DAVRANIŞ BİLİMLERİ II

Koşullanma, daha önce sadece koşulsuz uyarana verilen tepkinin koşullu uyarana verilmesidir. Bunu sağlayan, koşullu uyaranın koşulsuz uyaranla birlikte sunulmasıdır. Bir başka ifadeyle Koşullu uyaran ile koşulsuz uyaranın tekrar edilen birlikteliği sonrasında koşullu tepkinin ortaya çıkmasıdır. Doğru cevap D’dir.

Guthrie, bitişiklik ilkesinin istenmeyen davranışları değiştirme amacıyla kullanılabileceği üç yöntem önermiştir. Bunların her biri eski uyaranın varlığında yeni davranışların ortaya çıkmasını sağlar. Guthrie’nin eşik yöntemi, yeni uyaranı eskisinin varlığında eklemek ve tepkiyi korumaktır. Ehlileşmiş bir atın sırtına ilkin elle dokunulur, sonra hafif bir örtü atılır, hafif bir battaniye, ardından küçük bir ağırlık konur. Sonunda at üzerinde biniciyle dolaşır hâle gelecektir. Bu tekniğin temel ilkesi ağırlıkların atın tepki eşiğini aşmayacak şekilde derece derece eklenmesidir. Doğru cevap A’dır.

Davranış yapılır, ortaya olumlu bir durum çıkar. Bu davranışın tekrar olasılığını arttırır. Çocuğun harçlığının arttırılması olumlu pekiştirmedir. Bu sonucu getiren davranış yine yapılacaktır. Doğru cevap E’dir.

Davranış yapılır, olumsuz durum ortadan kalkar. Böylece davranışın tekrar olasılığı artar. Diş çektiren kişi olumsuz durumdan kurtulur. Dişi ağrıdığında yine dişçiye gider. Doğru cevap E’dir.

Gözlem yoluyla öğrenme ile taklit yoluyla öğrenme birbirinden farklı şeylerdir. Gözlem yoluyla öğrenmede taklit olabilir veya olmayabilir. Örneğin; çok konuştuğu için azarlanan arkadaşını gözleyen çocuk, taklit kullanmaz. Gözleminden çıkardığı sonuca göre istenen davranışı yapar ve susar. Bunlara “Dolaylı Pekiştirme” ve “Dolaylı Ceza” adı verilir. Doğru cevap B’dir.

Gizil öğrenme, öğrenildiği hâlde bireyin davranışlarında görülmeyen ancak teşvik edici bir ortamda ortaya çıkan davranışlardır. Bir başka ifadeyle, Gizil öğrenme, performansa dönüştürülmemiş bir öğrenmedir. Birey, çevreyi amaç ve beklentileri doğrultusunda değerlendirir ve gerekiyorsa bir davranış gerçekleşir. Doğru cevap C’dir.

Edward Tolman (1886-1959), fareler ve labirentler kullanarak yaptığı deneyler nedeniyle davranışçılara yakın görülmekle birlikte, yorumları açısından bilişsel kuramcıdır. Tolman’a göre farenin labirentte yolunu bulması basit zincirleme uyaran tepki bağlantıları kurmakla değil, bilişsel süreçler yoluyla gerçekleşir. Fare, labirentin alan haritasını geliştirir, davranışı ile amacı arasında bir bağ kurar, uyarıcıların anlamını kavrar, beklentiler doğrultusunda hipotezler geliştirir. Bu işaret uyarıcıları sayesinde fare, labirentin “bilişsel harita”sını zihninde oluşturur. Bir başka ifadeyle bilişsel harita, Bir bölgenin mekânsal düzenine ilişkin zihinsel temsildir. Doğru cevap D’dir.

Çevreden gelen uyarıcılar ilk olarak bireyin duyu organlarına gelir. Duyu sinirleri gelen mesajı beyne iletir. Bilgi burada çok kısa süre -yarım saniye ile 4 saniye arasında- kalarak “duyusal kayıt” adı verilen bir işleme girer ve hemen silinir. Dikkat çeken ya da bireyin ilgi ve ihtiyacına cevap veren uyarıcı işleme alınır ve kısa süreli belleğe aktarılır. Bir başka deyişle algı gerçekleşir. Bireyin haberdar olduğu bilgi burada 20-30 saniye kadar kalır. Kısa süreli bellekte anlamlandırılan bilgi, algının seçiciliği doğrultusunda gerek görülürse uzun süreli belleğe alınır. Bilginin burada kalış süresi belirsizdir ve kapasitesi sınırsızdır. Doğru cevap A’dır.

Öğrenme

Bilişsel öğrenme yaklaşım

Locke

Zilin başlattığı tükürük salgısı, etin kendisine verilen salgıdan daha azdır sesine tepki vermesi.

Watson

Skinnner

Thorndike

Pekiştirmenin ne zaman geleceği belliyse canlı, tepkiyi pekiştirmenin verileceği zamana doğru vermeye başlar.

Modelin zekası

Gizli öğrenme

İhtiyacın düzeyi arttığında varlığını bize hissettirir ve dürtü adını alır. Dürtü ise yükseldiğinde güdü adını alır ve bizi eyleme geçirerek o ihtiyacı ortadan kaldırmamızı sağlamaya çalışır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Koşullu ve koşulsuz uyaranın birlikte verilmesine pekiştirme denir. Doğru cevap A seçeneğidir.