Gemicilik ve Kruvaziyer Turizmi İşletmeciliği

Çalışan personelin avro ve dolar olarak aldığı ücretlerin tatmin edici (özellikle bahşişler) olması ve dünyanın değişik destinasyonlarını çalışarak gezme imkânı sağlaması,  gemi içi sosyal ortam ve farklı kültürlerden insanları tanıma imkânı vermesi kruvaziyer turizminin çalışanlar açısından rağbet görmesine sebep olmuştur.

Deniz turizmi; marina işletmeciliği, su altı ve su üstü turizmi, su altı arkeolojisi, deniz müzeciliği, haftalık ve günlük yat seyahati, kruvaziyer turizmi gibi etkinlik ve faaliyetlerden oluşmaktadır.

Kruvaziyer kavramı farklı tanımlarla ele alınabilir. En basit kavramıyla kruvaziyer butik ve/veya büyük lüks gemi niş turizmi olarak ifade edilebilir. Kruvaziyer; deniz yoluyla insan ve beraberindeki eşyaların taşımacılığının gemi niş turizmine dönüşmüş hâlidir. Hava yolu taşımacılığının olmadığı ve yaygınlaşmadığı yıllarda başta Avrupa, Uzak Doğu, Avustralya, Batı Akdeniz, Kuzey Afrika ve Amerika destinasyonları arasında olmak üzere; turizm faaliyetinin dışında sadece insanların ve eşyalarının deniz yoluyla taşınmasına yönelik olarak gerçekleştirilmiş yolcu taşımacılığı sonradan yerini butik otel ve tatil köyü konforunun yanı sıra kültür turu seyahati faaliyetlerini de içine alan kruvaziyer turizmine bırakmıştır. Yolcu kavramı kruvaziyer turist, taşımacılık kavramı seyahat olarak değişmiş, daha önceden yolcu gemileri yük gemilerinin yanaştığı liman ve rıhtımlara yanaşırken, kruvaziyer gemileri için özel limanlar inşa edilmiş ilave olarak turistlerin hizmet alabileceği tesislerle donatılmıştır. Yolcuların beraberindeki araç ve eşyalarının taşımacılığı
faaliyeti ise yerini feribot taşımacılığına bırakmıştır.

 “cruise” turları  nehir ve koylarda gerçekleştirilen turlar şeklinde tanımlanabilir. Avrupa ülkelerine bakıldığında başta Amsterdam olmak üzere nehirler üzerinde ve koylar arasında günlük ve haftalık olarak küçük tekne ve yatlarla gerçekleştirilen turlar da ‘cruise’ olarak ifade edilmektedir. Bunun en güzel örneği Türkiye’de yer almaktadır. Mavi yolculuk olarak adlandırılan, farklı koyları ve destinasyonları gezme imkânı sunan ve haftalık olarak gerçekleştirilen bu seyahatler de mavi kruvaziyer seyahatidir

 Kruvaziyer gemilerinde işletmeden işletmeye farklılık göstermek üzere genellikle dört departman bulunmaktadır. Bunlar otel departmanı, gemicilik departmanı, kara seyahat organizasyonu departmanı ve sağlık departmanıdır. 

Otel bölümünün eğlence kısmı; animatörler, dansçılar, operetler, tiyatro oyuncuları, sanatçılar, ressamlar, gemi fotoğrafçısı, yüzme ve fitness eğitmenleri, botanik bahçe bakıcıları, golf simülatörleri, tırmanma duvarları görevlilerinden oluşur.

Kruvaziyer gemilerinde çalışmak için en önemli koşul iyi ve akıcı düzeyde İngilizce bilgisine sahip olmaktır. Hatta bazı kruvaziyer işletmeleri tarafından Avrupa dillerinden ikinci yabancı dil bilgisi önbüro, kruvaziyer müşteri ilişkileri, kara tur ofisi gibi bazı departmanlar için istenen koşullar arasında yer almaktadır. Genelde talep edilen ikinci diller:  İtalyanca, Almanca, Fransızca, İspanyolca, Rusça gibidir. Ayrıca kruvaziyer gemisinde çalışmak için aşağıdaki belgelerin olması gereklidir:
• Pasaport
• Gemiadamı cüzdanı
• STCW Belgeleri
- Denizde kişisel can kurtarma teknikleri
- Temel ilk yardım
- Yangın önleme ve yangınla mücadele
- Personel güvenliği ve sosyal sorumluluk
- Can kurtarma araçlarını kullanma
• Panama Medical Certificate
• Panama Medical Examination
• HACCP sertifikası (Bar ve mutfak departmanları için alınması zorunludur).

Kruvaziyer gemilerinin en temel özelliği kruvaziyer turistlere dinlenme, eğlence, yeme, içme ve hoşça vakit geçirme imkânının sunulmasıdır. Özellikle okyanus geçişi, Antarktika, Atlantik geçişi gibi liman uğramaksızın yapılan seyir boyunca turistlerin eğlendirilmesi son derece önemlidir. Bu bakımdan bir kruvaziyer gemisinde en önemli departman otel departmanıdır. Bu departmana bağlı olarak çalışan yiyecek, içecek ve eğlence departmanının sunduğu kaliteli hizmet üst düzey müşteri memnuniyetinin arttırılmasında son derece önemlidir. Eğlence departmanı içerisinde gece ve gündüz sunulan animasyon gösterileri, çocuk kulübü, havuz oyunları ve günlük diğer eğlenceler yer alır. Yiyecek ve içecek departmanı işletmeden işletmeye değişmekle beraber farklı türden mutfaklar sunulmaktadır. Bunlardan İtalyan, Fransız, Meksika, Uzak Doğu ve Türk mutfağı en önemli mutfaklardan bazılarıdır. Örneğin gemide eğer Türk kruvaziyer turistler varsa bazı işletmelerin sabah kahvaltısında mutlaka beyaz peynir, zeytin ve demleme çay yer alır. Hatta bazı işletmeler simit, poğaça alternatiflerini de sunulabilir

Güverte bölümü;
• Gemi kaptanı (Süvari) (Master, Captain)
Gemi kaptanı geminin otel de dâhil olmak üzere tüm bölümlerinin üstünde olan kişidir. Gemi içerisinde çalışan   personel gemi kaptanına eğer erkekse “sir/master/captain”, kadınsa “madam/master/captain” şeklinde hitap ederler. Gemi kaptanına kesinlikle ismi ile hitap edilmez. Herhangi bir tehlike durumunda turistler da dahil olmak üzere tüm personel için filikalara binerek gemiden ayrılma yani gemiyi terk emri sadece gemi kaptanı tarafından verilir.

Diğer güverte personeli ise şöyledir:

• 2. kaptan (Chief Officer, Chief Mate)
• 3. kaptan (Second Officer, Second Mate)
• 4. kaptan (Third Officer, Third Mate)
• Güverte lostromosu (Boatswain)
• Ustagemici (Able to seaman)
• Gemici (Ordinary seaman)

Makine bölümü ise;
• Baş Mühendis (Çarkçıbaşı) (Chief Engineer)
Geminin çarkçıbaşısı makine bölümünün yöneticisidir ve kaptana bağlı olarak çalışır.
• 2. mühendis (Second Engineer)
• 3. mühendis (Third Engineer)
• 4. mühendis (Fourth Engineer)
• Elektrik zabiti (Electrician)
• Makine lostromosu (Donkeyman)
• Yağcılardan (Oiler) oluşur.

B Tipi Kruvaziyer limanlarında bulunması gereken tesisler şunlardır:

a. Deniz turizmi tesislerine emniyetli ve kontrollü giriş sistemi
b. Ön büro ve yönetim ünitesi
c. Dinlenme ihtiyaçlarının karşılandığı bir salon
ç. Yeme, içme ünitesi
d. Kadın ve erkekler için yeterli sayıda duş ve tuvalet
e. Gümrüklü veya gümrüksüz satış ünitesi.
f. İlk yardım malzeme ve gereçleri bulunan dolap
g. Deniz turizmi tesisi ve deniz turizmi araçlarında çalışan personel için yeme, içme, duş, tuvalet ve dinlenme yeri
ğ. Akaryakıt ikmal imkânı veren sistem veya  ünite
h. Deniz araçları için emanet ve malzeme depoları
ı. Spor tesisleri
i. Limana emniyetli giriş ve çıkışları sağlayan  ve kılavuzluk hizmeti verebilen palamar botu.
j. Denizden yangına ilk müdahaleyi yapabilen yangın söndürme botu veya yangın söndürme sistemi
k. Bakanlar Kurulu kararı ile deniz hudut kapısı olarak belirlenen deniz turizmi tesislerinde, hudut giriş ve çıkış işlemlerini yapmaya yetkili kamu birimleri için kamu icra binası

Kruvaziyer gemilerinde kamaralar,

a. Balkonlu kamaralar

b. Yuvarlak lumbuzlu kamaralar

c. Dikdörtgen lumbuzlu kamaralar

d. Lumbuzu olmayan kamaralar

e. Sancak ve iskeleye bakan kamaralar

f. Geminin pupasına bakan kamaralar

En önemli destinasyonlar;

- Akdeniz Çanağı (İtalya, İspanya, Yunanistan, Fransa, Hırvatistan ve Türkiye)
- Atlantik kıyısı Avrupa ve Kuzey Avrupa (Portekiz, Hollanda, Almanya, Belçika, Norveç, Finlandiya,
Danimarka, Birleşik Krallık)
(Bunlardan Norveç ve Norveç fiyortları başta olmak üzere İskandinav ülkeleri ve son yıllarda Kuzey ışıklarını görmek üzere Kuzey Denizi’ne gerçekleştirilen turların pazar payı her geçen gün artmaktadır. Özellikle Norveç fiyortlarında kruvaziyer gemilerinde gerçekleştirilen özel sektörlere ait birçok toplantı ve eğitimler ile akademik kongre,  sempozyum ve konferansların sayısının daha da artacağı tahmin edilmektedir.)
- Karayipler bölgesidir. 

En önemli destinasyonlara ilave olarak: Yeni Zelanda, Avustralya; Uzak Doğu rotaları: Hong Kong, Hindistan, Filipinler, Çin, Japonya, Güney Pasifik Adaları, Endonezya, Malezya, Singapur, Tayvan, Tayland ve Vietnam; Amerika Birleşik Devletleri: Havai, Miami, Philedelphia, Bahamalar, Alaska, Meksika, Venezuela, Panama, Kanada (Özellikle Vancouver ve New Brunswick, Montreal, Toronto), fiyatı yüksek olmasına rağmen son yıllarda tercih edilen Antarktika gibi destinasyonlar sayılabilir. 

Turist sayısı bakımından ilk dört ülke; Amerika Birleşik Devletleri, Çin, Almanya, Birleşik Krallık'tır.

Bu sebepler;

- gidilen destinasyonların ismi ve özellikleri

- Yaşanan tatil tecrübesi

- Geminin özellikleri

- Tatilin maliyeti

- Kolaylık sağlanması şeklinde sıralanabilir.

Öncelik sırasına alınan ilk dört destinasyon, Karayipler, Akdeniz, Akdeniz Dışındaki Diğer Avrupa Ülkeleri, Asya'dır.

Karayipler'in en çok tercih edilmesinin sebepleri, bölgenin doğal güzelliği, masmavi denizi, halkının hizmet anlayışı ve misafirperverliğidir.

Kruvaziyer gemiler yaz aylarında Ege, Akdeniz, Batı ve Kuzey Avrupa, Adriyatik, Baltık, Karadeniz, Barselona, Atina, İstanbul, Cenova, Livorno, Roma, Bari, Selanik, Malta, Lizbon, Monte Carlo, Nice, Marsilya, Milano, Katakalo, İstanbul, Kuşadası, İzmir, Antalya, Alanya, Çeşme, Marmaris, Bodrum, Venedik, Dubrovnik, Antwerp, Amsterdam destinasyonlarında seyrederler

A tipi kruvaziyer limanları, B tipi kruvaziyer limanındaki tesislere ek olarak bünyesinde aşağıdaki tesisleri de bulundurması gerekmektedir: 
1. Aynı zamanda dört adet kruvaziyer geminin yanaşabileceği, aynı anda birden fazla kruvaziyer geminin yolcularını indirebileceği güvenli fonksiyonel yolcu indirme yerleri
2. Birden fazla gemi yolcusunun hizmet alacağı, giriş ve çıkışın ayrı ayrı yapılacağı iki adet terminal binası
3. İşletme ve yönetim birimleri
4. Yolcu nakliyesi için körük sistemleri
5. Valiz nakliye alanı, yükleme ve boşaltma sistemi
6. Turizm seyahat acenteleri ve tur operatörleri işletme ofisleri
7. Konferans ve toplantı salonu
8. Eğlence mekânları
9. VIP hizmeti salonu
10. Yeme, içme tesisleri
11. Helikopter pisti
12. Revir