DENİZ TURİZMİ İŞLETMECİLİĞİ

Günübirlik gezi tekneciliği, teknede konaklama yapmayı gerektirmeyen, kara yoluyla ulaşılamayan koylardan faydalanma imkânı sunan, gün içerisinde yeme-içme gibi temel ihtiyaçların teknede karşılandığı ve ekonomik olarak ulaşılması daha olanaklı bir deniz turizmi hizmetidir

Halikarnas Balıkçısı olarak tanınan Cevat Şakir Kabaağaçlı’nın öncülüğünü yaptığı Mavi Yolculuk adı verilen geziler ise haftalık tekne turlarının ortaya çıkışına zemin hazırlamıştır.

Kültür ve Turizm Bakanlığının hazırlamış olduğu 4957 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu’nun deniz turizmi ile ilgili maddelerinde yapılması istenen değişiklik taslağı 01.08.2003 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu değişiklik ile ‘yat turizmi’ olan sektör adı ‘deniz turizmi’ olarak değiştirilmiş ve genişletilmiştir.

Türkiye’de tekne turlarının gelişmesinde kıyı jeomorfolojisi önemli bir rol oynamaktadır. Türkiye kıyılarında jeomorfolojik bakımdan yat turizmine en uygun kıyılar Ege Denizi’nin güneyinde ve Batı Akdeniz’de yer almaktadır

Yolcu, ticari olarak kullanılan bir deniz turizmi aracında, gemi adamı ve görevli diğer personel ile sahibi, işletmecisi veya bunların temsilcileri dışında gezi, eğlence ve spor hizmetlerini belli bir ücret karşılığında alan kişilerdir.

li dışında gezi, spor, eğlence amacıyla yatta bulunan kişilerdir.

Yönetmelik’e göre günübirlik gezi teknelerinin aşağıda belirtilen nitelikleri taşıması gerekmektedir:

a. Yolcu kapasitesi ile uyumlu yemek masası ve oturma grubu

b. Güneşlenme grupları

c. Genel kullanım alanlarından tecrit edilmiş mutfakta; bulaşık yıkama ve hazırlık yerleri, ocak ve/veya fırın, buzdolabı veya buz kutusu, gerekli emniyet ve havalandırma tedbirleri alınmış tüp veya tercihen elektrikli ısıtıcılar

ç. En az bir soyunma kabini. Kamarası olan tek- nelerde kamara soyunma kabini yerine geçer.

d. Bay-bayan ayrımı yapılmak koşuluyla 1-50 kişi arası en az iki adet, 51-100 kişi arası en az üç adet, 101-300 kişi arası en az dört adet, 301 kişi ve üzeri için en az altı adet tuvalet

e. Teknik normlara uygun olarak aydınlatma ve gece yapılan gezilerde teknelerin aydınlatılması, gece güvenliğinin sağlanması

f. Yangın söndürme tüpleri veya sistemi

g. Yolcuların görebileceği yerlere asılan can güvenliğiyle ilgili uyarı levhaları

ğ. Çöp kutuları

h. Temiz ve pis su tankları

Turizm işletmesi belgesi, Deniz Turizmi Yönetmeliği’nde nitelikleri belirtilen deniz turizmi tesisleri ve deniz turizmi araçları işletmelerine işletme aşamasında verilen belgedir

Halikarnas Balıkçısı olarak bilinen Cevat Şakir Kabaağaçlı, 1944 yılında aldığı “Yatağan” adlı yelkenli teknesiyle Bodrumlu ahtapot avcısı Paluko’yu da yanına alarak Bodrum ve Gökova kıyılarını dolaşı

Günübirlik yapılan seyahatler ve üç günün altında olan konaklamalı seyahatler mavi yolculuk tanımının altında yer almamaktadır. Mavi yolculukta genel olarak seyahatler bir hafta sürmektedir.

Türkiye kıyılarında jeomorfolojik bakımdan yat turizmine en uygun kıyılar Ege Denizi’nin güneyinde ve Batı Akdeniz’de yer almaktadır. Doğru cevap B'dir.

Üç tarafı denizlerle çevrili olan Türkiye’nin adalar dâhil sahip olduğu 8333 km’lik kıyı şeridinin %18.77’si Karadeniz’de, %13.56’sı Marmara Denizi’nde, %29.64’ü Ege Denizi’nde ve %19.94’ü Akdeniz’de bulunmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Ticari yatlarda yolcu sayısı en fazla 36 kişidir. Doğru cevap D'dir.

Günübirlik gezi tekneleri için deniz turizmi aracı işletme belgesi başvurularında İl Kültür ve Turizm Müdürlüğünce istenen belgeler şunlardır:
1. Başvuru dilekçesi
2. İmza sirküleri
3. Kayıt ve tescil belgesi (Deniz Tonilato Belgesi veya Gemi Sicil Tasdiknamesi veya
Bağlama Kütüğü Ruhsatnamesi)
4. Sigorta Poliçesi (Müşteri Kapasitesi ile
Uyumlu Olacak Şekilde 3. Şahıs Mali Mesuliyet Sigortası)
5. Kira sözleşmesi
6. Denize elverişlilik belgesi                                                                                                                                                  7. Deniz Ticaret Odası Kayıt Belgesi veya (esnaf ise) Esnaf Odası Kayıt Belgesi
8. Teminat mektubu veya bloke makbuzu
9. Vergi Levhası (örneği)
10. Günübirlik Gezi Teknesi Taahhütnamesi

Doğru cevap D'dir.

İl Kültür ve Turizm Müdürlükleri ayrıca günübirlik deniz turizmi işletme belgeli teknelerde uygulanacak talimatları Valilik oluruyla belirlemektedir. Hazırlanan talimatlarla günübirlik gezi teknelerinin hizmet kalitesinin arttırılarak, deniz turizminin geliştirilmesi ve bu sektörün turizmden daha fazla pay elde etmesinin sağlanması hedeflenmektedir. Aşağıda örnek olarak İzmir ili ve ilçelerinde günübirlik deniz turizmi yapan belgeli teknelerden uygulanması istenen kurallar yer almaktadır. Talimat, 13’ü genel nitelikler, dokuzu tefriş sağlık ve hijyen, yedisi çalışanlara ilişkin, beşi yemek servisi, beşi genel kurallar olmak üzere toplam 39 maddeden oluşmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Halikarnas Balıkçısı’nın davetiyle ilk kez 1957 yılında Mavi Yolculuğa katılan ve müdavimi olan Azra Erhat yaşanan bu hızlı değişimi çok daha erken bir tarihte 1978 yılında kaleme almıştır. Doğru cevap B'dir.

Türkiye’de yurt dışı çıkışlı ilk yat turizmi faaliyetlerinin ise Ege Denizi kıyılarında Yunanistan’dan gelen turistleri taşıyan tekneler ile 1960-1965 yıllarında başladığı belirtilmektedir. Doğru cevap A'dır.

Her gulette artık standart hâle gelmiş bazı özellikler şunlardır:
a. Her kamarada banyo ve tuvalet,
b. Kabinler arası ses ve ısı yalıtımı,
c. Her kabinde ve kapalı yemek salonunda klima,
d. Aynı anda herkesi ağırlayabilecek bir kapalı
salon ve açık havada yemek yenebilir bir yer,
e. Ses ve görüntü sistemleri,                                                                                                                                                f. Konukların tamamını ağırlayacak kapasitede bir kuzine (gemi mutfağı) 

Doğru cevap E'dir.

Geleneksel Türk guletleri aslında yuvarlak ve ayna kıç/keç olmak üzere iki tiptedir. Doğru cevap B'dir.

Deniz Ticaret Odası Bodrum Şubesinin yaptığı bir çalışmaya Edremit Körfezi ile Antalya Phaselis arasında yatçılığa uygun toplam 239 koy bulunurken, 2013 yılı itibarıyla 41 adet koy geri dönüşümsüz bir şekilde tahrip olmuş, 104 tanesi Millî Park kapsamında koruma altına alınmış, 94 adedi ise yoğun yapılaşma ve çevre baskısı ile korumasız bir şekilde tahribat altında bulunmaktadır. Doğru cevap C'dir.