DAVRANIŞ BİLİMLERİNE GİRİŞ

Psikoloji, insanoğlunun davranışlarına, geçmişinden bugüne kadar etki eden, içinde yaşadığı toplumların, kültürlerin, coğrafi bölgelerin etkilerini araştırmak için antropoloji, eğitim, ekonomi, çevre bilimleri, tarih, politika ve sosyoloji gibi bilim dallarının yer aldığı sosyal bilimlerden yararlanır.

Psikolojinin başlangıcı genç bir filozof olan Wilhelm Wundt’un Almanya Leipzig’de 1879 yılında ilk psikoloji laboratuarını açmasıyla başlamaktadır. Wundt’un ilgi alanı davranışların fizyolojisinden kültürel farklılıklara kadar genişti.

James, Wundt’un, “yaşantının atomları” dediği ilişkilerden arınmış, saf duyumlar diye bir şeyin olmadığını savunmuştur. James, bilincin algılar ve bağlar, duyumlar ve duyguların birbirinden ayrılmadığı, sürekli bir akış içinde olduğunu öne sürmüştür. Bilincin durağan değil sürekli ve değişken olduğunu belirterek elementlerine ayırmanın çok işlevsel olamayacağını ifade etmiş ve yapısalcıların görüşlerine karşı çıkmıştır. James, zihinsel yapının bileşenlerinden daha çok zihinsel aktivitelerin fonksiyonları üzerinde odaklanmıştır.

Davranışsal yaklaşım, insan davranışlarının nedenlerini onların gözlenebilen eylemlerine bakarak açıklamaya çalışır. Psikolojide davranışçı yaklaşım 20. yy. başlarında Watson tarafından savunulmuştur. Watson, bilinci tanımlamanın zor ve ölçülemez olduğu için bilimsel araştırmaların konusu olamayacağını öne sürmüştür. Watson’dan sonra Pavlow’un klasik koşullama konusunda çalışmaları davranışçı akıma yeni boyut kazandırmıştır.

Psikanalitik yaklaşım, insan davranışlarının kökeninin bastırılmış yaşantılar ve çatışmalar olduğunu savunmaktadır. Freud’un önderliğinde 1900’lü yılların baslarında gelişen psikanalitik yaklaşım, insan davranışlarının ve düşüncelerinin çoğunun bilinç dışı süreçler tarafından yönlendirildiğini iddia etmiştir. Güdüleri, davranışları ve arzuları içeren ve zihnin bir parçası olan bilinç dışı, insanlar farkında olmadan davranışlarını etkilemektedir. Şimdiye kadar ortaya çıkan psikoloji yaklaşımları bilinçli zihinsel süreçlere odaklanırken ilk defa Freud, bilinç dışı zihinsel süreçlere odaklanan psikoanalitik yaklaşımın gelişmesinde öncülük etmiştir.

Psikolojide yeni yaklaşım, tek bir bakış açısıyla değil farklı pek çok bakış açısı ile konuyu ele almaktır. Eklektik bakış açısı davranışın farklı açılardan görünümünü sağlayan birden fazla yaklaşımın birleşiminden oluşmaktadır. Günümüzde insanın bio-psiko-sosyal bir varlık olduğu görüşünün benimsenmesinden dolayı insan davranışlarının açıklanmasında eklektik yaklaşım kullanılmaya başlanmıştır. Şimdiye kadar insan davranışları tek bir açıdan ele alınarak incelenmiştir. Ancak insanı tanımada tek yönlü bakışın yeterli olmadığı saptanarak bütüncül olarak ele almayı gerektiren eklektik yaklaşım benimsenmiştir. Eklektik yaklaşıma göre bireyin davranışları, biyolojik, psikolojik ve soysa-kültürel süreçler göz önüne alınarak değerlendirilmektedir (

Davranışçı yaklaşımın Anksiyete davranışına bakış açısı; Anksiyete öğrenişmiş bir davranıştır. Anksiyete yaratan uyarıcılarla kaygı öğrenme sonucu eşleşmiştir.

Psikolojide ele alınan konulardan biri de bilinçli ve bilinç dışı yapılan davranışlardır. Çoğu davranış bilinçli yapılmasına rağmen bazen farkında olmadan bilinç dışı süreçlerin etkisiyle davranışlarımız da ortaya çıkabilmektedir. Özellikle psikanalistler bilinç dışı süreçlerin davranışları etkilediğini vurgulamışlardır.

Survey, İnsanların o konuda hazırlanmış sorulara verdikleri yanıtlara dayalı olarak belirli inanç, tutum ve davranışların yaygınlığını ölçmek için kullanılan araştırma yöntemidir. Bu yöntemde, kişilere kendi davranışları ve görüşleri hakkında bilgiler sorularak ve onların verdikleri tepkilere dayanarak bilgiler elde edilir. Bu yöntemle, gözlem ve olay incelemesi yöntemlerine göre daha yüzeysel bilgiler elde edilir