DAVRANIŞ BİLİMLERİ II

Psikodinamik yaklaşım, bilinçli ve bilinçli olmayan psikolojik dürtüler arasındaki dinamik etkileşimle ilgilidir. Psikoanalitik yaklaşımın kurucusu Sigmund Freud’un 19.yy’da psikiyatrik sorunlar ve bilinçdışı dürtülerle ilgili yaptığı öncü çalışmalar,
psikodinamik yaklaşımın gelişmesini sağlamıştır. Freud, bireyi anlamak için zihnin bilinçaltı yapı ve içeriğini anlamamız gerektiğini ifade eder.

Oral dönem (0-1 yaş): Bu dönemde bebekler dünyayı ağızlarıyla keşfederler. Ağız, en önemli haz kaynağıdır; dış gerçekliğin parçaları gerginlik yaratıyorsa yani haz yoksa hemen dışarı atma tepkisi verilir. Haz veren dış dünya parçacıkları ise anne sütünde olduğu gibi haz yaratır ve içeride tutulur. Bu nedenle bu dönemde ağız, beslenme ihtiyaçlarının karşılanmasında ve anneye tam bağımlılık geliştirilmesinde temel kaynaktır. Acıktığında gerilim yaşayan bebek, ağlayarak annesine yönelir. Bu ağlama karşısında anne, kaygıya kapılmadan, acele etmeden bebeğin talebini yerine getiriyorsa, bebeğim hem çaresizlik ve ümitsizlik duyguları yatışır hem de güvenli bir ilişki kurulabilir.

Latens Dönem (6-11 yaş): Bu dönemde çocuk birçok dürtüsünü frenlemeyi ya da kontrol etmeyi öğrenir. Latens bir nevi bekleyiş anlamına gelir. Egonun gelişmesi ile önceden görülen çatışmalar kontrol altına alınır. Cinsel dürtüsü gizlidir ve cinsiyetle ilgili konulardan hoşlanmadığı için kendisini oyuna verir.

Gordon Allport’un Özellik Yaklaşımı:
Allport, özelliklerin kişiliği oluşturan temel yapı taşları ve birey olmanın kaynakları olduğunu düşünmüştür. Allport’un yaklaşımına göre tek bir
boyut üzerinde bireyleri tanımlamak mümkündür.

Adler, kişilik gelişiminde doğum sırasınınönemli olduğunu söyleyen ilk bilim insanıdır. Ailede ilk sırada doğan, yani ailenin ilk çocuğu olan kişilerin ikinci çocuğun gelmesiyle birlikte üzerindeki ilgiyi kaybettiğini, bu yüzden aşağılık duygusunun daha güçlendiğini söyler.

Deneyime Açıklık

• Hayalci ya da gerçekçi
• Çeşitlilik ya da sıradanlık
• Bağımsız ya da uysal

İnsancıl kuramlarda dört ana öğe karşımıza çıkmaktadır:
• Kişisel Sorumluluk: Başımıza gelenlerin sorumlusu bizleriz.
• Şimdi ve Burada: Geçmiş ya da gelecek üzerinde fazlaca düşünmek yerine hayatı dolu
dolu yaşamak ve gerçek potansiyelimizi
kullanabilmek için tek yol şimdi ve burada
yaşamaktır.
• Bireyin Fenomenolojisi: Kimse, bizi bizden
daha iyi tanıyamaz. Kararlarımızda, tercihlerimizde, çözüm yollarımızda kendimizi
iyi tanımalı ve nereden geldiğimizi iyi bilmeliyiz.
• Kişisel Gelişim: İnsan gelişiminin doğal hali
daha iyiye ulaşmaktır. Yaşam, bitmek bilmeyen bir kendiliğini keşfetme sürecidir

Kodlamalar: Kişinin kendisi, başkaları, olaylar ya da durumlar hakkındaki bilgiyi sınıflandırma biçimi

Erikson’un kişilik kuramına yaptığı en önemli katkı benlik-kişilik ilişkisine getirdiği yaklaşım ve kişilik gelişiminin yaşam döngüsü içindeki yerine
yaptığı vurgudur. Freud’dan farklı olarak kişilik gelişiminde ergenlik ve yetişkinlik dönemlerinin de etkili olduğunu savunan Erikson, bu durumu şu
cümlesiyle özetlemektedir: “Eğer her şey çocukluk
dönemiyle açıklanırsa, o zaman her şey bir başkasının kusuru olarak değerlendirilir ve insanın kendi sorumluluğunu üstlenme gücüne duyulan güven de azalmış olur.”

Kişilik, farklı durumlar ve zamanlarda bireyin ayırt edici davranış düzenlerini etkileyen karmaşık ve psikolojik nitelikler bütünüdür. Bir diğer tanıma göre ise kişilik, bireyin iç ve dış çevresiyle kurduğu, diğer bireylerden ayırt edici, tutarlı ve yapılaşmış bir ilişki biçimidir. Doğru cevap C’dir.

Psikoanalitik yaklaşımın kurucusu Sigmund Freud’un 19.yy’da psikiyatrik sorunlar ve bilinçdışı dürtülerle ilgili yaptığı öncü çalışmalar, psikodinamik yaklaşımın gelişmesini sağlamıştır. Doğru cevap C’dir.

Bu dönemde dış dünya ile teması artan, hareket özgürlüğü kazanan ve öğrenmeye hızla devam eden çocuk, kız ve erkeklerin farklı beden yapılarına sahip olduklarını öğrenirler. Haz bölgeleri genital bölgeleridir. Bu aşamada kız ve erkek çocukları karşı cinsten ebeveynine cinsel ilgi duyar. Erkek çocuk da anneye duyduğu cinsel ilgi nedeniyle babayla çatışma yaşar. Freud erkek çocukların yaşadığı bu duruma ödipüs kompleksi adını verir. Bu Doğru cevap D’dir.

Adler, kişilik gelişiminde doğum sırasının önemli olduğunu söyleyen ilk bilim insanıdır. Doğru cevap A’dır.

İçe dönük ve dışa dönük kavramlarını ilk kez ortaya atan Jung, içe dönük kimsenin iç dünyasına yöneldiğini ve başkalarıyla birlikte olmaktansa yalnız kalmayı tercih ettiğini ifade eder. Çekingendirler, dikkatlerini iç gözlem yapmaya ayırırlar. Dışa dönükler ise sürekli başkalarıyla birlikte olmak ister. Jung, bu iki kişilik tipinin yanında dünyayı nasıl algıladığımıza ve anlamlandırdığımıza bakarak dört ana işlev belirlemiştir. Bunlar: Düşünme, Duygu, Duyu ve Sezgi. Doğru cevap E’dir.

Kimlik Kazanmaya Karşı Rol Karmaşası: Ergenlik dönemi yaşamın zor dönemlerinden biridir. Gençlerin “Ben kimim?” sorusuna başarılı bir şekilde yanıt verebilmeleri kimlik duygusunu geliştirir. Kim olduklarını anlar ve bunu takdir ederler. Fakat, çoğu zaman güçlü bir kimlik duygusu geliştiremeyen gençler rol karmaşası yaşarlar. Çocuklukta öğrenmiş olduğu kurallarla, yetişkinin geliştirmesi gereken değer yargıları arasında bocalarlar. Doğru cevap E’dir.

Gordon Allport, özelliklerin kişiliği oluşturan temel yapı taşları ve birey olmanın kaynakları olduğunu düşünmüştür. Gordon Allport’a göre çocukluğumuzda alışkanlık haline getirdiğimiz bir davranışın yetişkinlik döneminde de devam ettiği durumlarda davranışın altındaki güdünün değiştiğini söyler. Anne-babası ısrarcı olduğu için çocukluk döneminde edinilen kitap okuma alışkanlığı, yetişkinlik döneminde farklı güdülerle devam eder. Birey, kitap okumak eğlenceli olduğu için bu davranışı sürdürür. Doğru cevap B’dir.

İnsancıl kuramlarda dört ana öğe karşımıza çıkmaktadır. Bunlar: Kişisel sorumluluk, şimdi ve burada, bireyin fenomenolojisi, kişisel gelişim. Doğru cevap C’dir.

Sosyal öğrenme yaklaşımının güçlü savunucularından olan Bandura, kişilik gelişiminde bireysel faktörler, çevresel uyarıcılar ve davranış arasındaki karşılıklı etkileşime dikkat çeker. Tutumlarımız, çevredeki uyarıcılar ve geri bildirimler davranışlarımızı, dolayısıyla kişiliğimizi etkiler. Davranışlarımız da çevremiz üzerinde etkilidir. Örneğin yaşadığımız yerin yakınında bir tiyatro salonunun olması küçük yaşlardan itibaren oyunları izlememizi ve tiyatroyu sevmemizi sağlayacaktır. Hatta, ileride hobilerimiz arasında tiyatro oynamak bile yer alabilir. Doğru cevap D’dir.

Nesnel ya da objektif testler, puanlaması ve uygulaması kolay testlerdir; iyi tanımlanmış kuralları sayesinde tek bir özellik için tek bir puan ya da farklı özellikler için bir dizi puanlama yapılabilir. Kişilik envanterleri, bireylerin kendi düşünceleri, duyguları ya da davranışlarıyla ilgili soruları cevaplandırdıkları nesnel bir testtir. En yaygın kullanılan Minnesota Çok Yönlü Kişilik Envanteri (MMPI), 1930’lu yıllarda psikolog Hataway ve psikiyatrist McKinley tarafından geliştirilmiştir. Doğru cevap A’dır.

Psikodinamik