DAVRANIŞ BİLİMLERİ II - Deneme Sınavı - 19

Zekaya ilişkin faktör kuramlarından ilki, faktör analizi tekniğini de geliştiren Spearman tarafından ortaya konulmuştur. Spearman, her bireyin g faktörü olarak adlandırılan genel bir zekâ faktörüne sahip olduğunu ileri sürmüştür. Doğru cevap B şıkkıdır.

Bu zeka ölçeği Fransız Psikolog Alfred Binet tarafından 19. yüzyılın sonlarında geliştirilmiştir. Binet meslektaşı Simon ile birlikte 1905’te bir zeka ölçeği geliştirmiştir. Binet-Simon Zeka Ölçeği 1908 ve 1911’de yeniden gözden geçirilmiştir. Binet, zeka ölçeğinin algısal yeterliliklerden ziyade, akıl yürütme ve problem çözme becerilerini içermesi gerektiğini varsaymıştır. Doğru cevap B'dir.

Duygular pek çok nedenle sözel olarak ifade edilmeyebilir veya edilmek istenmeyebilir. Hatta kimi durumlarda duygular ifade edilmek istense bile, kişiler duygularının farkında olmayabilirler ya da özellikle olumsuz duygular söz konusu olduğunda bu duygular inkâr edilebilir. Dolayısıyla sözlü iletişim, duyguları anlayabilmek için yeterli değildir. Bu yüzden psikologlar, duyguların ifade edilme biçimi olarak sözsüz iletişime, özellikle de yüz ifadelerine odaklanmışlardır. Yüz ifadelerinin psikolojik anlamı konusunda çok sayıda psikolojik çalışma yapılmış ve bu çalışmaların çoğu Amerikalı psikolog Paul Ekman tarafından gerçekleştirilmiştir. Bu alandaki çalışmalar sonucunda, 1972’de, yüz ifadelerinden az sayıda duygunun ayırt edilebileceği sonucuna varılmıştır.

Dilin düşünceyi ya da aynı anlama gelmek üzere bilişi şekillendirdiği düşüncesinin en önde gelen
savunucularından biri Whorf ’tur. 1950’lerde Whorf, dilin dünyanın algılanış biçimini yapılandırdığını iddia etmiştir.

Spearman, her bireyin g faktörü olarak adlandırılan genel bir zekâ faktörüne sahip olduğunu ileri sürmüştür. Spearman’a göre, g faktörü kendini her alanda gösterir. Yani zeki insan tüm konularda zekiliğini gösterir.

Zekânın pek çok bağımsız yetenekten oluştuğuna inanan Gardner, kaç tane zekâ olduğunu belirlemenin güç olduğunu söylese de yedi farklı zekâ ayırt etmiştir: Dille ilgili zekâ, müzik zekâsı, mantıksalmatematiksel zekâ, uzamsal zekâ, kişiler arası zekâ, beden-kinestetikle ilgili zekâ ve içsel zekâ. Akıcı zekâ ise Cattell'in faktör analizinden elde edilen kanıtları kullanarak saptadığı zeka türüdür.

Thurstone, zekâyı yedi faktörün oluşturduğunu ileri sürmektedir.Bu faktörler uzamsal yetenek, algısal hız, sayısal yetenek, sözel yetenek, bellek, kelime bilgisi ve akıl yürütmedir. Doğru cevap C'dir.

Akıcı yetenek ya da akıcı zekâ, yeni durum ya da problemlerle uğraşılırken kullanılan zekâ türüdür. Kabaca sözel olmayan akıl yürütme biçimine  karşılık gelir. Bu zekâ türü deneyim ve eğitimden çok az etkilenirler. Bunun tersine kristalleşmiş zekâ, daha önceden kazanılmış bilgiye ve düşünülme biçimlerine dayanılan zekâ türüdür ve sözel zekâya karşılık gelir. Genel olarak, kristalleşmiş zekânın akıcı zekâya bağımlı olduğunu söylemek mümkündür ama tersi mümkün değildir. Doğru cevap C'dir.

Wechsler Yetişkin Zekâ Ölçeği (WYZÖ) 1955 ve 1981’de tekrar gözden geçirilmiştir. Bu ölçek biri sözel ve diğeri performans olmak üzere iki alt ölçekten oluşur. Sözel bölüm bilgi sorularını, basit aritmetik sorularını ve yargı sorularını kapsar. Performans bölümü ise birkaç resmin öykü oluşturacak biçimde dizilmesi, resimdeki eksik parçanın bulunması gibi problemleri kapsar.

Gardner yedi farklı zekâ ayırt etmiştir. Bunlar; (1) dille ilgili zekâ, (2) müzik zekâsı, (3) mantıksal-matematiksel zekâ, (4) uzamsal zekâ, (5) kişiler arası zekâ, (6) beden-kinestetikle ilgili zekâ ve (7) içsel zekâdır. Doğru cevap B'dir.

Grup zekâ ölçeklerinin zaman ve emek maliyetleri bireysel zekâ ölçeklerine göre çok daha azdır ama bu ölçeklerin de birtakım dezavantajları vardır. Grup zekâ ölçeğini uygulayan uzman, ölçeği dolduran kişilerin yorgunluk ve başka kişisel faktörleri gözleyemeyebilir ve ayrıca verdiği yönergelerin ne kadar anlaşıldığından emin olmayabilir. Bireysel uygulamaya göre, grup uygulamalarında, ölçeğe aşina olmayan bireylerin performanslarının daha düşük çıkma ihtimali vardır.

Sternberg, üçlü zekâ kuramı adı verilen yaklaşımında analitik, yaratıcı ve pratik olmak üzere üç zekâ türü belirlemiştir. Analitik zekâ, daha çok akademik yetenek olarak bilinen özelliğe işaret ederken; yaratıcı zekâ, deneyime dayanan, yeni durumlarla başa çıkmayı sağlayan ve problemlere çeşitli olası çözümler üretme yeteneğini içeren bir zekâ türüdür. Pratik zekâ türü ise diğer insanlara, çevrenin gereklerine adapte olmayı sağlayan zekâ türüdür. Bir işin gerekliliklerine adapte olmak bu tür zekâya işaret etmektedir. Doğru cevap D'dir.

Psikoloji, davranışı ve davranışın altında yatan fizyolojik ve zihinsel süreçleri inceleyen bir bilim dalıdır. Doğru cevap C'dir.

Wundt, diğer çalışma alanlarında kullanılan teknikler ile de zihinsel süreçlerin araştırılabileceğinden hareketle Almanya’da ilk psikoloji laboratuvarını 1879 yılında kurmuştur. Doğru cevap B'dir.

Davranışçı yaklaşım davranışın çevresel güçler tarafından belirlendiğini ve sadece gözlenebilen ve ölçülebilen davranışlarla çalışılması gerektiğini savunurlar. Doğru cevap A'dır.

1950’lilerde hümanistik bakış açısı ile birlikte bilişsel bakış açısı da davranışçı bakış açısına bir tepki olarak ortaya çıkmıştır. Doğru cevap D'dir.

I-Psikolojinin bir bilim alanı olarak ortaya çıkışı bilimsel araştırmalar ile olmuştur.

II-Psikoloji biliminde insan davranışını açıklamak için çok farklı bilimsel araştırma yöntemlerinden yararlanılabilmektedir.

III-Doğal gözlem, psikolojide insan davranışını anlamak ve açıklamak için kullanılan bir yöntemdir.

Verilen bilgilerin hepsi doğrudur. Doğru cevap E'dir.

Deneysel psikoloji, çevresel koşulların davranışı nasıl ve ne kadar belirlediğini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Doğru cevap A'dır.

Fizyolojik psikoloji ise beyin ile sinir ve endokrin sistemin işleyişinin davranışlar üzerindeki etkilerini belirlemeye odaklanan bir alandır. Bu alanda yapılan çalışmalardan elde edilen bilgiler bu alanın bir alt dalı olarak psikofarmakolojiyi ortaya çıkarmıştır. Psikofarmakoloji ise ilaçların, davranışları nasıl etkilediğini incelemektedir. Doğru cevap B'dir.

Görüşme, bireylerin kendisinden veya onun hakkında bilgi verebilecek kişilerden belirlenmiş bir amaç doğrultusunda önceden hazırlanmış sorular veya o anda amaca uygun yöneltilen sorular yardımı ile sözlü olarak bilgi elde edilmesini içerir. Doğru cevap A'dır.