DAVRANIŞ VE ÖĞRENME SORUNU OLAN ÇOCUKLARIN EĞİTİMİ

İşlevsel akademik becerielrin öğretiminde kullanılan yöntemler;

Eş zamanlı ipucuyla öğretim, ipucu ve dönüt verme süreçlerine örnektir

Uyumsal beceriler gelişimsel becerilerdir; dolayısıyla, okul öncesi yıllarda aşama aşama öğrenilirler. Burada öğreticilerin bilmeleri gereken normal gelişim gösteren çocukların hangi becerileri hangi sırayla ve nasıl gerçekleştirdikleridir.

Uyumsal beceriler en etkili şekilde, gerçek ortamlarda ve doğal zamanlarda öğretilebilirler. Okul öncesi personeli ve çocuğun ailesi işbirliği yaparak hangi becerinin ne zaman ve nasıl öğretilmesi gerektiği konusunda birlikte hareket etmelidirler. Tuvalet becerisi de en iyi, çocuğun gerçekten tuvalet gereksinimi olduğunda öğretilebilir.

Öz-bakım becerilerinin öğretiminde sosyal olarak geçerli ve öğrencinin yaşına ve kültürüne uygun programlar kullanılmalıdır. Öğretilmek üzere seçilen beceriler ve beceri öğretim programları (a) öğrenci ve öğrencinin bakımından sorumlu olan kişiler, öğrencinin akranları ve çevresindeki toplum için kabul edilebilir olmalı, (b) akranları tarafından da benzer şekilde gerçekleştiriliyor olmalı ve (c) öğrenci ve ailesinin kültürel ve dini inançlarına uygun özelliklerde olmalıdır.

Öz-bakım becerilerinin öğretiminde değerlendirme yapılmalı ve sonuçları dikkate alınmalıdır. Yapılan değerlendirmeler öğrencinin (a) neleri yapabildiğini, (b) hangi becerileri hiç yapamadığını ya da tam yapamadığını, (c) gerçekleştiremediği becerilerin şu andaki ya da gelecekteki ortamlar için bir öncelik oluşturup oluşturmadığını, (d) beceri ve rutinlerin gerçekleştirilmesi sırasında nasıl işe katıldığını, (e) beceriyi akıcı bir şekilde gerçekleştirip gerçekleştiremediğini ve (f) öğrendiği beceriyi başka ortamlarda da gerçekleştirip gerçekleştiremediğini ortaya koymalıdır.

Çatalla yemek yeme becerisinin beceri analizi şu şekildedir:

I- Elini çatala doğru uzatır.

II-Çatalı tutar.

V-Çatalı tabaktaki keke uzatır.

VI-Çatalı keke batırır.

III-Çatalı ağzına doğru götürür.

VIII-Çataldan keki ağzına alır.

IV-Çatalı masaya koyar.

VII-Ağzındaki keki çiğneyerek yutar.

Tuvalet becerilerinin öğretilebilmesi için gerekli önkoşul beceriler: Tuvalet becerilerinin öğretilebilmesi için sahip olunması gereken bazı önkoşul beceriler bulunmaktadır. Bu önkoşul beceriler; (a) çiş ya da kaka yapmada bir düzenlilik olması, (b) günde bir-iki saatlik kuru zamanlar olması ve (c) takvim yaşının iki ve üzeri olması, (d) çocuğun tuvalet gereksinimi içinde olduğunu anlamasıdır. Çamaşırını ayak bileklerine kadar indirmesi tuvalet becerilerinin tam olarak yerine getirilmesini sağlamaktadır.

İşlevsel akademik beceriler, okul öncesi dönemde öğrenilen ve günlük yaşam etkinliklerini yerine getirirken ömür boyu kullanılan becerilerdir.

Sabit bekleme süreli öğretim kısaca şöyle gerçekleştirilir. Öğretmen, aracı gösterir (örneğin, biri çok diğeri az ataçtan oluşan iki grup), sorusunu sorar (örneğin, “Bunlardan hangisi çok olan?”) doğru cevabı vermek için önceden belirlediği sabit bir süre (örneğin, dört saniye) bekler ve sonrasında doğru cevabı (örneğin, “çok olanlar burada”) verir. Öğrenci bu bekleme sırasında doğru yanıt verirse, öğrenci önceden belirlendiği şekilde pekiştirilir (örneğin, bonibon vererek ya da “bravo” diyerek). Öğrenci bu bekleme süresinde yanlış yanıt verecek olursa, yanıt görmezden gelinerek başa dönülebilir ve sunu tekrarlanabilir ya da öğrencinin yanlış yanıtı düzeltilebilir.

Uyumsal davranışlar çocuğun yaşına ve ailenin içinde bulunduğu kültürün beklentilerine bağlı olarak çocukta gelişmesi beklenen yeterliliklerdir. Doğru cevap "A" seçeneğidir.

Okuma-yazma becerileri akademik becerilerdendir. Doğru cevap "B" seçeneğidir.

Uyumsal davranışlar erken çocukluk döneminden itibaren aşama aşama (örneğin, önce giyinmeye yardımcı olma, sonrasında bir parçayı giyme gibi) öğretilmelidir. Doğru cevap "C" seçeneğidir.

Tuvalet becerisi öğretiminin yapılabilmesinin önkoşulu çocuğun içsel uyaranın (idrar kesesinin dolu olması) farkında olmasıdır. Doğru cevap "D" seçeneğidir.

Ailelerin yemek yeme becerilerinin öğretimi göz önüne alındığında sıklıkla yaptıkları hata, çocukların etrafı kirletmemeleri için bağımsız yeme fırsatı verilmemesidir. Doğru cevap "B" seçeneğidir.

Giyinme soyunma becerileri öğretilirken öncelikle yoğun düzeyde ipucu kullanılmakta, çocuk beceriyi öğrenmeye başladıkça ipucu geri çekilmektedir. Doğru cevap "D" seçeneğidir.

ileri düzerecede zihinsel yetersiliği olan bireylerde okuma-yazma veya diğer becerileri öğretmeye çalışmak ciddi bir zaman gerektirebilir. Ancak bunun yerine ritmik sayma, nesne sayma gibi becerileri öğretmek daha işlevsel olabilir. <<Doğru cevap "C" seçeneğidir.

Hedeflenmeyen bilgi öğretimi, öğretim sırasında öğrenciye hedeflenen bilgiyle hedeflenmeyen bilginin birada öğretilmesidir. Doğru cevap "E" seçeneğidir.

Gözleyerek öğrenme bireyin bir başkasının davranışlarını izleyerek kendisininde izlediği davranışları öğretime gerek kalmadan sergilemesidir. Doğru cevap "A" seçeneğidir.

Kısmi katılım, gerek materyallerde gerekse ortamda öğrenci yetersizliğini en aza indirmeyi sağlayacak uyarlamalar gerçekleştirilerek, öğrencinin sınırlı da olsa bir beceriyi gerçekleştirmek üzere, katılımı anlamına gelmektedir. Doğru cevap "C" seçeneğidir.