DAVRANIŞ BİLİMLERİNE GİRİŞ

Sosyal-bilişsel öğrenme dolaylı öğrenme olduğundan, kuramın temel kavramları da dolaylıdır. Bandura’ya göre öğrenmeyi etkileyen dolaylı kavramlar, dolaylı pekiştirme, dolaylı ceza, dolaylı güdülenme, dolaylı duygusallıktır. 

Dolaylı Ceza: Modelin istenmeyen davranışı sonucu cezalandırılması, gözleyenin o davranışı yapma eğilimini azaltır veya ortadan kaldırır. Bu durum, özellikle bir gruptaki, bir toplumdaki bireylerin kurallara uymalarını sağlama ve istenmeyen davranışlarını engellemede önemli bir role sahiptir. Örneğin sınıfta kopya çektiği için öğretmeni tarafından cezalandırılan arkadaşını gören öğrenci o hatalı davranışı tekrar etmeme eğiliminde olacaktır. Gözlemler, dolaylı cezanın olumsuz davranışların bırakılmasında çok etkili olmadığını göstermektedir. Örneğin, sigara içme davranışının kanser, ölüm riski gibi pek çok olumsuz durumla sonuçlanmasına rağmen insanların bu alışkanlıklarından vazgeçme oranlarında büyük değişiklik olmadığı görülmektedir. Bunun nedeni ise dolaylı cezanın kaybedenlerle ilişkilendirildiği ve kimsenin kendini kaybeden olarak tanımlamak istemediği için dolaylı cezanın etkili olmadığı ifade edilmektedir.

Gruplama: Bilginin küçük parçalarının ilişkili anlamlı bütünler haline getirilerek bilgi kapasitesinin artırılmasıdır. Örneğin, arkadaşımızın telefonda verdiği numarayı "5-3-2-2-5-4-3-", şeklinde depolayabileceğimiz gibi "532-254-33-23" şeklinde de gruplandırabiliriz. Bilgiyi gruplandırarak yedi birimlik bilgiyi üç birim halinde de saklayabiliriz ve geriye dört birimlik daha bilgiye yer kalabilir.

Beyin korteksi de hafızanın oluşumunda önemli rol oynar. Beynin dış kısmı olan
korteks, beynin düşünen, konuşan, yazan, yeni buluşlar yapan, merak eden, plan yapan, öğrenmenin, zekanın ve hafızanın oluştuğu bölüm olup, sınırsız bir kapasiteye sahip görünmektedir. Üzerindeki görme, duyma ve diğer algılama merkezleriyle ve dış dünyayla sürekli iletişim halindedir. Bu kapasiteyi nöronlar arasında kurulan ilişkiler sağlamaktadır. Duyguları uyandıran olaylar orta beyinde bulunan "hipokamp" vasıtasıyla beyin korteksi üzerine kaydedilmektedir.
Çeşitli öğrenme kanallarından bize ulaşan bilgiler verdiğimiz önem derecesine göre kortekse kaydolmaktadır. Merak ve ilgi duymadığımız, önemsemediğimiz; kısacası duyguların hareketlenmediği bilgiler düşük frekanslı elektrik sinyalleri şeklindedir. Sonuçta zayıf sinaptik bağlar oluşur ve beyin korteksine kayıt işlemi gerçekleşmez. Çünkü böyle durumlarda "alıcılar" (duygular) harekete geçmemektedir. Duyguların uyandığı olaylarda ise hipokamp hareketlenmekte, beynin en dış tabakasında bulunan "kortekse" kayıt işlemi tamamlanmaktadır.

Öğrenme, insanoğlu doğduğu andan itibaren başlayıp ölümüyle sonuçlanan bir süreçtir

Öğrenme sadece yeni bir beceri kazanmayı ya da akademik konuda uzmanlaşmayı kapsamaz.

Davranışçı

Koşulsuz Uyarıcı

Amerikalı psikolog ve eğitimci Edward Lee

Edimsel koşullamada, belirli uyarıcıların var olduğu bir ortamda davranışlar ödül kazanmak ya da cezadan kaçınmak için öğrenilmektedir.

Olumsuz pekiştirme

• Öncelikle değiştirilmek istenilen davranışların belirlenmesi gerekir. Programın
başarıya ulaşması için öncelikle bireyde hangi davranışların değiştirilmesi istendiğine karar verilmesi gerekir. Bu amaçla bireyin davranışları incelenir ve bu davranışlardan istenen ve istenmeyenler belirlenir.
• Değiştirilecek davranışlar belirlendikten sonra simgesel ödülün ne olacağına ve her davranışın karşılığında kaç simge verileceğine öğrencilerle birlikte karar verilir. Simgesel ödül, öğrencinin adına açılan bir kartona yıldız çizme ya da yapıştırma, boncuk verme, renkli kartonlardan yapılmış küçük çiçek figürleri vb. olabilir.
• Simgeler belirlendikten sonra elde edilen simgelerin nasıl harcanacağına, yani birincil pekiştireçlerin neler olacağına ve bunların kaç simgeye bedel olduğuna karar verilmesi gerekir. Pekiştireçler seçilirken öğrencinin ihtiyaç ve tercihleri göz önünde bulundurulmalıdır. Pekiştireçlerin bedeli, çocuk için çekiciliğine göre, çocukla birlikte belirlenmelidir.

Albert Bandura tarafından 1970’lerde geliştirilmiştir.

Uzun süreli belleğin bu bölümünde konu alanlarının kavramları, olguları, genellemeleri, kuralları depolanır. Okulda öğrendiklerimizin çoğunluğu bu bellekte saklanır. Söz konusu bellek bilgiyi, hem görsel, hem de sözel olarak
kodlanmış ve birbirlerine bağlanmış olan ağlarda depolar. Bu depoda saklanan bilgi hem görsel hem de sözel olarak kodlandığında hatırlamak çok daha kolay olur. Bu nedenle okullarda bilgi öğrenciye hem sözel hem de görsel sembollerle sunulduğu takdirde bilginin hatırlanması kolay olmaktadır. Bu bellekte bilgi önerme ağları ve şemalardan oluşmuştur.

Korteks

Hipocamp

Sosyal bilişsel öğrenme yaklaşımı

Bu yöntemde davranışı değiştirmek için simgesel bir ödül kullanılır.

Olumlu pekiştirme

Genelleme

Genelleme