DAVRANIŞ BİLİMLERİ II - Deneme Sınavı - 22

Adler, kişilik gelişiminde doğum sırasının önemli olduğunu söyleyen ilk bilim insanıdır. Ailede ilk sırada doğan, yani ailenin ilk çocuğu olan kişilerin ikinci çocuğun gelmesiyle birlikte üzerindeki ilgiyi kaybettiğini, bu yüzden aşağılık duygusunun daha güçlendiğini söyler. Doğru cevap A seçeneğinde verilmiştir.

Carl Jung, içe dönüklüğün ve dışa dönüklüğün dengede tutulması gerektiğini savunur. Doğru cevap B seçeneğinde verilmiştir.

Freud’a göre kişilik gelişimi süper egonun oluşmaya başladığı 6 yaş civarında biterken, Erikson’a göre kişilik gelişimi kişinin yaşamı boyu devam eder. C seçeneğindeki fikir Erikson'a ait olmadığından sorunun cevabı C seçeneğidir.

Psikodinamik yaklaşımdan farklı olarak, özellikler yaklaşımı insanların farklı durumlarda tutarlı davranışlar sergilemelerini sağlayan kalıcı nitelikler ya da vasıflar aracılığıyla kişiliği sınıflandırır. Doğru cevap E seçeneğinde verilmiştir.

Beş Faktör Kişilik Modelinde 'sorumluluk', düzenli, tedbirli, dikkatli, organize olabilen, başarı odaklılık gibi özelliklere sahipken, düşük sorumluluk, dağınık, düzensiz, hemen pes etme, öz denetimden yoksun olma gibi özellikler taşır. Cevap B seçeneğidir.

Deneyime açıklık, yeni şeyler öğrenme ve keşfetme arzusunun derecesidir. Bağımsız deneyime açık kişinin bir özelliği olduğundan cevap A seçeneğidir.

Diğer kişilik kuramlarından farklı olarak sosyal öğrenme kuramları kişiliğin gelişiminde çevrenin etkisine odaklanır. Çevre-davranış-çevre etkileşimi üzerinde duran sosyal öğrenme kuramları, davranışın hem çevreden etkilendiğini hem de içinde bulunulan çevrenin türünü etkilediğini, dolayısıyla çevrenin de davranışı etkilediğini söyler. Doğru cevap C seçeneğidir.

Kelly’nin yaklaşımına göre bireyler, tıpkı bir bilim adamı gibi yaşamlarına ilişkin geliştirdikleri hipotezler geliştirir ve sınarlar. Tutarlı olan varsayımları kullanmaya devam ederken, tutarsız olanları siler ve yenisini geliştirirler. Doğru cevap E seçeneğinde verilmiştir.

Mizaçtaki bireysel farklılıklar, genellikle yaşamın birinci yılında gözlenebilir ve
kişinin yaşamı boyunca aynı şekilde kalır. Bir diğer ifadeyle, karakterden farklı olarak mizacın genellikle kalıtımsal olduğu söylenebilir. Doğru cevap A'dır.

Fallik Dönem (3-6 yaş): Bu dönemde dış dünya ile teması artan, hareket özgürlüğü kazanan ve öğrenmeye hızla devam eden çocuk, kız ve erkeklerin farklı beden yapılarına sahip olduklarını öğrenirler.  Kız çocuk, babasına duyduğu cinsel ilgi nedeniyle anneyle çatışma yaşarken, erkek çocuk da anneye duyduğu cinsel ilgi nedeniyle babayla çatışma yaşar. Freud, kız çocukların içinde olduğu bu duruma elektra kompleksi adını verirken, erkek çocukların yaşadığı bu duruma ödipüs kompleksi adını verir. Doğru cevap C'dir.

Adler’in kişilik kuramına getirdiği bakış açısını gösteren cümlesi: “İnsan olmak kendini aşağı hissetmek demektir. Her psikolojik yaşamın başlangıcında derin bir aşağılık duygusu yer alır.” Doğru cevap B'dir.

İçe dönük ve dışa dönük kavramlarını ilk kez ortaya atan Jung, içe dönük kimsenin iç dünyasına yöneldiğini ve başkalarıyla birlikte olmaktansa yalnız kalmayı tercih ettiğini ifade eder. Çekingendirler; dikkatlerini iç gözlem yapmaya ayırırlar. Dışa dönükler ise sürekli başkalarıyla birlikte olmak ister. Bu iki kişilik tipinin yanında dünyayı nasıl algıladığımıza ve anlamlandırdığımıza bakarak dört ana işlev belirlemiştir: Düşünme, Duygu, Duyu ve Sezgi. İçe dönüklük ve dışa dönüklüğü bu dört işlevle birleştiren Jung, sekiz farklı kişilik tipi yaratmıştır. Doğru cevap D'dir.

Erikson’a göre benlik, kişiliğin oldukça güçlü ve bağımsız bir bölümüdür. Benliğin birinci işlevi bir kimlik duygusu oluşturması ve bunu korumasıdır. Doğru cevap E'dir.

Bir dış uyarıcı tarafından düzenli olarak başlatılan doğuştan gelmiş refleks koşulsuz tepkidir.  Bu tepki çabuk ve otomatik olarak gerçekleşir. Et önüne konduğunda köpeğin ağzının sulanması böyle bir tepkidir. Koşulsuz uyaran koşulsuz tepkiyi otomatik olarak başlatan uyarana verilen isimdir. Koşullu uyaran ise koşulsuz uyaranla birlikte sunulan yeni uyarandır. Koşullu tepki yeni koşullu uyaran tarafından başlatılan öğrenilmiş tepkidir. Nötr tepki ise uyarana karşılık vermeme veya uyaranla ilişkisiz tepkide bulunma durumudur. Doğru cevap B'dir.

Koşullanma koşullu uyaran ile koşulsuz uyaranın tekrar edilen birlikteliği sonrasında koşullu tepkinin ortaya çıkmasıdır. Buna göre koşullanmanın ortaya çıkmasında koşullu uyaran, koşulsuz uyaran ve koşulluk tepkiden söz edilebilir. Doğru cevap E'dir.

Guthrie, kuramını Watson’un “en son ve en sık tepki öğrenilir” ilkesinin üzerine inşa etmiştir.Bitişiklik ilkesine göre önceleri bir tepkiye neden olmayan bir uyaran belki de kazara bir tepkiyle aynı anda gerçekleşirse bu uyaran- tepki bağı öğrenilir. Belli bir tepkinin izlediği uyaran veya uyaran grubu yeniden ortaya çıktığında aynı tepkiyi oluşturma eğilimindedir. Böylece uyaran-tepki bağı tek denemede tam gücünü kazanır. Guthrie, bitişiklik ilkesinin istenmeyen davranışları değiştirme amacıyla kullanılabileceği yordama, eşik ve zıt tepkiler olmak üzere üç yöntem önermiştir. Bunların her biri eski uyaranın varlığında yeni davranışların ortaya çıkmasını sağlamaktadır.Köpekten korkan bir çocuğun korku davranışını düzeltmek için çocuk sevdiği bir yemeği yerken bir köpeğin yaklaştırılması ve hayvan ve sevilen yiyecek arasında bir bağ kurulmasını sağlanması durumu zıt tepkiler yöntemi ile ilişkilidir. Doğru cevap C'dir.

Olumsuz pekiştirmede davranışın sergilenmesi sonucunda ortamdaki olumsuz durum ortadan kalkar. Böylece davranışın tekrar olasılığı artar. Sürücünün emniyet kemeri ikaz sesi çalmaya başladığında emniyet kemerini takması ve ikaz sessinin sona ermesi ve sürücünün bunu ilerleyen zamanlarda tekrar etme olasılığını arttırması olumsuz pekiştirmeye örnek olarak verişebilir. Doğru cevap B'dir.

Guthrie-bitişiklik ilkesi; Tolman - gizil öğrenme kuramı; Köhler - içgörüsel öğrenme ve Thorndike ise deneme yanılma yoluyla öğrenme kuramını temsil etmektedir. Buna göre I ve IV maddelerdeki eşleştirmeler doğrudur. Doğru cevap C'dir.

Değişken oran aralıklı pekiştirmede kaç tane davranışa pekiştirme verileceği belli değildir.  Sınavda en yüksek not olan öğrenci sinema bileti ile ödüllendirme örneği değişken oranlı aralıklı pekiştirme uygulanmaktadır.Doğru cevap B'dir.

İçgörüsel öğrenmenin aşamaları sırasıyla; (1) gelişigüzel değil, problemin temel noktalarına odaklanan araştırma ve inceleme, (2)tereddüt, duraklama, yoğunlaşan dikkat, (3) akıllıca seçilmiş, tahmine dayalı birkaç deneme-yanılma davranışı, (4) başarılı olmayan bir çabanın ardından aniden bambaşka bir yol deneme, dikkati yoğunlaştırma, devam etme ve (5) ansızın doğrudan ve açık biçimde problemin kritik noktasını kavrama ve problemi çözme, bir başka deyişle içgörü kazanmadır. Buna göre aşamaların doğru olarak sıralanışı II-I-V-IV-III şeklindedir. Doğru cevap E'dir.