DENİZ TURİZMİ İŞLETMECİLİĞİ - Deneme Sınavı - 1

Günümüzde yat; savaş, ticaret ve ulaşım amacı gütmeyen, gezi ve spor için kullanılan yelkenli ve motorlu teknelere verilen genel bir addır.

Hollanda’da ortaya çıkan yat kavramı köklü denizcilik kültürüne sahip İngiltere tarafından yaygınlaştırılmıştır. Yat kavramının orijinine baktığımızda, XVII. yüzyılda korsanların hızlı tekneleri ile mücadele edecek daha hızlı tekneleri Hollandalıların bunlara avcı anlamına gelen “YAGHT” ve gemi anlamına gelen “CHIFT” kelimelerinin birleşmesi ile oluşan ve kısaca “avcı yelkenlisi” anlamında “YACHT” adını verdikleri görülmektedir. Hollandalıların İngiltere kralı 2. Charles’a
bu yatlardan bir tane hediye etmeleri sonucu yatlar İngiltere’ye, oradan da bütün dünyaya yayılmıştır.

Ülkenin bayrak devleti sicil limanının bulunduğu ülkenin bayrağıdır. Bu bayrak donatıldığı bayrak olarak ifade edilmektedir.

Türkiye’de Amatör denizci belgeleri ile özel yatlarını Teknelerin Donatımı, Kaydı ve Belgelendirilmesi ile Özel Tekneleri Kullanacak Kişilerin Yeterlikleri Hakkında Yönetmeliğe göre 25 metreye kadar kullanma izni verilmiştir.

Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün de teşvikiyle 8 Nisan 1935 tarihinde, gerçek anlamda ilk Türk yelken kulübü, Moda Deniz Kulübü kurulmuştur.

1957 yılında Yelken branşı Su Sporları Federasyonu’ndan ayrılarak 25 Mayıs 1957’de Türkiye Yelken Federasyonu resmen kurulmuştur.

Türkiye’de deniz turizmi alanındaki düzenlemeler ilk defa 1982 yılında yayımlanan 2634 Sayılı Turizmi Teşvik Kanunu’nun yürürlüğe girmesi ile
yasallık kazanmış olup, yat limanı yatırım ve işletmeciliği ve buna ilişkin düzenlemeler ise bu kanuna bağlı olarak yayımlanan bir yönetmelik ile yapılmıştır.

Deniz Turizmi Yönetmeliğine göre deniz turizmi işletme belgesi yat işletmelerine zorunlu hâle gelmiştir. Yat işletme belgesi Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından ticari yatlara verilmektedir.

Türk Uluslararası Gemi Sicili Yönetmeliği’nde yapılan yat tanımlaması da benzer şekildedir. Bu yönetmeliğe göre yat; yat tipinde inşa edilmiş, gezi ve spor amacıyla yararlanılan, taşıyacakları yatçı sayısı otuz altıyı geçmeyen, yük ve yolcu gemisi niteliğinde olmayan, turizm şirketi envanterinde kayıtlı ve tonilato belgelerinde “ticari yat” olarak belirtilen deniz araçlarını ifade etmektedir.

Mavi yolculuk geleneksel guletlerimizle yapılan Güney Ege ve Batı Akdeniz’e
özgü genellikle bir hafta süreli deniz yolculuklarıdır.

Doğal güzellikleri ile deniz turizmi cenneti olan Türkiye’de denize kıyısı olan 28 il bulunmakta ve bu iller deniz turizminde etkinlik göstermektedir.

Deniz turizmi tesisleri: Turizm yatırımı kapsamında bulunan ya da turizm işletmesi faaliyetinin yapıldığı, özellikle deniz turizmi araçlarına güvenli bağlama, karaya çekme, bakım, onarım hizmetleri, bu araçlarla gelen yolculara yeme, içme, dinlenme, eğlence, konaklama gibi hizmetlerden birkaçını ya da tamamını sunan kruvaziyer gemi limanı, yat limanı, çekek yeri, rıhtım ve iskele gibi turizm tesislerini kapsamaktadır (Resmî Gazete, 2009). Deniz turizmi araçları ise deniz turizmi hizmetinde gezi, spor ve eğlence amaçlı, denize elverişlilik belgesine sahip, gerçek ve tüzel kişilere ait özel ve ticari yatları, kruvaziyer gemileri, günübirlik gezi teknelerini, yüzer otel, yüzer lokanta, su üstünde ya da su altında hareket etme kabiliyetine sahip araçlar ile diğer deniz turizmi araçlarını ifade etmektedir (Resmî Gazete, 2009).

Yat gezisi, tekne gezisi, kruvaziyer gezileri deniz temelli aktivitelerdendir.

Deniz turizm sektörünün ikincil hizmetleri arasında; dalış, sörf yapmak, rafting, kürek sporu, balık tutma, ada turizmi, deniz feneri turizmi gibi hizmetler bulunmaktadır.

Buhar gücüyle çalışan ilk gemi 1807 tarihinde Rober Fulton tarafından inşa edilmiştir.

MÖ 4000’li yıllarda Mısır’da başladığı düşünülen yelkenli teknelerle seyahat, daha sonraları Çinliler, Vikingler, Araplar ve Polinezyalılar tarafından keşif, ticaret, ulaşım ve savaş gibi amaçlarla gerçekleştirilmiştir.

IFAW’a (2009) göre balina gözlemciliğinde hem katılımcı sayısı hem de yapılan harcama açısından lider destinasyon Kuzey Amerika’dır.

Akdeniz kıyısındaki ilk kıyı destinasyonu yerleşmesi ise Fransa’da Côte d’Azur (Fransız Rivierası) bölgesinde ortaya çıkmıştır.

Türkiye Seyyahin Cemiyeti, 1923 yılında Türkiye Cumhuriyeti ile aynı yılda Raşit Saffet Atabinen ve bir grup aydın tarafından kurulmuş olup turizm alanında faaliyet gösteren ilk örgüt olma özelliğini taşımaktadır.

Türkiye’de 1960 yılını izleyen dönem “planlı dönem” olarak adlandırılır. Planlı dönem, 1950-1960 döneminin plansız kalkınma anlayışına tepki olarak geliştirilmiş ve uygulamaya konmuştur.