DAVRANIŞ BİLİMLERİNE GİRİŞ - Deneme Sınavı - 7

Söz edilen olay incelendiğinde kültürün davranışa olan etkisi görülmektedir. Dolayısıyla psikolojinin sosyal bilimler ile ilişkisini gösterir.

Söz edilen bilim insanı John Watson'dur. Doğru seçenek B'dir.

E seçeneğindeki yer alan ifade bilişsel yaklaşımla açıklanabilir. Doğru seçenek E'dir.

Davranışçı yaklaşıma göre insan herseyi sonradan çevresindeki etkileşimle öğrenir. Doğru seçenek E'dir.

Psikofizyoloji: Fizyolojik psikoloji ile benzerlik göstermelerine rağmen psikolojinin bu dalı, kalp ritim hızı, kan basıncı, derideki elektrik direnci, kas gerginliği, beynin elektriksel aktivitesi gibi insanların fizyolojik tepkilerini ölçmeye çalışırlar. Çoğu psikofizyologlar insanların stres altında iken gösterdikleri belirtileri saptamaya çalışırlar (Carlson ve Buskist, 1997). Doğru seçenek A'dır.

Klinik Psikoloji: Klinik psikologlar ileri derecede psikolojik sorunu olan bireylerin sorunlarını tedavi etmeye ve farklı terapi türlerinin davranış bozukluklarını tedavideki etkililiğini sınamaya çalışırlar. Klinik psikolog olabilmek için lisans eğitiminden sonra bu alanda uzmanlık eğitimi de almak ve hastanalerde staj yapmak gereklidir (Coon ve Mitterer, 2010; Kalat, 2008). Doğru seçenek D'dir.

Psikolojinin esas konusu, insanların neyi nasıl yaptıklarını açıklamaktır. Bu amacına ulaşmak için psikoloji, insan davranışlarını tanımlamak, anlamak, tahmin etmek ve kontrol etmek için çalışır. Peki psikologlar insan davranışlarını neden açıklamak istemektedirler? Bu sorunun cevabı, dünya üzerindeki problemlerin pek çoğunun nedeni insanlardır. Başka deyişle pek çok problem insan davranışlarından kaynaklanmaktadır.

Psikoloji, insanoğlunun davranışlarına, geçmişinden bugüne kadar etki eden, içinde yaşadığı toplumların, kültürlerin, coğrafi bölgelerin etkilerini araştırmak için antropoloji, eğitim, ekonomi, çevre bilimleri, tarih, politika ve sosyoloji gibi bilim dallarının yer aldığı sosyal bilimlerden yararlanır.

Psikolojinin başlangıcı genç bir filozof olan Wilhelm Wundt’un Almanya Leipzig’de 1879 yılında ilk psikoloji laboratuarını açmasıyla başlamaktadır. Wundt’un ilgi alanı davranışların fizyolojisinden kültürel farklılıklara kadar genişti.

James, Wundt’un, “yaşantının atomları” dediği ilişkilerden arınmış, saf duyumlar diye bir şeyin olmadığını savunmuştur. James, bilincin algılar ve bağlar, duyumlar ve duyguların birbirinden ayrılmadığı, sürekli bir akış içinde olduğunu öne sürmüştür. Bilincin durağan değil sürekli ve değişken olduğunu belirterek elementlerine ayırmanın çok işlevsel olamayacağını ifade etmiş ve yapısalcıların görüşlerine karşı çıkmıştır. James, zihinsel yapının bileşenlerinden daha çok zihinsel aktivitelerin fonksiyonları üzerinde odaklanmıştır.

Davranışsal yaklaşım, insan davranışlarının nedenlerini onların gözlenebilen eylemlerine bakarak açıklamaya çalışır. Psikolojide davranışçı yaklaşım 20. yy. başlarında Watson tarafından savunulmuştur. Watson, bilinci tanımlamanın zor ve ölçülemez olduğu için bilimsel araştırmaların konusu olamayacağını öne sürmüştür. Watson’dan sonra Pavlow’un klasik koşullama konusunda çalışmaları davranışçı akıma yeni boyut kazandırmıştır.

Psikanalitik yaklaşım, insan davranışlarının kökeninin bastırılmış yaşantılar ve çatışmalar olduğunu savunmaktadır. Freud’un önderliğinde 1900’lü yılların baslarında gelişen psikanalitik yaklaşım, insan davranışlarının ve düşüncelerinin çoğunun bilinç dışı süreçler tarafından yönlendirildiğini iddia etmiştir. Güdüleri, davranışları ve arzuları içeren ve zihnin bir parçası olan bilinç dışı, insanlar farkında olmadan davranışlarını etkilemektedir. Şimdiye kadar ortaya çıkan psikoloji yaklaşımları bilinçli zihinsel süreçlere odaklanırken ilk defa Freud, bilinç dışı zihinsel süreçlere odaklanan psikoanalitik yaklaşımın gelişmesinde öncülük etmiştir.

Psikolojide yeni yaklaşım, tek bir bakış açısıyla değil farklı pek çok bakış açısı ile konuyu ele almaktır. Eklektik bakış açısı davranışın farklı açılardan görünümünü sağlayan birden fazla yaklaşımın birleşiminden oluşmaktadır. Günümüzde insanın bio-psiko-sosyal bir varlık olduğu görüşünün benimsenmesinden dolayı insan davranışlarının açıklanmasında eklektik yaklaşım kullanılmaya başlanmıştır. Şimdiye kadar insan davranışları tek bir açıdan ele alınarak incelenmiştir. Ancak insanı tanımada tek yönlü bakışın yeterli olmadığı saptanarak bütüncül olarak ele almayı gerektiren eklektik yaklaşım benimsenmiştir. Eklektik yaklaşıma göre bireyin davranışları, biyolojik, psikolojik ve soysa-kültürel süreçler göz önüne alınarak değerlendirilmektedir (

Davranışçı yaklaşımın Anksiyete davranışına bakış açısı; Anksiyete öğrenişmiş bir davranıştır. Anksiyete yaratan uyarıcılarla kaygı öğrenme sonucu eşleşmiştir.

Psikolojide ele alınan konulardan biri de bilinçli ve bilinç dışı yapılan davranışlardır. Çoğu davranış bilinçli yapılmasına rağmen bazen farkında olmadan bilinç dışı süreçlerin etkisiyle davranışlarımız da ortaya çıkabilmektedir. Özellikle psikanalistler bilinç dışı süreçlerin davranışları etkilediğini vurgulamışlardır.

Survey, İnsanların o konuda hazırlanmış sorulara verdikleri yanıtlara dayalı olarak belirli inanç, tutum ve davranışların yaygınlığını ölçmek için kullanılan araştırma yöntemidir. Bu yöntemde, kişilere kendi davranışları ve görüşleri hakkında bilgiler sorularak ve onların verdikleri tepkilere dayanarak bilgiler elde edilir. Bu yöntemle, gözlem ve olay incelemesi yöntemlerine göre daha yüzeysel bilgiler elde edilir

Duyum sürecinde ortak olan noktalardan biri uyarıcının duyu organı tarafından fark edilmesi için belli bir
düzeyde, belli bir güçte olması gerektiğidir. Duyu organlarının duyarlı olduğu enerji türleri ve uyarılması
için gerekli olan enerji düzeyi farklı olsa da her bir duyu organının uyarıcıyı fark etmesi için uyarıcının
belli bir düzeyde uyarılması gerekmekte, duyu organını uyarabilen en düşük uyarıcı düzeyine ise eşik
denmektedir.

Duyum konusunda psikofizik yöntemle gerçekleştirilen çalışmalarda herhangi bir uyarıcının
şiddetinde gerçekleştirilen değişikliğin fark edilmesi için bu değişimin ne kadar olması gerektiği de ele
alınmış, iki uyarıcı arasındaki fark edilebilen en küçük, en düşük değişiklik miktarı fark eşiği olarak
tanımlanmıştır.

Görme eşiği 400 ile 700 nanometre ile sınırlı olduğu için insan gözü bu dalga boyları arasında yer alan dalga boylarını ışık olarak fark etmektedir. Bir başka ifade ile 400 ile 700 nanometre arasında enerji yayan nesneler gözdeki alıcı hücreleri uyarmaktadır. Bu dalga boyundan daha küçük ya da daha büyük olması durumunda insan gözü ışığı fark edemez.

Korneanın eğikliğinin kaybolması sonucunda göze gelen ışıkların tek bir noktada
toplanamaması sonucunda astigmat adı verilen görme bozukluğu ortaya çıkmakta, retinada oluşan görüntü bulanık ve dağınık olmaktadır. Görme bozukluklarına neden olan bir diğer yapıda mercektir. Mercek büzülüp gevşeyerek farklı uzaklıkta yer alan nesne görüntülerinin retinaya düşmesini sağlamaktadır. Ancak mercek büzülüp gevşeme özelliğini kaybettiğinde nesnelerin görüntüsü ya retinanın önüne düşmekte ve bunun sonucunda bireyler uzağı (miyop) net bir şekilde görememekte ya da görüntü
retinanın arkasına düşmekte ve bireyler yakını (hipermetrop) net bir şekilde  görememektedirler. Bu üç görme bozukluğu da gözlük, lens gibi yardımcı araçlarla telafi edilmekte ya da lazer ameliyatlarıyla düzeltilerek bireylerin daha net bir şekilde görmesi sağlanabilmektedir. Görme bozukluklarından biri de çok sık rastlanmamasına rağmen maruz kalan bireylerin yaşamlarını olumsuz yönde etkileyen renk körlüğüdür. Renk körlüğü bireylerin renk spektrumunda yer alan iki ya da daha fazla renk tonunu ayırt edememesine neden olmaktadır.