DAVRANIŞ BİLİMLERİ II - Deneme Sınavı - 23

Algıyı etkileyen deneyimler çeşitli psikososyal faktörlerden oluşmaktadır. Bunlar, kültür, bağlam, ve kişisel özelliklerdir.

Beklentiler, ilgiler ve tutumlar gibi kişisel özellikler algıyı güçlü biçimde etkiler. Kültür psikososyal bir faktördür. Kişisel bir özellik değildir.

Psikolojide biliş olarak adlandırılan çalışma alanı 1960’lardan sonra başlamıştır. Ancak bilişsel yetenek ya da daha bilinen adıyla zekâ çalışmaları 1800’lerin sonuna kadar geriye gider. Doğru Cevap E'dir.

Bilişsel yaklaşım, zihinsel süreçlerle ilgilendiğinden temel zihinsel faaliyetler olan kavramların kullanımı, problem çözme ve dil bu yaklaşımın içinde ele alınmaktadır. Doğru Cevap A'dır.

Bilişsel psikoloji, bireyler arasındaki zihinsel farklılıklara değil, genel/evrensel düzeyde insanın bilişsel/düşünme süreçlerine odaklanır. Bilişsel psikologlar, çeşitli zihinsel performansların nasıl ortaya çıktığını detaylı bir biçimde açıklamaya çalışırlar. Çalışma konuları çakışsa da bu iki alanın birbirlerinden beslendiklerini söylemek zordur. Doğru Cevap B'dir.

Bilişselci psikologlar, bilişsel süreçleri keşfetmek için gözlenebilir ve ölçülebilir zihinsel faaliyetlere odaklanırlar. Doğru Cevap A'dır.

Bilişsel sistemin önemli yapı taşlarından biri olan kavramlar; tüm nesne, canlı ve olayları gruplandırarak, devasa bir dünyayı zihinde temsil etme olanağı verir. Örneğin “kedi” bir kavramdır. Dört ayağı olması, et yemesi, miyavlaması ve kızdığında tırnaklarını çıkarması kedi kavramını oluşturan ögelerdir. Ve bu ögeler tüm kedileri temsil eder. Doğru Cevap B'dir.

Güdülenme kavramının üç bileşeni vardır: Davranışın yönü, davranışın yoğunluğu ve davranışa devam etme ısrarı. Bu üç bileşenin varlığı, güdülerin insanı sadece bir amaca yöneltmekle kalmayıp, o amaç için ne kadar çaba göstereceğini ve bu çabada ne kadar ısrarcı olduğunu da gösterir.

Tarihsel süreçte güdülenme konusunda farklı kuramsal yaklaşımlar geliştirilmiştir. Bu yaklaşımlar içgüdü yaklaşımı, dürtü azalması kuramı, optimal uyarılma yaklaşımı ve Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisi kuramıdır.

nsan ne zaman bilmediği bir şeyle karşılaşıp “bu nedir?” sorusunu sorsa, bilmediği şeyi anlamlandırabileceği bir kavram ya da kavramlar dizisi arıyor demektir. Bu yeni şeyi anlamak için kişi, belleğindeki kavramlarla karşılaştırma yapar ve onlardan birine uyup uymadığına bakar. Doğru Cevap E'dir.

Problem çözümünü kolaylaştıran ya da zorlaştıran faktörler şunlardır: Uzmanlık, zihinsel kurulum ve işleve takılma. Doğru Cevap B'dir.

Neden bazı bireyler (çocuklar ve yetişkinler) diğerlerinden daha zekidir? En genel düzeyde, bireyler arasında zekâ açısından görülen farklılıklardan iki faktör sorumlu tutulabilir: Kalıtım ve çevre. Doğru cevap D'dir.

E şıkkı zeka ölçekleri arasında yer almaz. Doğru Cevap E'dir.

İçgüdü kuramının en güçlü savunucularından olan McDougall, içinde merak, girişkenlik, kavgacılık gibi içgüdülerin olduğu toplam on iki içgüdüden oluşan bir liste oluşturmuştur.

İçgüdülerin bilinçdışı oluştuğunu ifade eden Freud, iki temel içgüdü olarak yaşam ve ölüm içgüdüsü üzerinde durur.

Optimal uyarılma kuramı, insanların kendilerini rahat hissettikleri uyarılma düzeyini sürdürmek için güdülendiklerini ileri sürer. Bu uyarılmışlık düzeyi kişiden kişiye ve aynı kişide zamana göre değişebilir. Birinin optimal uyarılmışlık düzeyi, diğerine optimalin altı (örneğin can sıkıntısı) gelebilir ya da tersi. Ne olursa olsun, belirli bir zamanda belirli bir kişi optimal uyarılmışlık düzeyinin altında bir uyarılma hâli içindeyse uyarılmayı arttıracak davranışlar yapacaktır.

Maslow’un kuramı, daha önceki dürtü yaklaşımlarının içermediği güdüsel faktörleri (değer ve kendini gerçekleştirme ihtiyaçları) içerdiği için daha kapsamlı bir kuramdır. İnsancıl bir kuramcı olarak Maslow, daha önceki kuramcıların (örneğin, Freud) tersine insanın daha olumlu, onu geliştirecek güdüsel yönlerine daha fazla vurgu yapmıştır.

1950’lerde Whorf, dilin dünyanın algılanış biçimini yapılandırdığını iddia etmiştir. Diğer bir deyişle, Whorf’a göre, dünyayı anlamak için kullandığımız kategori ve ilişkiler dilden türetilmiştir. Doğru cevap C'dir.

Gestalt

Olay incelemesi