DAVRANIŞ BİLİMLERİNE GİRİŞ

C şıkkı dışındaki tüm şıklar kültüre ait doğru ifadelerdir. Ancak soruda "aynı derecede değerli kültürel ürün" ifadesi temel alındığı için doğru cevap A şıkkıdır. Çömlek de disket de kendi dönemlerini kültürünün doğasını yansıttıkları için eşit derecede öenmlidir.

Kültürün diğer öğeleri de verilen örnekle ilişkilidir. Ama somut bir davranış kalıbından söz edildiğinde, toplumun o davranış kalıbına ait koyduğu standartları göz önüne almak gereklidir. Bunlar da normlardır. Değerler ise daha genel ve soyuttur.

Marx'ın toplumsa çatışma perpektifi, tabakalaşmayı tarihsel ve toplumsal çatışma kaynaklı görür. Dolayısıyla insan eliyle yaratıldığı için insan eliyle de ortadan kaldırılabilir.

Mevsimlik işçilik, statü değişimine yol açmayan yatay bir hareketliliktir. Yatay hareketlilik için toplumların açık ya da kapalı olması gerekmez.

Çatışma yaklaşımı toplumsal değişme için toplumsal çatışmaların elzem olduğunu düşünür. Yani çatışmaları kaos ya da istikrarsızlık olarak görmez.

Şehirlerin ortaya çıkışı tarihsel olarak kritik bir olgudur ve endüstrileşmenin yol açtığı bir olgudur.

Teknoloji, içinde bulunduğumuz çağın en ayırt edici tarafıdır.

Şiddete karşı olmak evrensel bir tutum olarak görülür. eğer kadın sünneti bir şiddet türü olarak görülürse kültürel evrensellik içinde düşünülmelidir. Diğer yandan bu pratiği kültürün bir özelliği olarak görüp şiddet olarak değerlendirmemek kültürlerin göreli olduğunu savunmaktır.

Modernite öncesi de toplumsal eşitsizlikler vardı; ancak bu eşitsizliklerin doğal bir olgu olarak görülmesi sözkonusuydu.

İnançlar, bir kültürde insanların birlikte sahip oldukları doğrunun, hakikatin ne olduğuna ilişkin paylaşılan idealler inançları oluşturur. Bu kapsamdan insanların "insanların birlikte sahip oldukları" ifadesi çıkarılırsa bu tanım veya kapsam kültürün içine dahil olmayabilir.

Toplumsal değişmenin çok çeşitli kaynakları vardır, bu kaynakları iç ve dış kaynaklar olarak sınıflandırabiliriz. İç kaynaklar; çevresel değişmeler, istila, kültürel temas, yayılma gibi etkenler iken dış kaynaklar, keşifler ve icatlar, nüfus hareketleri gibi etkenlerdir. Açıklamadan da anlaşılacağı üzere verilen dört kaynak da toplumsal değişmeye neden olan iç kaynaklardandır.

Toplumsal değişme kuramlarını, Evrimci Kuram, Çevrimsel Kuramlar, Çatışma Kuramları, İşlevselci Kuramlar ve Etkileşimci Kuramlar olarak sınıflandırılmaktadır. IV. maddedeki Bilişsel Güdü Kuramı ise "Güdüleri Açıklayan Kuramlar" içerisinde yer almaktadır.

Kültür kavramı, dünyada farklı kültürlerin varlığını vurgulamak üzere 18. yüzyılda yaşamış olan ünlü Alman düşünür Herder (1744- 1803) tarafından ilk kez çoğul olarak ‘‘kültürler’’ biçiminde kullanılmıştır. Doğru cevap A’dır.

Kültürün temel olarak, "maddi" ve "manevi" kültür olmak üzere iki boyutu ya da türü olduğu söylenebilir. Belirli bir toplumda yaratılan mimari, sanat, araç-gereçler, oyuncaklar, yazılı-görsel medya gibi somut objeler maddi kültürü; normlar, yasalar, idealar, gelenekler ve inanışlar ise manevi kültürü oluşturmaktadır. Doğru cevap A’dır.

"Uygarlık", birçok kültürdeki ana ve belirleyici kültürel özellikler tarafından biçimlendirilmiş kültürel kompleks olarak tanımlanabilir. Uygarlıkların sınırlarının ötesine yayılması ve başka toplumlar üzerinde de etkili olması "kültürlenme", " yutulma" ve "uyma" gibi süreçler aracılığıyla gerçekleşir. Bir kültürden bir birey başka bir kültüre ait norm ve değerleri kendisininkine eklemlediğinde “kültürlenme” gerçekleşir. Geniş bir medeniyetin içinde yaşayan bir grubun egemen olan farklı kültürel özelliklere, farklı bir dile, farklı değerler ve normlara uyum sağlaması ve toplumsal kurumlar içinde eşit konum kazanması halinde “yutulma” söz konusudur. "Uyma", küçük ve görece zayıf bir grubun büyük bir medeniyetle temas halinde dahi öz kültürünü koruyabilmesi durumudur. "Etnosantrizm" ise bir bireyin kendi kültürünü diğer kültürlerden üstün görmesidir. Doğru cevap C’dir.

Kültür öğeleri “değerler”, “inançlar”, “semboller”, “dil” ve “normlar” olmak üzere beş grupta sınıflandırabilir. Bu öğelerden, “bir topluluk ya da gruptaki ideal prensipleri tanımlayan öz standartlar” değerlerdir. Bu standartlar amaçlarımızı ve davranışlarımızı belirlerken bize neyin doğru neyin yanlış olduğunu gösterir. Değerler iyi, kötü, güzel ya da çirkini belirlemede ölçütler sunar ve güçlü bir toplumsal kontrol aracı niteliğindedir. Doğru cevap A’dır.

"Yüksek kültür" ve "popüler kültür" ayrımı, kültürdeki farklılaşmaları açıklayan en önemli kavramlardandır. Yüksek kültür, özel bir yaşam biçimi, zevkleri, alışkanlıkları olan küçük elit bir grubun sahip olduğu kültürken, geniş kitlelere çekici gelen kültür ürünlerini kapsayan popüler kültürde söz konusu olan halkın beğenisidir. Yine endüstri toplumlarının ürünü olan "kitle kültürü" kavramı da belirli bir toplumsal grup tarafından halka yönelik geliştirilen ve kitle iletişim araçlarıyla üretilen kültürü ifade etmektedir. Yüksek kültür ve popüler kültürün dışında, daha çok endüstrileşmemiş geleneksel toplumların özelliklerini taşıyan, belirli bir halkın yaşam tarzı ve ürettiği kültürü ifade eden "folk" ya da "halk" kültürü de vardır. Kısacası, yüksek kültür küçük elit bir grubun kültürünü ifade ederken, popüler, kitle, folk ve halk kavramlarıyla nitelenen kültür halkın sahip olduğu kültür biçimlerini nitelemektedir. Doğru cevap A’dır.

Toplumun temel kültürel değerlerini benimsemekle birlikte, kendisini diğer gruplardan ayıran özgün değer, norm ve yaşam tarzları olan grupların kültürü "alt kültür" olarak tanımlanabilir. Toplumun bazı bölümlerininkinden ayrı yapılanan kültür kalıpları alt kültürleri ifade eder. Gençliğin, ırkların, etnik grupların oluşturduğu alt kültürler vardır.  Hip-hop müziği ile eğlenen gençler, Polonya kökenli Amerikalılar, çok sık uçuş yapan yöneticiler, cazcılar, kampçılar, bilgisayar düşkünleri hepsi birer alt kültür örneğidir. Bununla birlikte, birçok insan çok sayıda alt kültüre çok fazla bağlılık söz konusu olmadan dâhil olabildiğinden, insanları alt kültürlere göre sınıflandırmak kolay ancak genellikle hatalıdır. Doğru cevap D’dir.

Toplumsal değişmenin kaynakları, “iç” ve “dış” kaynaklar olarak sınıflandırabilir. Dış kaynaklar, “çevresel değişmeler, istila, kültürel temas, yayılma” gibi etkenler iken, iç kaynaklar  “keşifler ve icatlar, nüfus hareketleri” gibi etkenlerdir. Doğru cevap E’dir.

Toplumsal değişme konusunu insanların dünyayı yorumlama ve davranma biçimlerini dikkate alarak tartışan kuramsal yaklaşım, “Sembolik Etkileşimcilik” yaklaşımıdır. Bu yaklaşıma göre, insanlar etkin bir biçimde dünyayı yorumlar ve buna göre davranırlar. Dolayısıyla toplum yeni bir toplumsal yaşam ortaya çıkarmak üzere değiştiğinde insanlar da dünyayı geçmiştekinden daha farklı tanımlayacaklardır. Başka bir ifadeyle, toplumsal değişme bireylerin kendilik algılarını da, başkalarıyla etkileşimlerini de dönüştürmektedir. Doğru cevap E’dir.