hizmet gereksinimlerinin karşılanmasını sağlamak,
• Depoda istihdam edilen beşerî işgücü ve fiziki varlıkları korumak,
• Projelerin yönetilmesini ve yeni girişimlerin başlatılmasını sağlamak,
• Tedarikçilerle güçlü ilişkiler kurmak,
• Depo çevresi ile endüstriyel ilişkilerin geliştirilmesi ve yönetimini sağlamak.

Depolarda teknik performans kriterleri;

sipariş hatalarını,

toplama veya sevkiyat hata oranlarını,

sipariş işlem sürelerini ve

özel isteklerle siparişlerin yüzdesini içermektedir

Depolar sadece ürünlerin stoklandığı alanlar değildir. Tedarik zinciri sürecine göre hammadde ya da yarı mamuller de depolarda saklanabilir. Ayrıca depolarda saklamanın yanında sahip olunan araç ve ekipmanlara bağlı olarak sipariş yönetimi, montaj, bakım ve onarım gibi faaliyetler de yürütülebilmektedir.