DAVRANIŞ BİLİMLERİ II - Deneme Sınavı - 5

G.rüşme, bireylerin kendisinden veya onun hakkında bilgi verebilecek kişilerden belirlenmiş bir amaç doğrultusunda önceden hazırlanmış sorular veya o anda amaca uygun yöneltilen sorular yardımı ile sözlü olarak bilgi elde edilmesini içerir.

Doğru yanıt "D" seçeneğidir.

Kesitsel yöntem, belli bir özelliğin zaman içerisinde veya yaşa bağlı değişimini ortaya koymak için farklı yaş gruplarını temsil eden bireylerin belirlenmesini ve bu belirlenen yaş gruplarındaki bireyler incelen özellik açısından aynı zamanda karşılaştırılması temeline dayanan araştırma modelidir.

Doğru yanıt "E" seçeneğidir.

Maddelerin tamamı doğrudur. Doğru cevap E'dir.

B seçeneği Dürtü Yaklaşımı ile ilgili doğru değildir. Doğru cevap B'dir.

Doğru cevap B'dir.

Değer ihtiyaçları adı verilen kategori, insanın yaşadığı toplum içinde değerli bir konuma sahip olmasını ifade eder. Doğru cevap D'dir.

Maslow’un kuramına göre, insan fizyolojik ihtiyaçlarını ve güvenlik ihtiyaçlarını giderdiğinde, daha üst düzeyde ihtiyaçlar ortaya çıkacaktır. Bu ihtiyaçlar fizyolojik temelli değil insanı diğer canlılardan ayıran kişisel gelişimle ilgili ihtiyaçlardır. Bunların ilki sevgi ve ait olma ihtiyacıdır. Bu kategori, insanın başkaları tarafından sevilmeye ve bir gruba ait olduğunu hissetmeye ihtiyaç duyduğunu ifade eder. Bu ihtiyacın doyurulmasında örneğin aile önemli bir yer tutar. Doğru cevap C'dir.

Eğer tamamıyla karanlık olan bir odada sessizce
oturup, karşı duvardaki sabit ışık kaynağına sürekli
bakılırsa, bir süre sonra ışığın hareket etmeye başladığı görülür. Gerçekte ışık sabit olduğu hâlde, hareket
ediyormuş gibi algılanır. Otokinetik etki olarak adlandırılan bu olgu, psikolojinin çeşitli alanlarındaki deneylerde uyarıcı olarak kullanılmıştır

Stroboskopik hareket, resimleri hareketlendirmeyi mümkün hâle getirir. Hareket, sabit nesne imgelerinin hızlı bir biçimde arka arkaya sunulmasıyla
yaratılır. Sinemanın temeli olan bu hareket, gerçekte, izleyiciye saniyede 16 ile 22 resmin ya da çerçevenin gösterilmesidir. Her resim ya da çerçeve bir
öncekinden biraz farklıdır (bkz. Şekil: 2.9). Saniyede en az 16 resmin gösterilmesi, filmin pürüzsüz
ve doğal görünmesini sağlar. Eğer saniyede 16’dan
az resim sunulursa, hareket kesik kesik görünür ve
doğal olmaz (Rathus, 2008).

Kültürün ve bağlamın algı üzerindeki etkisi, algının basit bir biçimde gözlerin ve kulakların beyne
çevre hakkında bir şeyler söylemesi olmadığı, tersine çevrenin algılayıcı tarafından aktif bir biçimde
inşa edildiğini açıkça gösterir. Fakat uyarıcının aktif inşası rastgele ya da keyfi bir biçimde gerçekleşen bir süreç değildir. Diğer bir deyişle algılayıcı,
söz konusu bir uyarıcıyı öyle tercih ettiği için ya
da canı öyle istediği için belirli bir biçimde algılamaz. Tersine algısal sistem yukarıda görüldüğü gibi
kültürün, bağlamın ve deneyimin diğer unsurları
ile belirli eğilimler kazanır

Algıyı etkileyen kişisel özelliklerden biri, algılayıcının bireysel ihtiyaçları ve bu ihtiyaçların
yarattığı güdülenme durumudur. Aç olan bir insanın aç olmayan bir insana göre belirsiz resimleri
yorumlarken yiyeceğe daha çok benzetmesi algıda
güdülenmenin önemini çok açık bir şekilde ortaya koyar. Aynı şekilde susuz kalmış bir insanın da
benzer bir tepki göstermesi kuvvetle muhtemeldir.
Bu tür örnekler, algılayıcının, ihtiyaçlarını doyuracak şeyleri algılama olasılığının daha yüksek olduğunu gösterir

Aslında fi fenomeni stroboskopik hareketten
ayrı bir hareket türü değil, stroboskopik hareketin basit hâlidir. Her ikisi de süreklilik ilkesinden
ortaya çıkarlar. Yani, arka arkaya gelen resim ya
da ışık noktalarının bir birim olarak algılanması
sonucu hareket hissi yaşanır (Rathus, 2008). Fi
fenomeni, laboratuvarda şöyle gösterilir: Kapkaranlık bir odada aralarına mesafe konarak yerleştirilmiş iki ışık kaynağı ya da Şekil 2.10’daki gibi
yerleştirilen ışık kaynakları olduğunu düşünün.
Bu ışık kaynaklarından biri yakılır, sonra o söndürülür söndürülmez diğeri yakılır ve bu böyle
sürekli devam eder. Bir süre sonra siz artık tek tek
yanıp sönen ışık kaynakları değil, hareket eden bir
ışık çizgisi ya da dönen bir ışık çemberi algılamaya
başlarsınız (Bunu görebilmek için şeklin verildiği
internet sitesini ziyaret ediniz.). Burada hareket
algısını yaratan, ışık kaynaklarının art arda yakılıp
söndürülme hızıdır (Atkinson, Atkinson ve Hilgard, 1995: 190). Binalardaki reklam panoları ya
da stadyumlardaki skor panoları günlük yaşamda
fi fenomenini gösteren örneklerdir.

Doğrusal perspektif, doğrusal çizgilerin uzaklaştıkça birbirlerine kavuşacakmış gibi görünmesidir.
Şekil 2.12’deki yol gitgide daralır ve ufuk çizgisinde
yolun konturları (kenarları) birleşir. Yolu oluşturan
iki çizgi ne kadar birbirine yakınlaşırsa, mesafeyi o
kadar uzak algılarız.

Maddelerin tamamı doğrudur. Doğru cevap E'dir.

Bilişsel kuramlardan ilki, Schachter ve Singer’ın iki faktörlü duygu kuramıdır. Kuramcılar, James Lange kuramı gibi fizyolojik uyarılmanın duygudan önce geldiğini varsayarlar. Ancak, bu kuramdan farklı olarak fizyolojik uyarılmanın doğrudan duyguya yol açmadığını, insanların fizyolojik uyarılmayı bağlam içinde değerlendirerek, bir anlam yüklediklerini iddia ederler. Doğru cevap A'dır.

E seçeneği James-Lange kuramının özelliğidir. Doğru cevap E'dir.

İtaat, Plutchik'in saptadığı birincil duygulardan değildir. Doğru cevap C'dir.

Psikoloji bilimindeki gelişmelere bağlı olarak son yıllarda ise psikoloji “davranışı ve altında yatan fizyolojik ve zihinsel süreçleri inceleyen bir bilim dalı” olarak tanımlanmaktadır (Weiten, Hammer ve Dunn, 2016, s.10). Psikolojinin günümüzdeki bu tanımında davranış, zihinsel süreç, fizyolojik süreç ve bilimsellik kavramlarının yer aldığı dikkati çekmektedir.

Psikoloji, bilimin anlama, açıklama ve kontrol temel işlevleri (Karasar, 2000) çerçevesinde insan davranışına ilişkin bilgi elde etmek için bilimsel yöntemi kullanır. Örneğin, insan kişiliği nasıl gelişiyor? Çocuğun kişilik gelişiminde anne-babaların ve yakın çevrenin rolü nedir? Çocuğun sağlıklı kişilik gelişimi için ona nasıl davranılmalı ve uygun ortamlar oluşturulmalı? Çocukların bazı olumsuzluk davranışlarını ortadan kaldırmak için neler yapılmalı, neler yapılabilir? Ya da “insanların ruh sağlığını korumada affetme önemli midir?”, “depresyon tedavisinde egzersiz etkili midir?”, “gençlerin sigara, alkol ve madde kullanımlarında ailenin rolü nedir?” gibi sorulara yanıt vermek için psikoloji bilimi bilimsel yöntemleri kullanır ve bilimsel araştırmalar gerçekleştirir.

Psikolojinin bir bağımsız bilim dalı olarak ortaya çıkmasında Wilhelm Wundt (1832-1920) araştırmaları öncü bir rol oynamıştır. Wundt, diğer çalışma alanlarında kullanılan teknikler ile de zihinsel süreçlerin araştırılabileceğinden hareketle Almanya’da ilk psikoloji laboratuvarını 1879 yılında kurmuştur. Dolayısıyla, psikoloji biliminin tarihsel sürecinde Wundt’un ilk psikoloji laboratuvarını kurması psikoloji biliminin başlangıcı olarak düşünülmektedir. Böylece, ilk psikolog olarak kabul edilen Wundt’un deneysel psikoloji çalışmaları psikoloji biliminin başlangıcını oluşturmuş ve onun çalışmalarının sonraki yıllarda psikoloji alanındaki çalışmalara önemli etkileri olmuştur

Yapısalcılığın zihinsel yapıların, parçaların toplamı olduğu görüşüne alternatif olarak önemli tepkilerden biri de, 1990’ların başında Gestalt psikolojinin gelişmesi olmuştur. Max Wertheimer (1883-1943) zihnin farklı gestaltlerine, organize olmuş bütünlüklerine odaklanarak zihnin bu tür deneyimleri nasıl yaşadığını incelemiştir. Bu çerçevede, Gestalt psikoloji algının nasıl düzenlendiğini incelemiş ve “bütün, onu oluşturan parçaların toplamından farklıdır” görüşünü ileri sürmüştür (McGraw Hill, 2015; Gerrig ve Zimbardo, 2012).