DAVRANIŞ BİLİMLERİNE GİRİŞ

Koşullu ödül

Ivan Pavlov

Objektif yöntemle ölçülebilen yaklaşım

Pekiştireçler birincil ve ikincil olmak üzere çeşitlenir. Birincil pekiştireçler, hayatı sürdürmek için gerekli olan pekiştireçlerdir. Yiyecek, su gibi pekiştireçler bu gruptandır. İkincil pekiştireçler ise hayatı devam ettirmek için gerekli değildir ama davranışın devamı için gereklidir. Bunlar tüketilebilir pekiştireçler (çikolata), sosyal pekiştireçler (gülümseme), etkinlik türü pekiştireçler (bisiklete binme), değiştirilebilir pekiştireçler ve somut pekiştireçlerdir (oyuncak araba). Doğru cevap B'dir.

Kısa süreli bellekte hiçbir işleme tabii olmayan bilgi 30 saniyeyi geçince unutulabilir.  Doğru cevap C'dir.

Sosyal bilişsel öğrenme kurama göre sadece davranışlar değil duygularda gözlemleyerek öğrenilmektedir. Piknik sırasında masaya gelen arıdan korkarak ağlayan abla, onu gözlemleyen kardeşinde arının korkulacak bir hayvan olduğu kanaatinin oluşmasına neden olması bu kurama göre öğrenmeyi etkileyen dolaylı duygusallık kavramı ile açıklanabilir.  Doğru cevap B'dir.

Sabit oranlı pekiştirme, belli orandaki davranış pekiştirilir. Ali evde doğru yaptığı her beş toplama işleminden sonra bir yıldız kazanması sabit oranlı pekiştireç kullanımını içermektedir. Doğru cevap D'dir.

Çocuk ödevini yaparsa sevdiği çikolatadan yemesine izin verilmesi premack ilkesi (büyükanne kuralı) uygulamasıdır. Bu uygulama olumlu davranışı güçlendirmek, sıklığını artırmak için yapılan farklı türde bir olumlu pekiştirme yöntemidir. Diğer uygulamalar ise ceza uygulamasıdır. Doğru cevap E'dir.

Klasik koşullanmanın koşulsuz (doğal) uyarıcı, koşulsuz (doğal) tepki, nötr uyarıcı, koşullu uyarıcı ve koşullu tepki olmak üzere beş temel bileşeni vardır; Klasik koşullama ile öğrenme oluşabilmesi, var olan uyarıcı tepki bağıyla eşleşen nötr uyarıcının sonradan tepkiye yol açmasının sağlanması ile mümkündür. Dolayısıyla koşulsuz uyarıcı-koşulsuz tepki öğrenilmemiştir ama koşullu uyarıcı-koşullu tepki öğrenilmiştir. Doğru cevap D'dir.

Koşullu uyarıcı başlangıçta nötr olduğu halde, bir koşulsuz uyarıcıyla eşleştirilen ve bunun sonucunda tek başına sunulduğu zaman organizmada istenilen tepkiyi ortaya çıkartma gücünü kazanan uyarıcıdır. Pavlovun deneyinde köpeğe salya salgılatan ışık,  koşullu uyarıcıya örnektir. Doğru cevap D'dir.

Uzun bellek bilgilerin uzun süre depolandığı yerdir. Uzun süreli bellekte bilgiler görüntü ve ses olarak depolanır. Hatırlama buradaki bilgilerin gerektiği anda çağrılmasıyla oluşmaktadır. Hatırlama sorunu, yaşanıyorsa bu bilginin unutulduğu uzun süreli belleğin çalışmadığı manasına gelmez. Uzun süreli, bellekte bilgiler kaybolmaz, ancak bilgi uygun biçimde kodlanmamış ve uygun yere yerleştirilmemişse geri getirmede zorlukla karşılaşılır. Uzun süreli belleğin bilgi kapasitesi sınırsızdır. Zaman zaman beynimizin bilgilerle dolu olduğunu hissediyor olsak da bilgilere daima yer vardır. Bilgilerin Kalış Süresi: Uzun süreli belleğe aktarılan bilgiler uzun bir süre kalabilir. Uzun süreli bellek süreli bellek ve işlemsel bellek olarak ikiye ayrılır. Süreli belleğin ise anısal ve anlamsal bellek olarak iki türü vardır. Doğru cevap A'dır.

Kısa süreli bellekte bilginin kalış süresini uzatmak için telefon numarasını herhangi bir yere not etmeden sürekli içimizden tekrarlarsak bilginin 30 saniyeden daha fazla zaman hatırlanması sağlayabiliriz.  Doğru cevap B'dir.

Olumsuz pekiştirme bireyin yaptığı davranış sonucu onun için hoş olmayan bir uyarıcı ortamdan çıkarılarak yapılan davranışın sıklığında artış meydana gelmesinin sağlanmasıdır.  Emniyet kemerini takınca uyarı sesinin sona ermesi olumsuz pekiştirme örnektir. Diğer uygulamalar ise tip I ve tip II ceza uygulamalarına örnektir. Doğru cevap A'dır.