DAVRANIŞ BİLİMLERİ II - Deneme Sınavı - 7

Kavramlar bir durumda öğrenileni diğer durumlara aktarmaya olanak verdikleri için dünyayı basitleştirir.

Prototip modeli, o kategorinin özelliklerini barındıran en iyi örnek yoluyla kavramın oluşturulması sürecine dayanır.

Probleme çözüm bulma olasılığını ve problem çözümünün hızını etkileyen en önemli faktör problemi anlamaktır. Problemi anlamak, büyük ölçüde probleme ilişkin bir bakış açısı geliştirmek anlamına gelir.

Araçlar ve amaç analizi adı verilen bu analiz, amaca ulaşmayı engelleyen en önemli faktörü saptamayı ve onu ortadan kaldırmak için gerekli araçları bulmayı içerir

İşleve takılma, problem çözümünü olumsuz engelleyen faktörlerden biridir.nesneleri adları ya da tanıdık işlevleri dışında başka bir bağlamda düşünememe eğilimini ifade eder.

Sternberg, üçlü zekâ kuramı adı verilen yaklaşımında analitik, yaratıcı ve pratik olmak üzere üç zekâ türü belirlemiştir. Analitik zekâ, daha çok akademik yetenek olarak bilinen özelliğe işaret eder. Standart zekâ ölçekleriyle en iyi ölçülen bu zekâ türü, insanın problemleri çözmesini ve yeni bilgi edinmesini mümkün kılar. Diğer yandan yaratıcı zekâ, deneyime dayanan, yeni durumlarla başa çıkmayı sağlayan ve problemlere çeşitli olası çözümler üretme yeteneğini içeren bir zekâ türüdür.

1986’da gözden geçirilen son versiyonunda ölçek, daha modern ardılları gibi
farklı yeteneklerin birleşiminden oluşmaktadır. Bu ölçeğin son versiyonunda ölçümü yapılan dört alan vardır: Sözel akıl yürütme, soyut/görsel akıl yürütme,
sayısal akıl yürütme ve kısa süreli bellek

Grup zekâ ölçeklerinin zaman ve emek maliyetleri bireysel zekâ ölçeklerine göre çok daha azdır ama bu ölçeklerin de birtakım dezavantajları vardır. Grup zekâ ölçeğini uygulayan uzman, ölçeği dolduran kişilerin yorgunluk ve başka kişisel faktörleri gözle yemeyebilir ve ayrıca verdiği yönergelerin ne kadar anlaşıldığından emin olmayabilir. Bireysel uygulamaya göre, grup uygulamalarında, ölçeğe aşina olmayan bireylerin performanslarının daha düşük çıkma ihtimali vardır (Morris, 2002).

En iyi durumda, zekâ ölçeği bir çocuğun zihinsel yetenekleri açısından bilgi alınabilecek sadece bir kaynaktır. IQ gibi sayılar çocuğun özel yetenek ve becerilerini yeterince yansıtamaz.

İnsan deneyiminin temel bileşenlerinden biri
algı, diğeri de duyumdur. Psikologlar nesnelerin
rengi, parlaklığı, tadı gibi temel özelliklerinin farkına vardığımız duyum ile uyarıcıların daha karmaşık özelliklerinin farkına vardığımız algıyı birbirinden ayırt ederler. Ayrıca, algının öğrenmeye dayalı
olmasına karşın duyumun doğuştan getirilen fizyolojik mekanizmalara bağlı olduğuna inanırlar. Bütün bunlara rağmen, duyum ve algı arasında kesin
bir sınır çizmek zordur (Carlson, 1990). Duyum ve
algı arasındaki ayrımın eskiden psikolojide önemli
bir kuramsal yeri vardı. Ancak günümüzde duyumsal ve algısal deneyimleri birbirinden ayırmak yerine bu deneyimleri bir süreklilik içinde görmenin
daha anlamlı olduğu düşünülmektedir (Atkinson,
Atkinson ve Hilgard 1995).

Algı ve duyum, birbirinden farklı kavramlardır; duyum olmadan algı gerçekleşmez. Duyum, daha genellenebilirken,
algı, bireye özgüdür.

Gestalt psikologlarına göre algılayıcı, nesneleri şu
ilkeler doğrultusunda gruplandırarak algılar: Yakınlık, benzerlik, tamamlama, süreklilik ve ortak kader.

Bilişsel yaklaşım, zihinsel süreçlerle ilgi- lendiğinden temel zihinsel faaliyetler olan kavramların kullanımı, problem çözme ve dil bu yaklaşımın içinde ele alınmaktadır.

Doğru yanıt "A" seçeneğidir.

Süreklilik İlkesi
Süreklilik ilkesine göre, insanlar nesneleri düz
bir çizgi ya da düzenli bir eğri üzerinde yerleştirerek bir birim olarak algılama eğilimindedirler. Şekil
2.7’de algılayıcı, noktalardan bazılarını düzgün bir
eğri oluşturacak biçimde gruplandırarak algılar.

Kategorileştirme kavramla yakından ilişkilidir. Bir nesne, bir kavram altına yerleştirildiğinde kategorileştirilmiş olur.

Doğru yanıt "B" seçeneğidir.

Benzerlik İlkesi
Benzerlik ilkesine göre, insanların, çeşitli açılardan birbirine benzer nesneleri bir grup olarak algılama eğilimi vardır. Nesneler şekilleri, büyüklükleri ya da renkleri açısından benzer algılanabilir.

Prototip modeli, o kategorinin özelliklerini barındıran en iyi örnek yoluyla kavramın oluşturulması sürecine dayanır. Prototip bir tür idealize edilmiş kavram biçimidir.

Doğru yanıt "C" seçeneğidir.

Probleme çözüm bulma olasılığını ve problem çözümünün hızını etkileyen en önemli faktör problemi anlamaktır. Problemi anlamak, büyük ölçüde probleme ilişkin bir bakış açısı geliştirmek anlamına gelir.

Doğru yanıt "D" seçeneğidir.

Algoritmalar, belirli türde problemleri çözmek için geliştirilmiş özgül problem çözme yollarıdır.

Doğru yanıt "E" seçeneğidir.

Dilin anlamlılığı dildeki ses ya da işaretlerin bir anlamı olduğuna işaret eder. Sözcükler eylemler, nesneler ve fikirler için sembol olarak işlev görürler.

Doğru yanıt "A" seçeneğidir.

20. yüzyılın ilk yarısında Spearman, Thurstone ve Burt gibi kuramcılar zekânın temel bileşenlerini faktör analizi olarak bilinen bir istatistik tekniğini kullanarak belirlemeye çalıştılar. Bu ve diğer araştırmacılar, zekâyı birden fazla faktörün oluşturduğunu iddia etmişlerdir.

Doğru yanıt "B" seçeneğidir.

Eysenck (2004), kalıtım ve çevrenin zekâ üzerinde birbirinden bağımsız etki yapmadığını ileri sürer. Ona göre, bu iki faktör farklı biçimlerde birlikte etki gösterirler.

Doğru yanıt "C" seçeneğidir.